علت ایجاد خشکی چشم و روش های پیشگیری و درمان آن

خشک چشمی

خشکی چشم نوعی از بیماریست که در آن اشک به اندازه کافی برای روان سازی و تغذیه چشم وجود ندارد. اشک برای حفظ سلامت سطح خارجی چشم و ارائه دیدی واضح ضروری است. افراد مبتلا به خشکی چشم ، یا اشک به اندازه کافی تولید نمی کنند و یا اشکشان کیفیت کمی دارد. خشکی چشم مخصوصا در افراد مسن ، یک مشکل شایع و اغلب مزمن است.
با هر پلک زدن ، اشک ها در سراسر سطح خارجی چشم، که قرنیه نامیده می شود پخش می شود. اشک باعث روان سازی و کاهش خطر ابتلا به عفونت چشم می شود. با شستشو جسم خارجی در چشم را از سطح آن دور می کند، و سطح چشم را شفاف و تمیز نگه می دارد.اشک اضافی در چشم از طریق مجاری کوچک، در گوشه داخلی پلک ها به پشت بینی هدایت می شود.
خشکی چشم می تواند به علت عدم تعادل در تولید و توزیع اشک باشد.
• مقدار ناکافی اشک، اشک توسط چندین غدد در داخل و اطراف پلک ها تولید می شود .تولید اشک با بالا رفتن سن، شرایط مختلف پزشکی، و یا به عنوان عارضه جانبی مصرف برخی از داروها کاهش می یابد. شرایط محیطی از قبیل باد و آب و هوای خشک نیز می توانید در میزان اشک با افزایش تبخیر اشک تاثیر بگذارد. هنگامی که مقدار طبیعی تولید اشک کاهش می یابد و یا اشک با سرعت بیشتری تبخیر می شود، علائم خشکی چشم می تواند ایجاد شود.
کیفیت ضعیف اشک : اشک از سه لایه تشکیل شده است روغن ، آب و مخاط. هر جزء در حفاظت و تغذیه سطح خارجی چشم نقشی دارد. لایه صاف روغنی از تبخیر لایه آب جلوگیری می کند. در حالیکه لایه مخاط باعث پخش شدن اشک در سراسر سطح چشم می شود. اگر به علت کمبود یکی از این لایه ها ، اشک سریع تبخیر شود یا به طور مساوی در سطح قرنیه پخش نشود علائم خشکی چشم بروز می کند.
رایج ترین شکل از خشکی چشم در اثر میزان ناکافی لایه آب اشک می باشد. این وضعیت، سندرم خشکی چشم نیز نامیده می شود.
افراد دارای خشکی چشم ممکن است علائمی از قبیل تحریک چشم ، خارش ، سوزش چشم ، احساس وجود جسم خارجی در چشم، اشک آلود بودن بیش از حد چشم و تاری دید را تجربه کنند. خشکی بیش از حد چشم می تواند سطح خارجی چشم (قرنیه) را از بین برده و در بینایی اختلال ایجاد کند.
درمان خشکی چشم با هدف حفظ مقدار طبیعی اشک در چشم و به حداقل رساندن خشکی و مشکلات مرتبط با آن و حفظ سلامتی چشم انجام می گیرد.

چه عواملی منجر به خشکی چشم می شود؟

خشکی چشم می تواند علل بسیاری داشته باشد از قبیل :
سن : خشکی چشم بخشی از روند طبیعی پیری است.اکثر افراد بالای 65 سال برخی از علائم خشکی چشم را تجربه می کنند.
جنسیت : زنان به علت تغییرات هورمونی ناشی از بارداری ، استفاده از قرص های ضد بارداری و یائسگی احتمال بیشتری برای ابتلا به خشکی چشم دارند.
داروها : داروهای خاصی از جمله آنتی هیستامین ها ، ضد احتقان ها ، داروهای فشارخون و داروهای ضد افسردگی می توانند میزان تولید اشک را در چشم کاهش دهند.
بیماریها :افرادی که دارای مشکلاتی از قبیل آرتریت روماتوئید ، دیابت و تیروئید هستند احتمال بیشتری برای ابتلا به علائم خشکی چشم دارند. همچنین ناراحتی هایی که با التهاب پلک (بلفاریت) ،التهاب سطح چشم یا کشیده شدن پلک ها به سمت داخل یا بیرون همراه است نیز می تواند باعث ایجاد خشکی چشم شود.
شرایط محیطی : قرار گرفتن در معرض دود، باد و آب و هوای خشک می تواند تبخیر اشک را افزایش داده و در نتیجه علائم خشکی چشم را بروز دهد . عدم پلک زدن به صورت منظم در زمانی هایی که بطور طولانی به صفحه ی مانیتور خیره می شوید نیز می تواند به خشکی چشم منجر شود.
سایر عوامل : استفاده طولانی مدت از لنز های تماسی می توان یکی از عوامل خشکی چشم باشد. جراحی های عیوب انکساری چشم مانند لیزیک نیز ممکن است باعث کاهش تولید اشک و خشکی چشم شود.

خشکی چشم چگونه تشخیص داده می شود؟

خشکی چشم می تواند از طریق معاینه کامل چشم تشخیص داده شود. آزمایشات با تاکید ویژه بر ارزیابی کمیت و کیفیت اشک می تواند شامل :
• سابقه بیمار : بیمار جهت تشخیص هرگونه علائم و مشکلات سلامت عمومی مورد آزمایش قرار می گیرد و داروهایی که مصرف کرده و یا عوامل محیطی که می تواند به خشکی چشم کمک کند نیز بررسی می شود
• بررسی بیرونی چشم، از جمله ساختار پلک و روند پلک زدن .
• بررسی پلک و قرنیه با استفاده از نور و بزرگنمایی.
آزمایش کمیت و کیفیت اشک جهت بررسی هر نوع ناهنجاری چشم انجام می شود. نورهای ویژه ای جهت مشاهده ی بهتر جریان اشک و بهتر دیده شدن هرگونه تغییر ناشی از کمبود اشک درسطح قرنیه به چشم تابیده می شود.
با استفاده از اطلاعات به دست آمده از آزمایش، چشم پزشک می تواند خشکی چشم را تشخیص داده و گزینه های درمانی مناسبی را به فرد توصیه کند.

چگونه خشکی چشم درمان می شوند؟

خشکی چشم می تواند یک بیماری مزمن باشد، اما می توانید با توصیه های پزشکی چشم خود را سالم نگه دارید و دید خود را از آسیب های خشکی چشم محفوظ بدارید .روش اولیه مورد استفاده برای مدیریت و درمان خشکی چشم شامل اضافه کردن اشک، حفظ اشک ، افزایش محصولات اشکی، و درمان التهاب پلک یا سطح خارجی چشم است که منجر به ایجاد خشکی چشم می شود.
• افزودن اشک : برای خشکی چشم خفیف اغلب می تواند از محلول های اشک مصنوعی بدون نسخه استفاده کرد . در صورت نیاز برای تکمیل تولید اشک طبیعی نیز می توانند استفاده گردند .اشک های مصنوعی بدون نگه دارنده به علت اینکه حاوی مواد افزودنی کمتری هستند و کمتر باعث تحریک چشم می شوند بیشتر توصیه می شوند. با اینحال برخی از افراد، خشکی چشم مداومی دارند که اشک مصنوعی به تنهایی برای آنها پاسخ نمی دهد و برای درمان خشکی چشم باید مراحل دیگری را نیز طی کنند.

• محافظت از اشک – روشی دیگر برای کاهش علائم خشکی چشم ، نگه داشتن اشک طبیعی در چشم است.که این کار را می توان با مسدود کردن مجرای اشک که از طریق آن اشک بطور طبیعی تخلیه می شود انجام داد. مجرای اشک را می توان با سیلیکونی کوچک و یا ژلی مخصوص که در صورت نیاز قابل برداشتن است مسدود کرد. عمل جراحی برای بستن دائمی مجرای اشک نیز امکان پذیر است. در هر صورت ، هدف اینست که اشک در چشم به مدت طولانی تری نگه داشته شود و مشکلات مرتبط با خشکی چشم کاهش یابد.

• افزایش تولید اشک – چشم پزشک می تواند قطره های چشمی ای که به تولید اشک کمک می کند را همراه با مکمل های غذایی حاوی اسید چرب امگا 3 برای فرد تجویز کند.
• درمان التهاب چشم یا پلک –قطره یا پمادهای چشمی ، کمپرس آب گرم و ماساژ پلک ، یا پاک کننده های پلک نیز می تواند برای کاهش التهاب سطح چشم توصیه شود.

مراقبت از خود

 اقداماتی که فرد می تواند برای کاهش علائم خشکی چشم انجام دهد عبارتند از:
• پلک زدن های متوالی درهنگام مطالعه یا زمانی که برای مدتی طولانی به صفحه مانیتور خیره شده اید.
• افزایش سطح رطوبت درهوا در محل کار و در خانه .
• استفاده ازعینک آفتابی در خارج از منزل، به ویژه عینک هایی که پوششی در اطراف فریم دارند تا بدینوسیله ازمواجهه با بادهای خشک و نور خورشید جلوگیری شود.
• استفاده از مکمل های غذایی حاوی اسیدهای چرب ضروری ممکن است در برخی افراد باعث کاهش علائم خشکی چشم شود. از چشم پزشک خود در مورد استفاده از مکمل های غذایی که می تواند برای کاهش مشکلات خشکی چشم مفید باشد راهنمایی بگیرید.
• اجتناب از کم آب شدن بدن با نوشیدن مقدار کافی آب (8 تا 10 لیوان) در روز .

 وبسایت داروخانه مرکزی امام رضا مشهد | بانک اطلاعات دارویی ، اخبار و مقالات پزشکی