● فیبرومیالژیا یک اختلال مزمن است که با درد عضلانی و خستگی همراه است. این بیماری می‌تواند تأثیر گسترده‌ای بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. اما سؤال اینجاست که علائم این بیماری چیست و پزشک چطور به وجود آن پی می‌برد؟ آیا این بیماری درمانی دارد یا خیر؟ اصلاً علل ابتلا به این بیماری چه مواردی هستند؟
● در این پست، ما به بررسی علائم، عوامل ایجاد کننده، روش‌های تشخیص و درمان فیبرومیالژیا خواهیم پرداخت. هدف ما این است که اطلاعاتی جامع و قابل‌فهم در اختیار شما قرار دهیم تا بتوانید بهتر با این بیماری مقابله کنید. پس با ما همراه باشید.
فیبرومیالژیا چیست؟
● فیبرومیالژیا یک بیماری طولانی مدت یا مزمن است که باعث بروز علائمی مانند علائم زیر در افراد می‌شود:
- ○ درد اسکلتی عضلانی یا درد در عضلات و استخوان‌ها
- ○ خستگی عمومی
- ○ اختلالات خواب و اختلالات شناختی
● درک این وضعیت، حتی برای متخصصان نیز دشوار است. علائم این بیماری شبیه علائم سایر بیماری‌هاست و هیچ آزمایشی برای تأیید قطعی تشخیص آن وجود ندارد. در نتیجه، تشخیص فیبرومیالژیا اغلب سخت و زمان‌بر است.
● در گذشته، برخی از متخصصان این سؤال را مطرح می‌کردند که اصلاً آیا این بیماری و دردهایی که مراجعین توصیف می‌کنند، واقعی است یا خیر؟ امروزه با پیشرفت علم پزشکی، این بیماری بیشتر قابل درک است.
● حدود 4 میلیون بزرگسال در ایالات متحده، یا حدود 2 درصد، مبتلا به فیبرومیالژیا تشخیص داده شده‌اند. اکثر موارد فیبرومیالژیا در زنان تشخیص داده می‌شود. اغلب موارد مبتلا به این بیماری در میانسالی تشخیص داده می‌شوند؛ اما این بیماری می‌تواند کودکان را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
● با وجود پیشرفت علم پزشکی، هنوز درمان این بیماری چالش برانگیز است. داروها و درمان‌های اولیه، درمان‌های مکمل و جایگزین و تغییرات سبک زندگی می‌تواند به فرد مبتلا به فیبرومیالژیا در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
● حقایقی در خصوص بیماری فیبرومیالژیا:
- ○ ممکن است فرد مبتلا به این بیماری، دوره‌هایی از نوع بهبودی را تجربه کند که در آن درد و خستگی‌اش بهبود می‌یابد؛ اما این شرایط همیشگی نیست.
- ○ فیبرومیالژیا یکی از علل شایع درد عمومی مزمن اسکلتی عضلانی است.
- ○ حدود 5 میلیون بزرگسال با سن 18 سال یا بیشتر در ایالات متحده فیبرومیالژیا را تجربه می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که احتمال فیبرومیالژیا در زنان بیشتر از مردان است.
- ○ ممکن است فرد به دنبال یک آسیب تروماتیک بیشتر در معرض خطر فیبرومیالژیا باشد. آرتریت روماتوئید، سایر بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس و عوامل ژنتیکی نیز ممکن است احتمال ابتلای فرد به این بیماری را افزایش دهند.
علائم فیبرومیالژیا
● علائم رایج فیبرومیالژیا عبارت‌اند از:
- ○ درد گسترده در سراسر بدن
- ○ سفتی مفاصل و عضلات بعد از بیدار شدن خواب
- ○ سردرد و میگرن
- ○ الگوهای خواب نامنظم
- ○ سوزن سوزن شدن و بی‌حسی در دست‌ها و پاها
- ○ سندرم پای بی‌قرار
- ○ حساسیت به سرما یا گرما
- ○ مشکلات حافظه و تمرکز، معروف به «مه فیبرو»
- ○ خستگی
- ○ سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
● موارد زیر نیز ممکن است در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا رخ دهد:
- ○ مشکلات بینایی
- ○ حالت تهوع
- ○ مشکلات لگنی و ادراری
- ○ افزایش وزن سریع
- ○ سرگیجه
- ○ علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا
- ○ مشکلات پوستی
- ○ علائم درد در قفسه سینه
- ○ افسردگی و اضطراب
- ○ اختلال استرس پس از سانحه
- ○ مشکلات تنفسی
- ○ بی خوابی و سایر اختلالات خواب
● علائم ممکن است در هر زمانی از زندگی فرد ظاهر شوند، اما بیشتر در سنین 30 تا 50 سالگی دیده می‌شوند.
علل ابتلا به فیبرومیالژیا
● پزشکان متخصص و محققان به طور دقیق نمی‌دانند که چه چیزی باعث فیبرومیالژیا می‌شود؛ اما بر اساس آخرین تحقیقات، به نظر می‌رسد که علل به وجود آمدن این وضعیت، جهش‌های ژنتیکی است که با یک یا چند محرک دیگر (مانند عفونت، ضربه یا استرس) همراه می‌شود.
● یک نظریه دیگر این است که مغز آستانه درد را کاهش می‌دهد. در چنین شرایطی احساساتی که قبلاً دردناک نبودند به مرور زمان بسیار دردناک می‌شوند.
● تئوری دیگر این است که مغز و اعصاب ممکن است سیگنال‌های درد معمولی را اشتباه تفسیر کنند یا بیش از حد واکنش نشان دهند. سیستم عصبی مرکزی حساس‌تر می‌شود، تا جایی که باعث احساس درد غیرضروری یا اغراق‌آمیز می‌شود.
● به طور کلی، عوامل متعددی ممکن است خطر ابتلا به فیبرومیالژیا را در فرد افزایش دهد، برخی از موارد خطر عبارت‌اند از:
- ○ رخدادهای جسمی یا احساسی استرس‌زا و آسیب‌زا، مانند تصادف رانندگی
- ○ صدمات تکراری
- ○ آرتریت روماتوئید یا سایر بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس
- ○ مشکلات مغز و اعصاب مرکزی
- ○ جهش‌های ژنتیکی
ریسک فاکتورهای ابتلا به فیبرومیالژیا
● با وجود اینکه متخصصان نمی‌توانند به طور قطع بگویند که چه چیزی باعث ابتلای افراد فیبرومیالژیا می‌شود، برخی از شرایط سلامتی و سایر عوامل خطر و ریسک فاکتورهایی که در ایجاد این وضعیت دخیل هستند، شناخته شده‌اند.
● عوامل خطر فیبرومیالژیا عبارت‌اند از:
○ سن: افراد بالای 40 سال بیشتر در معرض ابتلا به فیبرومیالژیا هستند. اما ممکن است این بیماری، هر کسی از جمله کودکان را تحت تأثیر قرار دهد.
○ ژنتیک: فیبرومیالژیا اغلب در اعضای یک خانواده ایجاد می‌شود. اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به این بیماری است، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن هستید. محققان فکر می‌کنند جهش‌های ژنی خاص ممکن است در ایجاد این وضعیت نقش داشته باشند. آن‌ها چند ژن احتمالی را شناسایی کرده‌اند که بر انتقال سیگنال‌های شیمیایی درد بین سلول‌های عصبی تأثیر می‌گذارد.
○ جنسیت در بدو تولد: خانم‌ها دوبرابر بیشتر از آقایان این وضعیت را تجربه می‌کنند.
○ ابتلا به بیماری‌های مزمن: افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند استئوآرتریت، افسردگی، اختلالات اضطرابی، کمردرد مزمن و سندرم روده تحریک‌پذیر بیشتر در معرض ابتلا به فیبرومیالژیا هستند.
○ عفونت جاری یا سابق: در برخی موارد، ابتلای فرد به بیماری‌های عفونی می‌تواند باعث ایجاد فیبرومیالژیا یا بدتر شدن علائم آن شود. عفونت‌هایی که ارتباط احتمالی با فیبرومیالژیا دارند عبارت‌اند از:
- ● آنفولانزا
- ● ذات‌الریه
- ● ویروس اپشتین بار (EBV)
- ● عفونت‌های دستگاه گوارش، مانند عفونت‌های ناشی از باکتری‌های سالمونلا و شیگلا
○ استرس: میزان استرسی که افراد تجربه می‌کنند را نمی‌توان در آزمایش اندازه‌گیری کرد، اما ثابت شده است که استرس بیش از حد می‌تواند بر سلامت تأثیر بگذارد.
○ تروما: افرادی که ضربه فیزیکی یا عاطفی یا آسیب جدی را تجربه کرده‌اند، گاهی اوقات به فیبرومیالژیا مبتلا می‌شوند.
درمان فیبرومیالژیا
● هیچ درمان واحدی وجود ندارد که برای تک‌تک افراد مبتلا به فیبرومیالژیا مؤثر باشد. پزشک متخصص، برای یافتن ترکیبی از درمان‌هایی که علائم فرد را تسکین می‌دهد، با خود شخص همکاری خواهد کرد.
● درمان‌هایی که ممکن است برای مدیریت علائم این بیماری به کار بروند عبارت‌اند از:
- ○ مصرف داروهای بدون نسخه (OTC) یا نسخه‌ای برای تسکین درد
- ○ ورزش‌هایی مانند کشش یا تمرینات قدرتی
- ○ خواب درمانی
- ○ درمان شناختی رفتاری
- ○ درمان مدیریت استرس
- ○ مصرف داروهای ضدافسردگی
چهار مرحله درمانی فیبرومیالژیا
● فیبرومیالژیا یک وضعیت پویا است. این بدان معنی است که فرد علائم فیبرومیالژیا را به ترتیب خاصی تجربه نخواهد کرد - هیچ نقشه راهی برای دانستن اینکه چه زمانی یا چگونه علائم این بیماری روی فرد تأثیر می‌گذارد وجود ندارد.
● پزشک متخصص، فیبرومیالژیا را در مراحل مختلف بر اساس احساس بیمار درمان می‌کند. این مراحل یک برنامه درمانی گام‌به‌گام نیستند. هر فردی با فرد دیگر متفاوت است و نحوه تأثیر فیبرومیالژیا بر بدن هر شخص منحصربه‌فرد خواهد بود.
● مراحل درمان این بیماری بیشتر شبیه دسته‌بندی‌هایی هستند که می‌توانند به شخص بیمار، در درک درمان‌هایی که برای مدیریت علائم خود نیاز دارد، کمک کنند.
چهار مرحله درمان این بیماری عبارت‌اند از:
- 1. درمان‌های غیردارویی: پزشک متخصص یا فیزیوتراپیست به شخص حرکات کششی و تمریناتی برای شل کردن، و تقویت عضلات و مفاصل ارائه می‌دهد.
- 2. درمان‌های روان‌شناختی: یک متخصص سلامت روان به فرد بیمار کمک می‌کند تا راه‌هایی را برای حفظ یک تصویر سالم از خود شناسایی کند. فرد متخصص، راهبردهایی را برای مدیریت علائمی که بر سلامت روانی و عاطفی شما تأثیر می‌گذارد، پیشنهاد می‌کنند.
- 3. درمان دارویی: مصرف دارو برای مدیریت علائم.
- 4. بهبود عملکرد روزانه: اگر فرد بیمار علائم شدیدی را تجربه می‌کند که توانایی‌اش برای شرکت در فعالیت‌های منظم را دشوار می‌کند، یک کار درمانگر می‌تواند به او کمک کند تا برنامه‌های روزمره خود را دنبال کند.
داروهای مورد استفاده در درمان فیبرومیالژیا
● داروها می‌توانند درد ناشی از این بیماری را تسکین دهند و به خواب بهتر کمک کنند. داروهای رایج برای فیبرومیالژیا شامل مسکن‌ها، داروهای ضدتشنج و داروهای ضدافسردگی است.
مسکن‌ها
● درد فیبرومیالژیا می‌تواند آن‌قدر ناراحت‌کننده و مداوم باشد که در روال روزانه اختلال ایجاد کند. برای درمان درد باید با پزشک متخصص در این خصوص صحبت کنید. اگر درد خفیف است، یکی از گزینه‌ها برای مدیریت آن، مصرف مسکن‌های بدون نسخه یا OTC است، مانند:
- ○ استامینوفن
- ○ آسپرین
- ○ ایبوپروفن
- ○ ناپروکسن
● این داروها می‌توانند سطح درد و ناراحتی را کاهش دهند و در مدیریت بیماری کمک کننده باشند. حتی ممکن است به افزایش کیفیت خواب نیز کمک کنند. بسیاری از آن‌ها التهاب را نیز کاهش می‌دهند. اگرچه التهاب یک علامت اولیه فیبرومیالژیا نیست، اما در صورت داشتن یک بیماری مرتبط مانند آرتریت روماتوئید (RA) ممکن است برخی از افراد آن را تجربه کنند.
● لازم است توجه داشته باشید که داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) عوارض جانبی دارند و مصرف طولانی مدت آن‌ها توصیه نمی‌شود. مواد افیونی نیز برای تسکین درد فیبرومیالژیا تجویز می‌شوند. ترامادول یکی از مواد افیونی است که بیشترین ارتباط را با تسکین رد در این بیماری دارد.
● اما بر اساس یک مطالعه در سال 2020، شواهد کافی برای حمایت یا مخالفت با استفاده از ترامادول در فیبرومیالژیا وجود ندارد و تحقیقات بیشتری در خصوص کارایی مواد افیونی موردنیاز است.
داروهای ضدتشنج
● پرگابلین، یک داروی ضدتشنج، اولین دارویی بود که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای فیبرومیالژیا تأیید کرد. عملکرد این دارو به این شکل است که از ارسال سیگنال‌های درد جلوگیری می‌کند.
● گاباپنتین برای درمان صرع طراحی شده است، اما ممکن است به کاهش علائم در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا نیز کمک کند. گاباپنتین برای درمان این بیماری توسط FDA تأیید نشده است.
داروهای ضدافسردگی
● داروهای ضدافسردگی مانند دولوکستین و میلناسیپران گاهی اوقات برای درمان درد و خستگی ناشی از فیبرومیالژیا استفاده می‌شوند. همچنین این داروها بر روی تعادل مجدد انتقال دهنده‌های عصبی نیز مؤثرند و به بهبود خواب کمک می‌کنند. FDA دولوکستین و میلناسیپران را برای درمان فیبرومیالژیا تأیید کرده است.
سایر داروها
● سایر داروهایی که توسط FDA برای درمان فیبرومیالژیا تأیید نشده‌اند، مانند داروهای خواب‌آور، می‌توانند به مدیریت علائم خاصی از این بیماری کمک کنند. شل کننده‌های عضلانی که زمانی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، دیگر توصیه و تجویز نمی‌شوند.
● علاوه بر مواردی که ذکر شد، محققان همچنین در حال بررسی چند درمان تجربی نیز هستند که ممکن است در آینده به افراد مبتلا به این بیماری کمک کند.
تشخیص فیبرومیالژیا
● ازآنجایی‌که علائم فیبرومیالژیا با علائم سایر بیماری‌ها همپوشانی زیادی دارد، تشخیص دقیق آن ممکن است سخت باشد یا مدتی طول بکشد. به‌طورکلی علائم این بیماری مشابه علائم سایر بیماری‌هاست، بیماری‌هایی مانند:
- ○ کم کاری تیروئید
- ○ اختلالات خودایمنی
- ○ بیماری لایم
● به منظور تشخیص، پزشک باید این شرایط را رد کند. هیچ آزمایش تشخیص طبی برای این بیماری وجود ندارد. این موضوع می‌تواند منجر به تأخیر در تشخیص یا تشخیص اشتباه شود.
● کالج روماتولوژی آمریکا سه معیار برای تشخیص فیبرومیالژیا در نظر گرفته است:
- ○ درد و علائم در هفته گذشته، و همچنین سطوح خستگی، خواب بی‌کیفیت، یا مشکلات شناختی
- ○ علائمی که حداقل به مدت 3 ماه وجود داشته باشد
- ○ عدم وجود بیماری دیگری که بتواند علائم را توضیح دهد
پیشگیری از ابتلا به فیبرومیالژیا
● از آنجایی که به طور دقیق مشخص نیست چه چیزی باعث فیبرومیالژیا می‌شود، درنتیجه پیشگیری صد در صد از آن نیز معنایی ندارد، اما حفظ سلامت کلی می‌تواند به کاهش شدت علائم این وضعیت کمک کند:
- ○ استرس را تا جایی که می‌توانید مدیریت کنید
- ○ یک برنامه غذایی و ورزشی مفید را دنبال کنید
- ○ به‌اندازه کافی بخوابید و بهداشت خواب را رعایت کنید
سخن پایانی درمورد فیبرومیالژیا
● در این مقاله، ابتدا با بیماری مزمن فیبرومیالژیا آشنا شدیم و علائم رایج آن را شناختیم. در ادامه به بررسی عوامل خطر و ریسک فاکتورهایی که در به وجود آمدن این وضعیت دخیل‌اند پرداختیم و در خصوص روش‌های تشخیص و درمان این بیماری صحبت کردیم. با توجه به مواردی که در این مقاله خواندید، به نظر شما روش‌های پیشگیری از ابتلا این بیماری چیست؟
درج نظر