تبخال (هرپس سیمپلکس) چیست و چه علائمی دارد؟

ویروس هرپس سیمپلکس که با نام HSV نیز شناخته می‌شود، یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد تبخال تناسلی و دهانی می‌شود.

بسیاری از مردم با تبخال بدون علامت زندگی می کنند، به این معنی که ویروس در بدنشان وجود دارد؛ اما علائم ظاهری ندارد.

برخی دیگر ممکن است تاول‌ها یا زخم‌های کوچک پر از مایعی را بر روی بدن تجربه کنند. این تاول‌ها بیشتر در ناحیه تناسلی یا دهان و لب‌ها ظاهر می‌شوند، اما می‌توانند روی دست‌ها، انگشتان و سایر قسمت‌های بدن نیز ظاهر شوند.

هرپس سیمپلکس می‌تواند از طریق رابطه جنسی منتقل شود، اما ویروس می‌تواند از راه‌های دیگری هم منتقل شود.

بر اساس برآوردهای سازمان بهداشت جهانی:

• • در سال 2016 حدود 67 درصد از جمعیت زیر 50 سال جهان تبخال نوع 1 (HSV-1) دهانی یا تناسلی داشتند.
• • حدود 13 درصد از افراد بین 15 تا 49 سال در سال 2016 دارای تبخال نوع 2 بودند.

تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که بیش از 90 درصد از بزرگسالان تا زمانی که به 50 سالگی می‌رسند دارای آنتی‌بادی HSV-1 هستند.

متخصصان هنوز راهی برای درمان تبخال پیدا نکرده‌اند، اما داروهای ضدویروسی و داروهای خانگی می‌توانند به کاهش شدت علائم کمک کنند. داروهای ضدویروسی نیز ممکن است منجر به بروز هرپس کمتر شود.

تفاوت بین تبخال نوع 1 و تبخال نوع 2 چیست؟

دو نوع اصلی ویروس هرپس سیمپلکس وجود دارد: HSV-1 و HSV-2.

• • HSV-1. این نوع در درجه اول باعث ایجاد تبخال دهانی می‌شود که با تبخال یا تاول‌هایی که در اطراف دهان یا روی صورت ظاهر می‌شود مشخص می‌شود.
• • HSV-2. این نوع در درجه اول باعث ایجاد تبخال تناسلی می‌شود که شامل زخم‌هایی است که روی یا اطراف اندام تناسلی، مقعد، باسن و قسمت داخلی ران ظاهر می‌شوند. زخم‌ها نیز می‌توانند در داخل واژن ایجاد شوند.

توجه: در حالی که HSV-1 معمولاً با تبخال دهانی و HSV-2 معمولاً با تبخال تناسلی مرتبط است، هر دو نوع ویروس می‌توانند از طریق تماس دهانی یا تناسلی منتقل شوند.

به طور خلاصه، هر دو HSV-1 و HSV-2 می‌توانند باعث بروز هرپس دهانی و تناسلی شوند.

بسیاری از افرادی که با تبخال تناسلی زندگی می کنند در واقع HSV-1 دارند، زیرا این ویروس به راحتی از طریق تماس دهانی به تناسلی قابل انتقال است.

HSV-2 کمتر باعث تاول دهانی یا تبخال می‌شود، اما باز هم امکان ایجاد آن وجود دارد.

علت ایجاد هرپس سیمپلکس یا تبخال چیست؟ 

HSV یک ویروس مسری است که می‌تواند از طریق تماس مستقیم با زخم‌ها منتقل شود.

در واقع، بسیاری از افراد به ویروس هرپس سیمپلکس مبتلا می‌شوند در حالی که نمی‌دانند به این ویروس مبتلا هستند.

تبخال نوع 1 یا HSV-1

شما می‌توانید HSV-1 یا تبخال دهانی را از طریق تماس مستقیم با زخم تبخال، بزاق یا سایر ترشحات بدن در طول یک دوره انتقال دریافت یا منتقل کنید.

نمونه‌هایی از تماس مستقیم عبارتند از:

• • بوسیدن
• • رابطه جنسی دهانی
• • سایر تماس‌های پوستی

به‌عبارت‌ دیگر، اگر زخم تبخال همسرتان را لمس کنید و کمی بعد صورت یا اندام تناسلی خود را لمس کنید، ممکن است به ویروس مبتلا شوید. بسیاری از کودکان پس از بوسیدن یا لمس صورت توسط بزرگسال مبتلا به تبخال به ویروس مبتلا می‌شوند.

از نظر تئوری، ویروس می‌تواند از طریق بالم لب مشترک، تیغ، یا ظروف نوشیدنی و ظروف غذاخوری منتقل شود، اما بسیار نادر است - تخمین‌های قدیمی‌تر نشان می‌دهد که ویروس تنها برای چند ساعت تا چند روز می‌تواند در خارج از بدن شما زندگی کند.

به بیان دیگر، اگر فردی که تبخال دارد از یک لیوان بنوشد و بلافاصله آن را به شما بدهد و سپس دهان خود را در همان محل روی لیوان قرار دهید، به طور بالقوه ممکن است به تبخال مبتلا شوید. اما احتمال وقوع آن نسبتاً کم است.

بیشتر اوقات، ویروس از طریق تماس با زخم‌ها یا محل عفونت در طی دوره ریزش ویروس منتقل می‌شود.

تبخال نوع 2 یا HSV-2

مانند HSV-1، می‌توانید HSV-2 یا تبخال تناسلی را از طریق تماس مستقیم با زخم تبخال، بزاق یا سایر ترشحات بدن در طول یک دوره ریزش منتقل یا دریافت کنید.

تماس مستقیم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• • بوسیدن
• • رابطه جنسی دهانی
• • به اشتراک گذاشتن اسباب‌بازی‌های جنسی در طول یک رابطه جنسی
• • رابطه جنسی نفوذی
• • سایر تماس‌های پوست به پوست در محل عفونت

به یاد داشته باشید: اگرچه بسیاری از مردم HSV-1 را به عنوان تبخال دهانی و HSV-2 را به عنوان تبخال تناسلی می‌دانند، اما هر دو نوع ویروس می‌توانند باعث بروز علائم دهانی یا تناسلی شوند.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به عفونت هرپس سیمپلکس یا تبخال هستند؟ 

هرکسی بدون توجه به سن می‌تواند به HSV مبتلا شود. اگر در معرض HSV هستید، احتمالاً به این ویروس مبتلا خواهید شد.

به یاد داشته باشید، HSV بسیار رایج است. اما از آنجایی که اغلب بدون علامت است، بسیاری از افرادی که با این ویروس زندگی می‌کنند، هیچ اپیزودی ندارند یا متوجه نمی‌شوند که به HSV مبتلا شده‌اند.

ممکن است احتمال بیشتری برای ابتلا به ویروس داشته باشید اگر:

• • شریک جنسی داشته باشید که با HSV زندگی می‌کند.
• • زنان بیشتر از مردان به این ویروس مبتلا می‌شوند.
• • دچار نقص ایمنی هستید.

برخی تحقیقات قدیمی نشان می‌دهند که آنتی‌بادی‌های HSV-1 ممکن است از زنان در برابر ابتلا به HSV-2 محافظت کنند. با این حال، بسیاری از افرادی که با یک نوع ویروس زندگی می‌کنند، بعداً به نوع دیگر آن مبتلا می‌شوند. با این حال، دوباره به همان نوع ویروس مبتلا نخواهید شد، زیرا پس از دریافت آن در بدنتان نهفته باقی می‌ماند.

اگر بدون استفاده از کاندوم یا سایر روش‌های محافظت شده رابطه جنسی داشته باشید، ممکن است احتمال ابتلا به HSV دستگاه تناسلی کمی بیشتر باشد.

با این حال، به خاطر داشته باشید که کاندوم و سایر روش‌های بازدارنده همیشه محل عفونت را نمی‌پوشانند، زیرا زخم‌ها می‌توانند روی باسن یا داخل ران ظاهر شوند.

آیا ویروس در هنگام زایمان قابل انتقال است؟ 

طبق تحقیقات سال 2021، از هر 1000 نوزادی که در ایالات متحده متولد می‌شوند، حدود 1 نفر به HSV نوزادی مبتلا می‌شود.

اگر قبل از بارداری به HSV تناسلی مبتلا شده‌اید و عفونت مکرر دارید، بعید است که در حین زایمان ویروس را به نوزاد خود منتقل کنید. اما اگر در دوران بارداری به خصوص در اواخر بارداری به این ویروس مبتلا شده‌اید، این خطر افزایش می‌یابد.

از آنجایی که ویروس می‌تواند عوارض جدی، از جمله زایمان زودرس ایجاد کند، مهم است که اگر فکر می‌کنید HSV دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.

علائم تبخال 

HSV همیشه علائمی ایجاد نمی‌کند.

هر علائمی که تجربه می‌کنید و شدت آنها به طور کلی به این بستگی دارد که آیا در حال تجربه عفونت اولیه یا مجدد هستید.

علائم اولیه تبخال 

علائم عفونت اولیه، معمولاً از چند روز تا چند هفته پس از قرارگرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شود.

اپیزودهای اولیه اغلب شامل علائمی شبیه آنفولانزا هستند، مانند:

• • تب
• • تورم غدد لنفاوی
• • بدن درد و درد، از جمله سردرد
• • خستگی یا خستگی غیر معمول
• • کمبود اشتها
• • درد در محل عفونت

ممکن است قبل از ظاهرشدن تاول‌های کوچک و دردناک، متوجه گزگز، سوزش یا خارش در محل عفونت شوید. ممکن است یک تاول یا یک خوشه کوچک وجود داشته باشد. این تاول‌ها در نهایت قبل از شروع بهبودی می‌ترکند و پوسته‌پوسته می‌شوند.

تاول‌هایی که در طول عفونت اولیه ایجاد می‌شوند ممکن است تا 6 هفته طول بکشد تا به طور کامل بهبود یابند. این تاول‌ها هنوز هم می‌توانند ویروس را منتقل کنند تا زمانی که به طور کامل بهتر شوند.

زخم‌ها اغلب خارش دارند و زخم‌های تناسلی ممکن است باعث درد در هنگام ادرار شوند.

علائم مکرر تبخال 

برخی از افرادی که با HSV زندگی می کنند تنها یک دوره را تجربه می کنند، در حالی که برخی دیگر هرچند ماه یکبار گاه‌به‌گاه دچار این بیماری می‌شوند.

از آنجایی که بدن شما شروع به تولید آنتی‌بادی برای ویروس می‌کند، دوره‌های مکرر اغلب با گذشت زمان کمتر می‌شوند. ویروس همچنین تمایل به ایجاد علائمی با شدت کمتر دارد که با سرعت بیشتری بهبود می‌یابند:

• • تاول‌هایی که در طول یک دوره مکرر ظاهر می‌شوند ممکن است در طی چند روز به جای چند هفته به طور کامل بهبود یابند.
• • تاول‌ها ممکن است در طول دوره‌های مکرر کمتر قابل توجه یا دردناک باشند.

اگرچند دوره داشته‌اید، ممکن است علائم اولیه را در محل عفونت مشاهده کنید. این علائم که معمولاً چند ساعت یا چند روز قبل از ظاهرشدن تاول‌ها ظاهر می‌شوند، می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• • درد
• • خارش
• • سوزش
• • مورمور

مصرف داروهای ضدویروسی به‌محض مشاهده علائم می‌تواند به پیشگیری یا کوتاه‌تر کردن این دوره کمک کند - در ادامه در مورد آن بیشتر توضیح خواهیم داد.

آیا علائم بسته به محل متفاوت است؟ 

شما به احتمال زیاد متوجه تاول‌های مشابه و علائم پرودرومال خواهید شد، صرف نظر از اینکه چه نوع ویروسی دارید یا در کجا ظاهر می‌شود. دو نوع مختلف HSV دارای DNA مشابهی هستند.

البته تنها تفاوت عمده در جایی است که علائم را تجربه می‌کنید:

• • اگر HSV بر اندام تناسلی شما تأثیر بگذارد، ممکن است در حین ادرار متوجه درد یا سوزش شوید.
• • اگر HSV دهان شما را تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است در هنگام داشتن زخم باز در خوردن غذاهای تند یا اسیدی مشکل داشته باشید.

همچنین تفاوت جزئی در محل ظاهرشدن تاول‌های دهان وجود دارد، بسته به اینکه اولیه یا عودکننده باشند. در طول اولین قسمت، ممکن است تاول‌ها روی دهان و لب‌های شما ظاهر شوند، اما در قسمت‌های بعدی، احتمال بیشتری وجود دارد که در امتداد مرز لب‌ها ظاهر شوند.

هرپس سیمپلکس چگونه تشخیص داده می‌شود؟ 

در برخی موارد، پزشک با بررسی تاول‌ها می‌تواند HSV را تشخیص دهد. آنها همچنین ممکن است در مورد علائم دیگر، از جمله علائم شبیه آنفولانزا و علائم اولیه، مانند سوزن‌سوزن شدن یا سوزش، از شما بپرسند.

پزشک احتمالاً برای تأیید تشخیص، درخواست کشت می‌کند. کشت شامل پاک‌کردن مایع از زخم و ارسال آن به آزمایشگاه برای آزمایش است.

اگر فکر می‌کنید در معرض HSV قرار گرفته‌اید؛ اما هیچ علامتی ندارید، آزمایش خون می‌تواند تعیین کند که آیا آنتی‌بادی HSV دارید یا خیر. فقط بدانید که آزمایش خون ممکن است HSV را تا 12 هفته پس از ابتلا به عفونت به طور دقیق تشخیص ندهد.

غربالگری‌های عمومی STI معمولاً شامل آزمایش HSV نمی‌شوند، بنابراین اگر فکر می‌کنید ممکن است ویروس را داشته باشید، باید از پزشک خود در مورد آزمایش HSV سؤال کنید.

همچنین می‌توانید بدن خود را برای وجود آنتی بادی‌های HSV با یک کیت تست خانگی آزمایش کنید.

هرپس سیمپلکس چگونه درمان می‌شود؟ 

متخصصان هنوز راهی برای درمان تبخال پیدا نکرده‌اند. اما درمان‌های مختلفی می‌تواند به تسکین علائم کمک کنند.

درمان تبخال می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

دارودرمانی 

تاول‌ها معمولاً خودبه‌خود و بدون درمان دارویی بهبود می‌یابند. اما اگر شیوع شدید یا مکرر دارید، پزشک می‌تواند داروهای ضدویروسی تجویز کند. داروهای ضدویروسی می‌توانند به کاهش تعداد اپیزودهایی که تجربه می‌کنید کمک کنند و شدت علائم را کاهش دهند.

داروها عبارتند از:

• • آسیکلوویر
• • فامسیکلوویر
• • والاسیکلوویر
• • فوسکارنت یا سیدوفوویر برای عفونت‌های HSV که در مقابل سایر داروها مقاومت می کنند

داروهای ضدویروسی همچنین می‌توانند به کاهش انتقال ویروس در طول دوره یا دفع آن در زمانی که علائمی ندارید کمک کنند.

توجه: هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد در صورت عدم ابتلا به HSV، مصرف داروهای ضدویروسی شانس ابتلا به ویروس را کاهش می‌دهد.

این داروها عموماً به شکل قرص و کرم هستند. پزشک همچنین ممکن است تزریق دارو را برای درمان علائم شدید توصیه کند.

درمان‌های خانگی 

بسیاری از درمان‌های خانگی می‌توانند به کاهش درد و ناراحتی اهی مرتبط با تاول‌های تبخال کمک کنند.

برای تسکین این دردها، سعی کنید از موارد زیر برای بهبود زخم استفاده کنید:

• • کمپرس گرم یا سرد
• • خمیر جوش شیرین یا نشاسته ذرت و آب
• • مخلوطی از سیر له شده و روغن زیتون
• • آلوئه‌ورا
• • روغن درخت چای، اکالیپتوس یا نعناع (همیشه ابتدا با روغن حامل رقیق کنید)

برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف روزانه مکمل لیزین می‌تواند به پیشگیری از بروز تبخال نیز کمک کند. تخمین دوز متفاوت است، اما به نظر می‌رسد مصرف روزانه بین 1 تا 3 گرم لیزین برای مدیریت علائم و کاهش دوره‌های مکرر مفید است.

عوارض بالقوه تبخال

در زمان ابتلا به HSV، ویروس به طور دائم در سلول‌های عصبی شما زندگی می‌کند و اغلب به صورت غیرفعال باقی می‌ماند، اما می‌تواند هرازگاهی دوباره فعال شود و علائمی ایجاد کند.

برای برخی افراد، محرک‌های خاصی می‌توانند منجر به بروز علائم شوند، مانند:

• • استرس
• • دوره‌های قاعدگی
• • تب یا بیماری
• • قرارگرفتن در معرض نور خورشید یا آفتاب سوختگی

در حالی که بسیاری از افرادی که با ویروس HSV زندگی می کنند ممکن است فقط یک دوره اولیه داشته باشند یا اصلاً ندارند؛ اما برخی دیگر، علائم را هرچند ماه یکبار تجربه می کنند. ممکن است در طول سال‌های اول ابتلا به HSV اپیزودهای بیشتری داشته باشید، اما دفعات آن به مرور زمان کاهش می‌یابد.

در بیشتر مواقع، تبخال دلیل عمده‌ای برای نگرانی ایجاد نمی‌کند و علائم بدون درمان پزشکی بهبود می‌یابند.

گفته می‌شود، این ویروس می‌تواند برای گروه‌های خاصی از افراد عوارضی ایجاد کند، از جمله:

• • نوزادان
• • افراد دچار نقص ایمنی
• • افرادی که با بیماری های مزمن مانند سرطان یا HIV زندگی می کنند

همچنین ممکن است تبخال در چشم هم ایجاد شود. این بیماری که به عنوان کراتیت هرپسی شناخته می‌شود، در صورت لمس زخم تبخال و سپس لمس چشم می‌تواند ایجاد شود.

علائم کراتیت هرپس عبارتند از:

• • درد و قرمزی چشم
• • ترشح یا اشک اضافی در چشم
• • تاری دید
• • حساسیت به نور
• • احساس وجود جسم خارجی در چشم

اگر مبتلا به ویروس هرپس سیمپلکس هستید و متوجه این علائم شدید، دراسرع‌وقت با پزشک تماس بگیرید. درمان سریع می‌تواند به جلوگیری از عوارضی از جمله زخم قرنیه و از دست دادن بینایی کمک کند.

زندگی با تبخال یا ویروس هرپس سیمپلکس 

به طور کلی، HSV یک نگرانی جدی برای سلامتی در نظر گرفته نمی‌شود، اگرچه یک بیماری مادام‌العمر است.

تاول‌های تبخال می‌توانند کمی دردناک باشند، اما درمان‌های خانگی می‌توانند به کاهش این علائم و به بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک کنند.

داروهای ضدویروسی همچنین می‌توانند احتمال تجربه دوره‌های مکرر عود بیماری و خطر انتقال ویروس به دیگران را کاهش دهند.

در حالی که تبخال قابل درمان نیست، بسیاری از افرادی که به این ویروس مبتلا هستند، سال‌ها بدون بروز علائم با آن زندگی می‌کنند. به‌عبارت‌دیگر، این ویروس ممکن است زندگی روزمره را چندان تحت تأثیر قرار ندهد.

با این حال، ضروری است که قبل از انجام هر گونه فعالیت جنسی در مورد HSV با شریک جنسی خود صحبت کنید.

چند اقدام پیشگیرانه نیز می‌تواند به کاهش شانس انتقال HSV کمک کند:

• • از استفاده مشترک از تیغ یا مسواک خودداری کنید.
• • اگر با تبخال دهانی زندگی می‌کنید، از زمانی که علائم اولیه را مشاهده کردید تا زمانی که زخم‌ها به طور کامل بهبود یافتند، از رابطه جنسی دهانی و بوسیدن خودداری کنید.
• • اگر با تبخال تناسلی زندگی می‌کنید، از زمانی که علائم اولیه را مشاهده کردید تا زمانی که زخم‌ها به طور کامل بهبود یافتند، از تماس پوست با دستگاه تناسلی خودداری کنید.
• • پس از لمس زخم‌ها یا استفاده از دارو روی آنها، دست‌های خود را کاملاً بشویید.
• • دارو را با گوش‌پاک‌کن پنبه‌ای مصرف کنید تا تماس خود را با زخم‌ها کاهش دهید.

وبسایت داروخانه مرکزی امام رضا مشهد | بانک اطلاعات دارویی ، اخبار و مقالات پزشکی