● کولونوسکوپی روشی برای معاینه داخلی روده بزرگ (کولون) است. برای تشخیص بیماری های گوارشی، مانند بیماری التهابی روده و سرطان روده بزرگ مفید است. همچنین می‌تواند به درمان و پیشگیری از سرطان روده بزرگ کمک کند. پزشکان کولونوسکوپی معمولی را برای افراد میانسال و مسن برای غربالگری سرطان توصیه می‌کنند.
کولونوسکوپی چیست؟
● کولونوسکوپی معاینه‌ای از داخل روده بزرگ است که شامل کولون، رکتوم و مقعد می‌شود. این روش یک نوع آندوسکوپی است، به این معنی که از آندوسکوپ، یک لوله انعطاف‌پذیر با یک دوربین روشن در انتهای آنکه در بدن قرار می‌گیرد استفاده می‌کند.
● انواع مختلفی از آندوسکوپ‌ها برای قسمت‌های مختلف بدن وجود دارند. در کولونوسکوپی، کولونوسکوپ از طریق مقعد و رکتوم وارد کولون می‌شود. در طول مسیر، تصاویری از داخل روده بزرگ را به صفحه نمایش پزشک می‌فرستد.
چرا به کولونوسکوپی نیاز دارم؟
● کولونوسکوپی ممکن است به دلایل پیشگیرانه، تشخیصی یا درمانی انجام شود. اگر از نظر آماری در معرض خطر ابتلا به سرطان کولورکتال هستید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که برای غربالگری معمول سرطان، کولونوسکوپی انجام دهید.
● از آنجایی که هر کسی می‌تواند در هر زمانی بدون هشدار یا علائم به سرطان روده بزرگ مبتلا شود، غربالگری بهترین راه برای جلوتر از آن است. در حین غربالگری، متخصص گوارش همچنین ممکن است بافت‌های مشکوک را برای آزمایش و پیشگیری بردارد.
غربالگری
● اکثر مردم اولین کولونوسکوپی شان را برای غربالگری معمول سرطان انجام می‌دهند. خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ با افزایش سن بیشتر می‌شود، به همین دلیل است که انجمن سرطان آمریکا غربالگری منظم را حداقل تا سن 45 سالگی توصیه می‌کند.
● سرطان کولورکتال اغلب تا زمانی که پیشرفت نکرده باشد، هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند.
● غربالگری سرطان با کولونوسکوپی بیشتر به افراد زیر توصیه می‌شود:
- ○ بزرگ‌تر از 45 سال هستید و تا به حال کولونوسکوپی نداشته‌اید
- ○ 10 سال از آخرین تست غربالگری‌تان می‌گذرد
- ○ در آخرین کولونوسکوپی، بافت برداشته شده است
- ○ سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال دارید
- ○ بیماری ارثی دارید که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد، مانند پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP) یا سندرم لینچ
- ○ بیماری التهابی روده دارید
● اگر پزشک خانواده دارید، یا برای معاینه یا درمان به پزشک مراجعه می‌کنید، از او بپرسید که آیا نیاز است غربالگری کولونوسکوپی را انجام دهید یا نه. بر اساس سابقه سلامتی‌تان، پزشک به شما می‌گوید که چه زمانی باید کولونوسکوپی انجام دهید. این غربالگری‌ها سالانه جان هزاران نفر را نجات می‌دهند.
تشخیص
● برخی از افراد کولونوسکوپی را به علت داشتن علائمی خاص انجام می‌دهند که یک پزشک باید با دقت بیشتری بررسی کند. کولونوسکوپی دید بهتری از روده بزرگ نسبت به سایر انواع تست‌های تصویربرداری که داخل بدن انجام نمی‌شوند، ارائه می‌دهد.
● ممکن است پزشک نیاز داشته باشد تا بفهمد چه چیزی باعث علائمتان شده. گاهی اوقات ممکن است برای تشخیص نیاز به نمونه برداری از بافت (بیوپسی) باشد. پزشک می‌تواند این کار را در طول کولونوسکوپی انجام دهد.
● علائمی که ممکن است نیاز به کولونوسکوپی داشته باشند عبارتند از:
- ○ خونریزی یا ترشح غیر قابل توضیح از مقعد
- ○ تغییرات غیر قابل توضیح در عادات روده، مانند اسهال، یبوست یا بی‌اختیاری
- ○ درد مداوم شکمی غیر قابل توضیح
- ○ کاهش وزن بی دلیل یا عدم افزایش وزن در کودکان
● بیماری‌ها یا شرایطی که کولونوسکوپی ممکن است به تشخیص آنها کمک کند عبارتند از:
- ○ کولیت مزمن، مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
- ○ ایسکمی روده و کولیت ایسکمیک
- ○ دیورتیکولوز و دیورتیکولیت
- ○ زخم و سوراخ گوارشی
- ○ انسداد روده بزرگ
- ○ پولیپ کولورکتال و سرطان کولورکتال
درمان
● یکی از مزایای روش‌های آندوسکوپی مانند کولونوسکوپی این است که اگر آندوسکوپیست در طول عمل مشکلی پیدا کند، ممکن است بتواند همزمان آن را درمان هم کند. آندوسکوپیست ها آموزش می‌بینند تا اقدامات جزئی را با ابزارهای ویژه‌ای که از آندوسکوپ عبور می‌دهند انجام دهند.
● در طول کولونوسکوپی، معمولاً هر پولیپی (رشد غیرطبیعی) را که پیدا می‌کنند برمی‌دارند و از نظر سرطان آزمایش می‌کنند. برداشتن پولیپ همچنین از ایجاد یا گسترش سرطان احتمالی جلوگیری می‌کند.
● در طول کولونوسکوپی، اندوسکوپیست می‌تواند:
- ○ برداشتن پولیپ (پلیپکتومی)
- ○ بستن زخم‌ها
- ○ تزریق داروها
- ○ برطرف کردن انسدادها
- ○ قرار دادن استنت‌ها
- ○ لیزر درمانی بافت‌ها
چگونه برای کولونوسکوپی آماده شویم؟
● داشتن آمادگی کولونوسکوپی برای موفقیت این روش بسیار مهم است. پزشک دستورالعمل‌های دقیقی را به شما می‌دهد که باید در روزهای منتهی به تست انجام دهید. هدف از این آماده‌سازی‌ها این است که روده بزرگ برای کولونوسکوپی تا حد امکان تمیز و واضح است.
● اگر اینطور نباشد، ممکن است اندوسکوپیست نتواند آنچه را که باید ببیند. ممکن است مجبور شوند زمان کولونوسکوپی را مجدداً برنامه‌ریزی و مجبور شوید بار دیگر این اقدامات را دوباره انجام دهید.
● با تنظیم رژیم غذایی خود چند روز قبل از کولونوسکوپی آمادگی شروع می‌شود. به طور معمول، یک رژیم غذایی کم فیبر برای دو یا سه روز خواهید داشت، به دنبال آن یک رژیم غذایی مایع در روز آخر.
● بعدازظهر یا عصر روز قبل از کولونوسکوپی، از یک ماده ملین برای پاک‌سازی روده استفاده می‌کنید (برای دفع همه چیز). کولونوسکوپی معمولاً صبح روز بعد انجام می‌شود.
در روز ملاقات چه اتفاقی می‌افتد؟
● باید فردی را با خود در قرار ملاقات خود بیاورید که بتواند شما را به خانه برساند. از آنجایی که یک روز کامل طول می‌کشد تا بیهوشی به طور کامل از بین برود، اکثر مراکز بهداشتی شما را برای کولونوسکوپی معاینه نمی‌کنند مگر اینکه یک همراه داشته باشید. (در مجموع حدود دو ساعت در حال معاشرت خواهند بود.)
● پس از چک کردن، پزشک شما را به اتاقی هدایت می‌کند که می‌توانید لباس بیمارستان بپوشید. یک پرستار یک سرم IV را در بازویتان نصب می‌کند تا داروها به آرامی به در خونتان جریان پیدا کنند.
آیا در طول کولونوسکوپی به هوش هستید؟
● می‌توانید بیهوشی عمومی (از دست دادن کنترل شده هوشیاری، مانند خوابیدن) یا آرام‌بخشی آگاهانه داشته باشید (افسردگی هوشیاری - ممکن است بخوابید یا بیدار بمانید، اما در هر صورت، احتمالاً بعد از آن زیاد چیزی را به‌خاطر نخواهید آورد).
● درمورد گزینه‌های بیهوشی از قبل پزشک با شما صحبت می‌کند، بنابراین می‌دانید که در روز عمل چه اتفاقی می‌افتد.
آیا کولونوسکوپی یک روش دردناک است؟
● با دریافت آرام‌بخش، نباید در داخل روده بزرگ خود احساس درد کنید. اما ممکن است وقتی کولونوسکوپ به سمت روده بزرگ حرکت می‌کند، کمی درد یا فشار گاز را احساس کنید.
● به این دلیل است که کولونوسکوپ در واقع گاز دی‌اکسیدکربن را به روده بزرگ می‌دمد تا آن را برای مشاهده بهتر باد کند. معمولاً پس از اتمام بخش تورم، خیلی قابل توجه نیست. سپس به راحتی در وضعیت جنینی روی تخت بیمارستان دراز خواهید کشید و حتی ممکن است بخوابید.
چه کسی کولونوسکوپی را انجام می‌دهد؟
● متخصص گوارش یا جراح کولورکتال اکثر کولونوسکوپی‌ها را انجام می‌دهند. هر دو متخصص بیماری‌های گوارشی هستند و آموزش‌های ویژه‌ای در مورد روش‌های آندوسکوپی مربوط به دستگاه گوارش (GI) دیده‌اند.
● روش‌های آندوسکوپی مانند کولونوسکوپی فقط برای مشاهده داخل بدن نیستند. آندوسکوپیست می‌تواند نمونه بافتی بردارد و مداخلات جزئی را از طریق آندوسکوپ انجام دهند.
روش کولونوسکوپی چگونه کار می‌کند؟
● کولونوسکوپ یک دوربین کوچک و نورانی است که به انتهای یک لوله بلند، نازک و انعطاف‌پذیر به نام کاتتر متصل شده است.
● متخصص کولونوسکوپ را از طریق مقعد وارد می‌کند و به آرامی آن را از طریق روده بزرگ تا انتها، جایی که به روده کوچک می‌رسد، پیش می‌برد.
● در حین پیشروی، کاتتر هوا را به داخل روده بزرگ پمپ می‌کند تا آن را باد کند. دوربین ویدئویی از داخل روده بزرگ را به مانیتور ارسال می‌کند.
● متخصص مانیتور را برای مشاهده هر چیز غیرعادی تماشا می‌کند. وقتی به انتهای کولون برسد، کولونوسکوپ را به همان روش بیرون می‌آورد و بار دوم در مسیر برگشت روده را بررسی می‌کند.
کولونوسکوپی چقدر طول می‌کشد؟
● حدود 15 دقیقه طول می‌کشد تا کولونوسکوپ تا انتهای روده بزرگ پیش برود و 15 دقیقه دیگر نیز طول می‌کشد تا آن را خارج کنند. به این ترتیب پزشک کل روده بزرگ را دو بار معاینه می‌کند. اگر در این فرآیند چیزی پیدا کنند که باید آن را حذف یا درمان کنند، این کار به زمان اضافه می‌کند.
○ پولیپ‌های روده بزرگ شایع هستند:
● در حدود 30 درصد از کولونوسکوپی‌های معمول ظاهر می‌شوند. اگرچه اکثر آنها خوش‌خیم هستند، اما برداشتنشان در هنگام بررسی یک روش استاندارد است. این کار ممکن است 15 دقیقه دیگر به زمان اضافه کند.
پس از عمل چه اتفاقی می‌افتد؟
● اولین ساعات پس از عمل را در بیمارستان یا کلینیک برای ریکاوری سپری خواهید کرد. پزشک و پرستاران علائم حیاتی‌تان را مدام نظارت می‌کنند. هنگامی که به هوش بیایید، متخصص گوارش آنچه را که در طول معاینه پیدا کرده و هر روشی را که انجام داده است بررسی می‌کند.
بهبودی پس از کولونوسکوپی چقدر طول می‌کشد؟
● حدود 24 ساعت طول می‌کشد تا بیهوشی به طور کامل از بین برود. به همین دلیل است که پزشک به شما توصیه می‌کند تا روز بعد رانندگی نکنید، با تجهیزات خطرناک کار نکنید یا تصمیمات مهم نگیرید.
● ممکن است در یکی دو ساعت اول کمی درد، نفخ یا حالت تهوع احساس کنید، اما باید به‌سرعت از بین بروند. به‌محض اینکه احساس آمادگی کردید می‌توانید به رژیم غذایی عادی خود بازگردید. اگر پزشک بافت را برداشته باشد، ممکن است تا چند روز پس از آن مقداری خونریزی خفیف رکتوم داشته باشید.
خطرات یا عوارض احتمالی کولونوسکوپی چیست؟
● خطرات و عوارض نادر اما ممکن‌اند. شامل:
- ○ آسیب به دیواره روده بزرگ، مانند پارگی
- ○ خونریزی کنترل نشده پس از برداشتن بافت
- ○ عفونت که نیاز به آنتی‌بیوتیک دارد
- ○ واکنش‌های غیرطبیعی به بیهوشی
چه زمانی از نتایج کولونوسکوپی خود مطلع خواهم شد؟
● معمولاً خیلی سریع نتیجه به شما اعلام می‌شود. متخصص به شما توضیح می‌دهد که چه چیزی پیدا کرده، چه کارهایی را انجام داده و آیا موفق بوده‌اند یا خیر. اگر بافتی را برای بیوپسی برداشته باشند، تا چند روز یا چند هفته بعد نتایج به دستتان می‌رسد.
● برداشتن بافت و فرستادن آن به آزمایشگاه همیشه به این معنی نیست که متخصص گوارش مشکوک به سرطان است. ممکن است فقط یک اقدام احتیاطی باشد، یا به دنبال چیز دیگری مانند کولیت میکروسکوپی.
نتایج غیرطبیعی کولونوسکوپی چیست؟
● نتایج غیرطبیعی ممکن است شامل:
- ○ خونریزی گوارشی کنترل نشده
- ○ پولیپ‌های خوش‌خیم، پیش سرطانی یا سرطانی
- ○ التهاب (کولیت) ناشی از عفونت، ایسکمی یا بیماری خودایمنی
- ○ آسیب بافتی مزمن، مانند جای زخم
- ○ انسداد یا باریک شدن روده شما تنگی
- ○ کیسه‌های غیرطبیعی در پوشش روده شما (دیورتیکولوز)
آیا راه‌های جایگزینی برای غربالگری سرطان روده بزرگ وجود دارد؟
● چندین آزمایش غربالگری دیگر برای سرطان کولورکتال وجود دارد. کولونوسکوپی حساس‌ترین آزمایش است، به این معنی که بیشترین احتمال را برای تشخیص سرطان اولیه یا شرایط پیش سرطانی دارد.
● تشخیص سرطان احتمالی در اسرع وقت برای پیشگیری و درمان مؤثر آن مهم است. کولونوسکوپی همچنین تنها آزمایش غربالگری سرطان کولورکتال است که هم تشخیصی و هم درمانی است.
● هنگامی که پزشکان در طول کولونوسکوپی بافت مشکوکی را پیدا می‌کنند، می‌توانند آن را طی همان روش بردارید.
● تست‌های غربالگری جایگزین برای سرطان روده بزرگ عبارتند از:
- ○ آزمایش خون مخفی مدفوع
این آزمایش‌ها نمونه‌ای از مدفوع را برای بررسی علائم سرطان تجزیه و تحلیل می‌کنند. انواع مختلفی از این نوع آزمایش با استفاده از روش‌های مختلف به دنبال وجود خون در مدفوع هستند. نوعی از این آزمایش نیز DNA موجود در مدفوع را تجزیه و تحلیل می‌کند تا تغییراتی را که ممکن است نشان دهنده سرطان باشند، جستجو کند.
● باید این تست‌ها را هر یک تا سه سال یکبار تکرار کنید. اگر از آزمایش خون مخفی مدفوع نتیجه مثبت گرفتید، قدم بعدی پیگیری کولونوسکوپی و بیوپسی بافتی است.
- ○ کولونوسکوپی مجازی
● کولونوسکوپی مجازی نوعی سی‌تی‌اسکن است که تصاویر سه بعدی و با جزئیات بالایی از کولون می‌گیرد. یک کولونوسکوپی "مجازی" است؛ زیرا به‌صورت مجازی به داخل روده بزرگ نگاه می‌کند و تصاویر از خارج از بدن گرفته می‌شوند.
● باید برای کولونوسکوپی مجازی به همان روشی که برای کولونوسکوپی سنتی انجام می‌دهید آماده شوید تا مطمئن شوید که روده خالی است. اما نیازی به بیهوشی نخواهید داشت. پزشکان توصیه می‌کنند این آزمایش را هر پنج سال یکبار انجام دهید.
مزایای کولونوسکوپی برای غربالگری سرطان نسبت به روش‌های جایگزین چیست؟
● مزایای کولونوسکوپی سنتی عبارتند از:
- ○ حساسیت بالاتر. به‌احتمال زیاد تغییرات سرطانی را زودتر تشخیص می‌دهد.
- ○ تشخیص، درمان و پیشگیری در یک روش. اگر آزمایش‌های دیگر مثبت شدند، باید آنها را با کولونوسکوپی سنتی برای تشخیص و درمان رسمی سرطان پیگیری کنید.
- ○ فقط هر 10 سال یکبار به آن نیاز دارید. اگر نتایج طبیعی است، برای مدتی نیازی به تست مجدد نخواهید داشت.
درج نظر