هپاتیت یا التهاب کبد چیست؟ علائم و نحوه درمان

● هپاتیت التهاب کبد است. مصرف الکل، بیماری‌های دیگر و برخی داروها همگی می‌توانند باعث این وضعیت شوند.

 

● با این حال، عفونت‌های ویروسی شایع‌ترین علت هپاتیت هستند.

 

● در این مقاله قرار است، انواع مختلف هپاتیت، علائم رایج، علل و نحوه درمان و پیشگیری از این بیماری را برای شما توضیح دهیم.

هپاتیت چیست؟

● هپاتیت به التهاب کبد اشاره دارد که معمولاً نتیجه یک عفونت ویروسی است، اما علل احتمالی دیگری برای ایجاد هپاتیت وجود دارد.

 

● هپاتیت خودایمنی و هپاتیت می‌توانند در نتیجه عوارض ثانویه داروها، خود داروها، سموم و الکل ایجاد شوند. هپاتیت خود ایمنی زمانی رخ می‌دهد که بدن آنتی بادی‌هایی را علیه بافت کبد تولید کند.

 

● پنج طبقه بندی ویروسی اصلی هپاتیت عبارتند از هپاتیت A، B، C، D و E. ویروس‌های متفاوت مسئول هر کدام از انواع هپاتیت ویروسی هستند.

 

● سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین می‌زند که در حال حاضر 354 میلیون نفر از مردم جهان با هپاتیت B و C مزمن زندگی می‌کنند.

هپاتیت A

● هپاتیت A نتیجه عفونت با ویروس هپاتیت A (HAV) است. این نوع هپاتیت یک بیماری حاد و کوتاه مدت است.

هپاتیت B

● ویروس هپاتیت B (HBV) باعث هپاتیت B می‌شود. این بیماری اغلب مزمن و مداوم است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) تخمین می‌زند که حدود 826000 نفر در ایالات متحده و حدود 257 میلیون نفر در سراسر جهان با هپاتیت B مزمن زندگی می‌کنند.

هپاتیت C

● هپاتیت C از ویروس هپاتیت C (HCV) ناشی می‌شود. HCV یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی منتقله از طریق خون است و معمولاً به عنوان یک بیماری طولانی مدت ظاهر می‌شود.

 

● طبق گزارش CDC، تقریباً 2.4 میلیون آمریکایی در حال حاضر با نوع مزمن این عفونت زندگی می‌کنند.

هپاتیت D

● این مورد یک شکل نادر از هپاتیت است که فقط همراه با عفونت هپاتیت B رخ می‌دهد. ویروس هپاتیت D (HDV) مانند سایر سویه‌ها باعث التهاب کبد می‌شود، اما فرد بدون عفونت هپاتیت B موجود نمی‌تواند به HDV مبتلا شود.

 

● در سطح جهانی، HDV تقریباً 5 درصد از افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

هپاتیت E

● هپاتیت E بیماری است که از طریق آب تولید و در اثر قرار گرفتن در معرض ویروس هپاتیت E (HEV) ایجاد می‌شود. هپاتیت E عمدتاً در مناطقی با بهداشت ضعیف دیده می‌شود و معمولاً از بلعیدن مواد مدفوعی که منابع آب را آلوده می‌کنند، ایجاد می‌شود.

 

● هپاتیت E معمولاً حاد است و می‌تواند در زنان باردار خطرناک باشد.

 

علل ایجاد هپاتیت

○ هپاتیت A: قرار گرفتن در معرض HAV در غذا یا آب

○ هپاتیت B: تماس با HBV در مایعات بدن، مانند خون، ترشحات واژن، یا منی

○ هپاتیت C: تماس با HCV در مایعات بدن، مانند خون، ترشحات واژن یا منی

○ هپاتیت D: تماس با خون حاوی HDV

○ هپاتیت E: قرار گرفتن در معرض HEV در غذا یا آب

علل هپاتیت غیر عفونی

● اگرچه هپاتیت معمولاً نتیجه یک عفونت است، عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث این بیماری شوند.

الکل و سایر سموم 

● مصرف بیش از حد الکل می‌تواند باعث آسیب کبدی و التهاب شود. این حالت ممکن است به عنوان هپاتیت الکلی نیز شناخته شود.

 

● الکل به طور مستقیم به سلول‌های کبدتان آسیب می‌رساند. با گذشت زمان، می‌تواند باعث آسیب دائمی شده و منجر به ضخیم شدن یا زخم شدن بافت کبد (سیروز) و نارسایی کبد شود.

 

● سایر علل سمی هپاتیت عبارتند از استفاده نادرست از داروها و قرار گرفتن در معرض سموم.

پاسخ سیستم خود ایمنی 

● در برخی موارد، سیستم ایمنی به اشتباه کبد را مضر می‌داند و به آن حمله می‌کند. این اتفاق باعث التهاب مداوم می‌شود که می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد که اغلب عملکرد کبد را مختل می‌کند. پاسخ سیستم خود ایمنی در زنان سه برابر بیشتر از مردان است.

علائم شایع هپاتیت

● اگر با یک نوع مزمن هپاتیت، مانند هپاتیت B و C زندگی می‌کنید، ممکن است تا زمانی که آسیب بر عملکرد کبد تأثیر نگذارد، علائمی از خود نشان ندهید. در مقابل، افراد مبتلا به هپاتیت حاد ممکن است مدت کوتاهی پس از ابتلا به ویروس هپاتیت با علائم ظاهر شوند.

 

علائم شایع هپاتیت عفونی عبارتند از:

• ● خستگی
• ● علائم شبیه آنفولانزا
• ● ادرار تیره
• ● مدفوع رنگ پریده
• ● درد شکم
• ● از دست دادن اشتها
• ● کاهش وزن غیر قابل توضیح
• ● زردی پوست و چشم‌ها که ممکن است نشانه زردی (یرقان) باشد

نحوه تشخیص هپاتیت

● درک اینکه چه چیزی باعث هپاتیت می‌شود برای درمان صحیح آن بسیار مهم است. پزشکان از طریق یک سری آزمایشات برای تشخیص دقیق وضعیتتان استفاده می‌کنند.

تاریخچه و معاینه فیزیکی

● برای تشخیص همه اشکال هپاتیت، پزشک ابتدا شرح حالتان را می‌گیرد تا عوامل خطری که ممکن است داشته باشید را مشخص کند.

 

● در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است به آرامی شکمتان را فشار دهد تا ببیند آیا درد یا حساسیت وجود دارد یا خیر. پزشک همچنین ممکن است تورم کبد و هرگونه تغییر رنگ زرد در چشم یا پوست را بررسی کند.

تست‌های عملکرد کبد

● آزمایش‌های عملکرد کبد از نمونه‌های خون برای تعیین میزان کارآمدی کبد استفاده می‌کنند.

 

● نتایج غیرعادی این آزمایش‌ها ممکن است اولین نشانه‌ای از وجود مشکل باشد، به‌ویژه اگر در معاینه فیزیکی بیماری کبدی هیچ نشانه‌ای را نشان ندهید. سطوح بالای آنزیم کبدی ممکن است نشان دهنده استرس، آسیب دیدن یا عدم عملکرد صحیح کبد باشد.

سایر آزمایشات خون

● اگر آزمایش‌های عملکرد کبدتان غیرطبیعی باشد، احتمالاً پزشک آزمایش‌های خون دیگری را برای تشخیص منبع مشکل تجویز می‌کند.

 

● این آزمایش‌ها می‌توانند با بررسی وجود ویروس‌های هپاتیت یا آنتی‌بادی‌هایی که بدنتان برای مبارزه با آن‌ها تولید می‌کند، را تعیین کنند که آیا هپاتیت عفونی دارید.

 

● پزشکان همچنین ممکن است از آزمایش خون برای بررسی علائم هپاتیت خودایمنی استفاده کنند.

بیوپسی کبد

● هنگام تشخیص هپاتیت، پزشکان همچنین کبد را از نظر آسیب احتمالی ارزیابی می‌کنند. بیوپسی کبد روشی است شامل نمونه برداری از بافت کبد.

 

● یک متخصص ممکن است این نمونه را با سوزن از پوستتان ببرد، به این معنی که نیازی به جراحی نیست. آنها معمولاً از اسکن اولتراسوند به عنوان کمک در طول این روش استفاده می‌کنند.

 

● این آزمایش به پزشک اجازه می‌دهد تا تعیین کند که عفونت یا التهاب چگونه بر کبدتان تأثیر گذاشته است.

سونوگرافی

● سونوگرافی از امواج اولتراسوند برای ایجاد تصویری از اندام‌های داخل شکم استفاده می‌کند. این آزمایش به پزشک اجازه می‌دهد تا کبد و اندام‌های مجاور را از نزدیک بررسی کند که نشان دهنده:

• ○ مایع در شکم
• ○ آسیب یا بزرگ شدن کبد
• ○ تومورهای کبدی
• ○ ناهنجاری‌های کیسه صفرا

 

● گاهی اوقات لوزالمعده در تصاویر اولتراسوند نیز ظاهر می‌شود. این روش یک آزمایش مفید برای تعیین علت عملکرد غیر طبیعی کبد است.

نحوه درمان هپاتیت

● گزینه‌های درمانی بسته به نوع هپاتیتتان و حاد یا مزمن بودن عفونت متفاوت است.

هپاتیت A

● هپاتیت A یک بیماری کوتاه مدت است و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. با این حال، اگر علائم باعث ناراحتی زیادی شوند، ممکن است نیاز به بستری شدن در خانه یا بیمارستان باشد. علاوه بر این، اگر استفراغ یا اسهال هم دارید، پزشک می‌تواند یک برنامه غذایی برای حفظ هیدراتاسیون و تغذیه مناسب به شما توصیه کند.

هپاتیت B

● هیچ برنامه درمانی خاصی برای هپاتیت B حاد وجود ندارد.

 

● با این حال، اگر به هپاتیت B مزمن مبتلا هستید، به داروهای ضد ویروسی نیاز دارید. این شکل از درمان می‌تواند پرهزینه باشد، زیرا ممکن است مجبور شوید آن را برای چندین ماه یا سال ادامه دهید.

 

● درمان هپاتیت B مزمن همچنین نیاز به ارزیابی‌های پزشکی و نظارت منظم دارد تا مشخص شود آیا ویروس به درمان پاسخ می‌دهد یا خیر.

هپاتیت C

● داروهای ضدویروسی می‌توانند هر دو نوع حاد و مزمن هپاتیت C را درمان کنند.

 

● به طور معمول، افرادی که به هپاتیت C مزمن مبتلا می‌شوند از ترکیبی از درمان‌های دارویی ضد ویروسی استفاده می‌کنند. همچنین ممکن است برای تعیین بهترین شکل درمان به آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشند.

 

● افرادی که به دلیل هپاتیت C مزمن دچار سیروز یا بیماری کبدی می‌شوند، ممکن است کاندیدای پیوند کبد باشند.

هپاتیت D

● WHO، اینترفرون آلفا پگیله شده را به عنوان درمانی برای هپاتیت D تعیین کرده است. با این حال، این دارو می‌تواند عوارض جانبی شدیدی داشته باشد. در نتیجه، برای افراد مبتلا به سیروز آسیب کبدی، افراد مبتلا به بیماری‌های روانپزشکی و افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی توصیه نمی‌شود.

هپاتیت E

● در حال حاضر، هیچ روش درمانی پزشکی خاصی برای درمان هپاتیت E در دسترس نیست. از آنجایی که عفونت اغلب حاد است، معمولاً خود به خود برطرف می‌شود.

 

● پزشکان معمولاً به افراد مبتلا به این عفونت توصیه می‌کنند استراحت کافی داشته باشند، مایعات فراوان بنوشند، مواد مغذی کافی دریافت کنند و از الکل اجتناب کنند. با این حال، زنان باردار مبتلا به این عفونت نیاز به نظارت و مراقبت دقیق دارند.

هپاتیت خود ایمنی

● کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون یا بودزونید در درمان اولیه هپاتیت خود ایمنی بسیار مهم هستند. در حدود 80 درصد از افراد مبتلا به این بیماری مؤثر هستند.

 

● آزاتیوپرین (Imuran)، دارویی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند، ممکن است بخشی از برنامه‌های درمانی باشد. افراد ممکن است این را با یا بدون استروئید استفاده کنند.

 

● سایر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند مایکوفنولات (CellCept)، تاکرولیموس (Prograf) و سیکلوسپورین (Neoral) نیز می‌توانند جایگزین آزاتیوپرین در درمان شوند.

نکاتی برای پیشگیری از هپاتیت

● واکسن‌هایی وجود دارند که می‌توانند به محافظت در برابر بسیاری از ویروس‌های هپاتیت کمک کنند. به حداقل رساندن خطر قرار گرفتن در معرض مواد حاوی این ویروس‌ها نیز می‌تواند یک اقدام پیشگیرانه مهم باشد.

واکسن‌ها

● واکسنی برای هپاتیت A موجود است و می‌تواند به جلوگیری از انقباض HAV کمک کند. واکسن هپاتیت A مجموعاً دو دوز است و اکثر کودکان واکسیناسیون را از سن 12 تا 23 ماهگی آغاز می‌کنند. این واکسن برای بزرگسالان نیز موجود است و می‌تواند شامل واکسن هپاتیت B نیز باشد.

 

● CDC واکسیناسیون هپاتیت B را برای همه نوزادان توصیه می‌کند. پزشکان معمولاً یک سری از سه واکسن را در 6 ماهه اول کودکی تجویز می‌کنند.

 

● CDC همچنین این واکسن را برای همه پرسنل بهداشتی و پزشکی توصیه می‌کند. واکسیناسیون علیه هپاتیت B همچنین می‌تواند از هپاتیت D جلوگیری کند.

 

● در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت C یا E وجود ندارد.

کاهش قرار گرفتن در معرض ویروس هپاتیت

● ویروس‌های هپاتیت می‌توانند از طریق تماس با مایعات بدن، آب و غذاهای حاوی عوامل عفونی از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. به حداقل رساندن خطر تماس با این مواد می‌تواند به جلوگیری از ابتلا به ویروس‌های هپاتیت کمک کند.

 

● رعایت بهداشت یکی از راه‌های جلوگیری از ابتلا به هپاتیت A و E است. ویروس‌هایی که این شرایط را ایجاد می‌کنند می‌توانند در آب باشند. اگر به کشوری سفر می‌کنید که در آن شیوع هپاتیت زیاد است، باید از موارد زیر اجتناب کنید:

• ○ آب‌های محلی

• ○ یخ
• ○ صدف و صدف خام یا نیم پز
• ○ میوه و سبزیجات خام

 

● ویروس‌های هپاتیت B ،C و D می‌توانند از طریق تماس با مایعات بدن حاوی این عوامل عفونی منتقل شوند.

 

● می‌توانید خطر تماس خود با مایعات حاوی این ویروس‌ها را با رعایت موارد زیر کاهش دهید:

• ○ عدم استفاده از سوزن مشترک
• ○ استفاده نکردن از تیغ
• ○ عدم استفاده از مسواک دیگران
• ○ دست نزدن به خون ریخته شده

 

● هپاتیت B و C می‌توانند از طریق رابطه جنسی و تماس جنسی منتقل شوند. استفاده از روش‌های بازدارنده مانند کاندوم در طول فعالیت جنسی می‌تواند به کاهش خطر عفونت کمک کند.

عوارض هپاتیت

● هپاتیت مزمن B یا C می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی شدیدتر شود. از آنجایی که ویروس کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B یا C در معرض خطر بیماری‌های زیر قرار دارند:

• ○ بیماری مزمن کبدی
• ○ سیروز
• ○ سرطان کبد

 

● هنگامی که کبد عملکرد طبیعی خود را متوقف کند، نارسایی کبد ممکن است رخ دهد. عوارض نارسایی کبد عبارتند از:

• ○ اختلالات خونریزی
• ○ تجمع مایع در شکم که به عنوان آسیت شناخته می‌شود
• ○ افزایش فشار خون در وریدهای پورتال که به کبد وارد می‌شود که به عنوان فشار خون پورتال شناخته می‌شود
• ○ نارسایی کلیه
• ○ آنسفالوپاتی کبدی که می‌تواند شامل خستگی، از دست دادن حافظه و کاهش توانایی‌های ذهنی باشد.
• ○ کارسینوم هپاتوسلولار که نوعی سرطان کبد است
• ○ مرگ

 

● افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B و C باید از مصرف الکل اجتناب کنند زیرا می‌تواند بیماری و نارسایی کبد را تسریع کند. برخی مکمل‌ها و داروها نیز می‌توانند بر عملکرد کبد تأثیر بگذارند. اگر هپاتیت مزمن B یا C دارید، قبل از مصرف هر گونه داروی جدید با پزشک خود مشورت کنید.