[ در این رابطه بخوانید : نحوه مدیریت عوارض جانبی داروهای متداول ]
سوالاتی در مورد نحوه مصرف داروها
در مورد داروهای تجویز شده توسط پزشک (داروهای نسخه‌ای) اولین گام برای شروع درمانی موثر و بی‌خطر این است که سوالاتی مربوط به دارو ، عوارض دارو و نیز نحوه ی مصرف آنها پرسیده شود :
1- نام دارو چیست و چه تاثیری بر بیماری شما دارد؟
2- چگونه، در چه زمانهایی و برای چه مدت باید دارو را مصرف کنید؟
3- آیا لازم است حین مصرف دارو از مصرف غذاهای خاص، مکمل های برنامه غذایی، کافئین (در قهوه و چای)، و سایر داروهای (چه نسخه‌ای، چه بدون نسخه)، خودداری کنید؟
4- آیا بین مصرف دارو باید از انجام فعالیتهای خاصی نظیر رانندگی یا استعمال دخانیات پرهیز کنید؟
5- اگر در حال مصرف هر نوع داروی دیگری هستید، آیا نسخه جدیدی با دارو یا داروهای قبلی شما تداخل اثر ندارد؟
6- آیا داروی مصرفی عارضه جانبی خاصی دارد؟ اگر چنین است در صورت بروز آن چه باید کرد؟
7- آیا مصرف دارو بر توانایی های جسمی و روانی یا بر شرایط خواب شما اثری خواهد گذاشت؟
8- اگر احتمالا یک نوبت صرف دارو را فراموش کردید چه باید کرد؟
9- آیا دستور مکتوبی درباره مصرف دارو وجود دارد؟ (یا حداقل از پزشک یا داروساز خود بخواهید که دستورات مصرف و نام داروها را بطور واضح برایتان بنویسد).
همیشه به خاطر داشته باشید که برای جلوگیری از بروز هر گونه اشتباه باید دستور مصرف و اثر هر دارو و به طور مجزا و خوانا روی بر چسب آن نوشته شود.
توصیه‌های عمومی
- تا آنجا که ممکن است، خودتان برای دریافت داروهای شخصی به داروخانه مراجعه کنید. در غیر این صورت کسی را بفرستید که کاملا از شرایط شما آگاه است و در جریان روند درمان قرار دارد. به این ترتیب به داروساز خود امکان می‌دهید تا اطلاعات لازم برای تحلیل وضعیت بیماری شما را به دست آورد و متقابلا اطلاعات و راهنمایی های لازم را در اختیارتان بگذارد.
- همیشه نام دارو یا داروهایی را که مصرف می‌کنید همراه با میزان مصرف، زمان مصرف و یا هرگونه دستور خاص مصرف آنها به صورت نوشته، داشته باشید. یادتان باشد که بروز هرگونه مشکل احتمالی با آن دارو را در مقابل نام آن ذکر کنید تا بتوانید مساله را با پزشک معالج یا داروساز خود در میان بگذارید.
- بر چسب راهنمای مصرف دارو را در نور کافی مطالعه کنید.
- درباره امکان جویدن یا خرد کردن قرص ها، حتما با پزشک یا داروساز مشورت کنید. بسیاری از قرصها را نباید جوید یا تقسیم کرد.
- هرگز (حتی پس از رفع علائم بیماری) به طور خودسرانه و بدون مشاوره با پزشک، مصرف دارو را قبل از مدت توصیه شده توسط طبیب، قطع نکنید.
- اگر با هر علامت یا عارضه جدید مواجه شدید، فورا پزشک یا داروساز خود را مطلع کنید.
- تمدید نسخ پزشکی تنها با تایید پزشک امکان پذیر است. هرگز از داروخانه خودسرانه تقاضای تمدید نسخ دارویی را نکنید.
- پیش از آنکه داروی بدون نسخه‌ای را برای نخستین بار مصرف کنید، حتما با داروساز یا پزشک خود صحبت کنید (بخصوص اگر به طور همزمان از داروی دیگری نیز استفاده می‌کنید.)
- تا آنجا که ممکن است از تعویض بسته‌بندی دارو خوددداری کنید. اگر می‌خواهید دارو را در ظرفی بجز ظرف اولیه آن نگهداری کنید، حتما با داروساز خود مشاوره کنید (بسیاری از داروها برای آنکه اثر خود را از دست ندهند، باید در شرایط یا ظروف خاص خود نگهداری شوند).
- دارو را در مکانهای مرطوب، گرم و زیر نور شدید نگهداری نکنید (مگر آنکه در این مورد نکته خاصی روی بسته‌بندی دارو ذکر شده باشد).
- هرگز دارو را در نزدیکی مواد خطرناک نگهداری نکنید، زیرا امکان مصرف اشتباه وجود دارد.
- هرگز خودسرانه از داروی تجویز شده برای دیگران استفاده نکنید و مصرف داروهای تجویز شده برای بیماری خود را به دیگران توصیه ننمایید.
- هرگز (بخصوص در مورد بچه‌ها) داروها را به منظوری غیر از آنچه توسط پزشک توصیه شده است، مصرف نکنید.
- پیش از دادن ترکیبات حاوی آسپیرین به بچه‌ها حتما با پزشک مشورت کنید. هرگز به کودک یا نوجوانی که در حال بهبودی از بیماری آبله مرغان، علائم زکام (تهوع، استفراغ یا تب) یا بیماری زکام می‌باشد، داروی آسپیرین ندهید. این دارو ممکن است در بچه‌ها سبب بروز عارضه نادر و خطرناکی به نام سندرم یا نشانگان ری گردد.
- دارو را پیش از مصرف کاملا بررسی کنید. هرگز در صورت تغییر رنگ، بوی نامعمول و یا هر گونه علامت مشکوک دیگر از دارو استفاده نکنید.
مواردی که پزشک و داروساز باید مطلع باشد
- اگر به بچه شیر می‌دهید، باردار هستید و یا ممکن است باردار باشید.
- اگر به دارو یا غذای خاصی حساسیت دارید.
- اگر مبتلا به بیماریهای قندی، بیماریهای کلیوی یا کبدی و یا دیگر بیماریهای خاص می‌باشید.
- اگر بطور مداوم از داروی دیگری استفاده می‌کنید.
- اگر برنامه غذایی خاصی دارید یا از کمکهای غذایی خاصی استفاده می‌کنید.
- اگر دخانیات استعمال می‌کنید.
آمار مصرف دارو در ایران
آمارهای ملی و رسمی که بطور دقیق رابطه عجیب مردم ایران را با دارو به صورت کمی نشان دهند وجود ندارند و یا به راحتی در دسترس نیستند، اما بر اساس آنچه در رسانه‌های ایران منتشر شده،ایران در بین بیست کشور اول دنیا از نظر مصرف دارو است و در آسیا بعد از کشور چین رتبه دوم را دارد.۲۰ درصد داروی مصرفی در ایران خودسرانه مصرف می شود و چهل درصد مردم ایرانخودسرانه دارومصرف می‌کنند.”هر ایرانی در سال ۳۳۹ بار دارو می خورد که چهار برابر استاندارد جهانی است.سرانه مصرف داروی تزریقی چهار برابر جوامع توسعه یافته استوسرانه کلی مصرف دارو سه برابر استاندارد جهانیاست.
آمپول دگزامتازون، قرص سرماخوردگی بزرگسالان (ادالت کلد)، استامینوفن کدئین و کپسول آموکسی سیلیناز شایعترین داروهای مصرفی در ایران هستند.البته این آمار و ارقام با بررسی نسخه‌ها به دست می‌آید و آمار داروهایی که بدون نسخه به فروش می‌رسند طبیعتا در آمار رسمی منعکس نمی‌شود.
به گفته معاون پژوهشی مرکز تحقیقات نفرولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران، “مصرف بی‌رویه مسکن‌ها سبب ایجاد بیماریهای کلیوی در ایران شده” و مسکن‌های ضد التهابی غیر استروئیدی در این زمینه متهم ردیف اول هستند.پس از آنکه اداره کل نظارت بر دارو در مهر ۱۳۸۰ دیکلوفناک تزریقی را ممنوع کرد، ترامادول جایگزین آن شد و از آن به بعد یکی از شایعترین دلایل مسمویت دارویی در ایران “مصرف بیش از حد و خودسرانه” ترامادول خوراکی است.
مطالب مرتبط :
معرفی و شناخت انواع اشکال دارویی
مدیریت درمان دارویی در ماه مبارک رمضان
توصیه های دارویی در ماه مبارک رمضان
نکاتی در مورد روش دادن دارو به کودکان (1)
نکاتی در مورد روش دادن دارو به کودکان (2)
وبسایت داروخانه مرکزی امام رضا مشهد | بانک اطلاعات دارویی ، اخبار و مقالات پزشکی
درج نظر