عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی
تغذیه نامناسب و مصرف زیاد مواد قندی، نمک و چربی از عوامل مهم خطر بیماریهای قلبی عروقی است.
عوامل موثر بر بیماری های قلبی عروقی
• نوع چربی مصرفی: مصرف چربیهای حاوی اسیدهای چرب اشباع و ترانس سطح کلسترول خون را افزایش میدهند. اسیدهای چرب اشباع در روغن حیوانی، دنبه، پیه، کره، خامه، سرشیر و گوشتهای چرب و پوست مر غ و اسیدهای چرب ترانس در روغنهای جامد، نیمه جامد و روغن حیوانی وجود دارد. روغنهای گیاهی مایع مثل آفتابگردان، ذرت، کنجد، زیتون و ... حاوی اسیدهای چرب غیراشباع هستند. در صورتی که روغن مصرفی از نوع روغنهای گیاهی باشد خطر بیماریهای قلبی- عروقی کاهش مییابد. روغن هسته انگور برای پیشگیری از بروز بیماریهای قلبی-عروقی موثر اما سریعتر از سایر روغنها ا کسیده میشود بنابراین برای مصارف سر خ کردنی مناسب نیست فقط برای مصارف سرد مثل ساالد استفاده شود.
•چاقی: چاقی به علل مختلف حجم کار و فشار بر قلب را افزایش میدهد و نارسایی قلبی و تنفسی را سبب می شود. افرادی که چاقی شکمی دارند و توده چربی در ناحیه شکم جمع شده است نسبت به افرادی که چاقی گالبی شکل دارند و توده اعظم چربی در ران و باسن آنها تجمع یافته است خطر بیشتری برای ابتال به بیماری های قلبی عروقی دارند.
• فشارخون بالا: در شرایط مطلوب فشارخون ما کزیمم و مینیمم 12 روی 8 است و زمانی که فشارخون ما کزیمم و مینیمم از 12 روی 8 باالتر برود فرد دچار فشارخون باالست و همین فشار خون باال باعث آسیب عروق کرونر میشود.
سطح کلسترول خون و نوع چربی مصرفی
کلسترول به عنوان چربی ضروری برای فعالیتهای بدن به شمار میرود، کلسترول از طریق مصرف غذاهای حیوانی در بدن تولید میشود و به دو دسته کلسترول خوب )HDL( و بد )LDL( تقسیم میشود. LDL باعث ایجاد گرفتگی عروق میشود و در مقابل HDL باعث حمل کلسترول از بافتها میشود و در واقع تشکیل پال ک و گرفتگی عروق را کاهش میدهد. مصرف اسیدهای چرب اشباع و ترانس در رژیم غذایی باعث افزایش سطح LDL میشود، از منابع اسیدهای چرب ترانس عالوه بر روغنهای جامد و نیمه جامد، سوسیس کالباس، سایر انواع فست فودها، کره گیاهی یا مارگارین، روغن های قنادی و خامه قنادی میباشد.
مواد غذایی افزاینده کلسترول
غذاهای چرب و سرخ شده چربیهای اشباع شده مانند روغنهای حیوانی و روغن نباتی جامد و نیمه جامد، کره، پیه و دنبه امعاء و احشاء حیوانی مانند کلهپاچه، دل، جگر، قلوه، سیرابی، مغز و گوشتهای پرچرب غذاهای آماده مانند سوسیس، کالباس، همبرگر و پیتزا لبنیات پرچرب )شیر، ماست و پنیر پرچرب، بیشتر از 2/5 درصدچربی(، پنیر خامهای، سرشیر، خامه و انواع دسرهای آماده ً شیرینی تر، کیکهای خامهای و شکالت انواع کلوچه، کیک، شیرینیها مخصوصا روغن نارگیل، انواع سسهای مایونز و سس سالاد
نقش نمک در بروز فشارخون بالا و بیماری قلبی عروقی
نمک باعث میشود بدن مایعات را در خود نگه دارد و در اثر افزایش حجم خون قلب با شدت بیشتری کار کند. از اینرو فشار خون باال می رود. حدود 54 درصد نمک مصرفی از نمکدان و نمک مصرفی در غذای روزانه است. بنابراین با حذف نمکدان و کاهش مقدار نمک مصرفی در تهیه غذا میتوان تا حد زیادی خطر فشارخون باال را کاهش داد.
غذاهای فرآوری شده حاوی نمک بالا
سوپهای آماده(کنسرو شده، خشک یا فریز شده)، کنسروهای گوشت، سسهای سالاد، پنیر پیتزا، هات دا گ، چیپس، سیب زمینی سر خ شده، چوب شور و مغزها همگی تقریبا همیشه پر نمک هستند و مصرف آنها باعث افزایش فشار خون میشود.
راههای کاهش مصرف نمک در فشار خون
کاهش مصرف نمک، مقرون به صرفه ترین راه حل کاهش فشار خون است. بنابراین میزان نمک مجاز مصرفی، کمتر از 5 گرم )کمتر از 1 قاشق چایخوری( در روز در افراد کمتر از 50 سال و افراد بالای 50 سال و بیماران قلبی و مبتال به فشار خون بالا باید کمتر از 3 گرم در روز باشد.
جوانه های چشایی که به نمک حساسند به اسید نیز حساس میباشند، برای کنترل فشار خون نمکدان را از روی میز و یا سفره غذا بردارید و به جای آن یک ظرف از برشهای لیموترش تازه بگذارید.
از سبزیجات تازه استفاده کنید و در صورت استفاده از انواع کنسروی آن، انواعی را انتخاب کنید که فاقد نمک و یا کم نمک هستند.
از مر غ و ما کیان، ماهی و گوشت لخم به جای انواع فرآوری شده آنها(سوسیس و کالباس)که حاوی مقدار زیادی نمک و چربی می باشند استفاده کنید.
برای جایگزین نمک از گیاهان معطر (ترخون، ریحان، آویشن و...)، ادویه جات و طعم دهنده های بدون نمک برای پختن غذاهای روزانه خود استفاده کنید. مصرف غلات صبحانه و همچنین سایر غذاهای حاوی نمک (سدیم)زیاد را برای کنترل فشار خون کاهش دهید.
میزان مصرف غذاهای منجمد آماده پخت، سوپهای کنسروی و نیز سسهای سالاد را برای کنترل فشار خون کاهش دهید.
به عنوان میان وعده، میوه و سبزی بخورید. چیپس و انواع فرآورده غلات حجیم شده حاوی نمک فراوانی هستند، مصرف آنها را محدود کنید.
نقش قند و شکر در بروز بیماری های قلبی عروقی
مصرف زیاد قند، شکر و شیرینیها باعث اضافه وزن و چاقی و افزایش فشارخون میشود که هر دو از عوامل مهم ابتلا به بیماریهای قلبی _ عروقی است. مطالعات متعددی نشان داده است که مصرف زیاد مواد قندی به خصوص قند و شکر موجب کاهش کلسترول خوب (HDL)میشود و در صورتی که بیشتر از 20 درصد انرژی روزانه از قند و شکر تامین شود، موجب بالا رفتن تری گلیسیرید خون میشود. مصرف روزانه نوشیدنیهای شیرین مثل نوشابه های گازدار و آب میو های صنعتی که قند افزوده دارند خطر بیماریهای قلبی و عروقی را افزایش میدهد. برای پیشگیری از بیماری های قلبی _ عروقی مصرف مواد قندی و شیرین را کاهش دهید.
درج نظر