شپش سر یک حشره ی بدون بال است که به ساقه مو چسبیده و از خون انسان تغذیه می کند . بزاق این حشره، حاوی موادی است که ضمن اینکه از لخته شدن خون جلوگیری میکند موجب ایجاد حساسیت و خارش شدید می شود. گاهی عفونت درمحل نیش شپش نیز مشاهده می شود.
شپش یا پدیکولوز یک انگل خارجی اجباری انسان محسوب میشود. طول عمر متوسط شپش ماده 30 روز و رنگ آن بین خاکستری تا قرمز متغیر است و میتواند سر، بدن و عانه (دستگاه تناسلی خارجی) را در انسان آلوده کند.
شپش داوطلبانه موی سر را ترک نمی کند. اگر شپش را نادیده بگیرید موی تمام افرادی که با فرد الوده تماس دارند جولانگاه شپش ها خواهد شد .
آلودگی به شپش، به دنبال تماس نزدیک بین فردی و بیشتر در فصول سرد که افراد برای تأمین گرما لباس بیشتری میپوشند، شایع میشود.
دیدن شپش زنده دلیل قطعی آلودگی است.گاهی هفته ها و یا ماهها بعد از آلودگی هیچ علایمی مشاهده نمی شود.
شپش قدرت جهیدن و یا پریدن ندارد و زمان کوتاهی روی البسه و یا وسایل زنده می ماند.
بچه ها در سنین کودکستان و دبستان به دلیل ارتباط نزدیک بیشتر در معرض آلودگی هستند.
شپش سر مختص طبقه خاصی نیست و تمام اقشار از مرفه تا محروم را الوده می کند.
تماس مستقیم افراد سالم با افراد آلوده بیشتر در ازدحام جمعیت رخ میدهد؛ تماس غیرمستقیم، مانند استفاده مشترک از وسایل شخصی آلوده مانند لباس ها، بالش، پتو، ملحفه، شانه، برس، حوله، کلاه، گیره مو، گل سر، مقنعه، شال، روسری و چادر، کلاه، حوله حمام و غیره، در انتقال و انتشار شپش نقش دارند.
شپش در آب قادر به تنفس نبوده و زنده نمیماند، به همین دلیل از طریق شنا در استخر منتقل نمیشود.
تخم شپش رشک نامیده می شود بیضی شکل، سفید رنگ و به اندازه ته سنجاق است و به ساقه مو در نزدیکی پوست سر و درز لباس فرد آلوده میچسبد و به سختی از مو کنده می شود .محل شایع این تخمها در موهای پشت سر و پشت گوش میباشد.
نوزاد شپش پس از هفت روز از تخم خارج شده و پس از سه بار پوست اندازی بالغ میشوند.
درمان شپش سر:
فراورده های دارویی (مهمترین داروی انتخابی در درمان شپش فراورده های پرمترین میباشد که بصورت شامپو و کرم 5% در بازار موجود است.) فقط شپش را از بین می برند و بر روی رشک اثری ندارند.
راه های پیشگیری از شپش سر:
- باوجود اینکه حشره بر روی وسایل عمر کمی دارد بهتر است اسباب بازی های پشمالو و پتو ملحفه ها به مدت 10 تا 20 دقیقه در اب گرم و یا با استفاده از ماشین لباسشویی شسته شوند. خشک و اتو کردن درزهای لباس پس از شستشو نیز جهت پیشگیری توصیه می شود.
- موی سر ترجیحا با شانه دندانه ریز چوبی روزانه شانه شود.
- تمیز کردن همه روزه برس و شانه به وسیله ی آب گرم و صابون انجام گیرد.
- استفاده از لوازم شخصی دیگران، تماس با اشیاء و لباس های فرد آلوده پرهیز شود.
- معاینه موها به صورت مرتب انجام شود تا در صورت مشاهده کوچکترین آلودگی به سرعت درمان شروع شود.
- موارد آلوده به مراکز بهداشتی گزارش و مراجعه شود.
چگونه از شر رشک ها خلاص شویم ؟
کشیدن شانه مرطوب به مو یک ایده خوب است !
یک درمان بی ضرر و خانگی برای مبارزه با رشک که مورد تایید پزشکان متخصص اطفال آمریکا می باشد، استفاده از کرم یا وازلین می باشد که در طب سنتی و به عنوان درمان های خانگی مصرف سس مایونز همراه با سرکه و آغشته سازی کامل موی سر با روغن زیتون توصیه می شود. بهتر است پس از آغشته کردن مو ، با کلاه مخصوص رنگ سر را بپوشانید و اجازه دهید حدود 8 ساعت ( از شب تا صبح ) روی سر بماند و پس از آن با شانه دندانه ریز کاملا موها را شانه کرده و سپس شستشو دهید. با سست شدن کپسول تخم شپش، جداشدن آن ها راحت تر صورت می گیرد.
یکی از راه های موثر در درمان شپش و رشک به صورت همزمان این است که پس از آغشته سازی مو با روغن زیتون یا بادام تلخ یا سس مایونز و ماندگاری چند ساعته آن بر روی مو، ابتدا با شانه ی دندانه ریز تا حد امکان آلودگی ها جدا و روی دستمال کاغذی کشیده شود . کلیه ی دستمال ها باید درون کیسه پلاستیکی در بسته گذاشته و دور ریخته شود. سپس با یک شامپوی معمولی و نرم کننده ، سر شسته و مجدد با کمک شانه دندانه ریز شانه شود و با حوله ای تمیز رطوبت مو کامل گرفته شود و حوله برای شستشو با آب داغ به دلیل احتمال وجود حشره یا تخم آن کنار گذاشته شود.
پس از آن از شامپوی پرمترین استفاده شود و کف آن به مدت 5 تا 10 دقیقه بر روی سر بماند مجددا با شانه دندانه ریز موها شانه شود و آبکشی کامل صورت گیرد. در این مرحله باید مراقب بود موهای سر با لباس ها یا ملحفه های آلوده، تماس پیدا نکند. کلیه این اعمال یک هفته بعد، به جهت نابودی کامل حشرات مجددا باید تکرار شود.
مطالب مرتبط :
درمان رشک سر با روغن بادام تلخ
استفاده از درمان‌های سنتی و نادرست برای درمان شپش سر
اخبار و مقالات پزشکی و سلامت - بانک اطلاعات دارویی
درج نظر