● کلسترول بالا با بسیاری از مشکلات پزشکی دیگر ارتباط تنگاتنگی دارد. به این معنی که می‌تواند باعث شروع برخی مشکلات جدی شود (مانند بیماری عروق کرونر). اما همچنین می‌تواند در نتیجه سایر بیماری‌ها، به‌ویژه بیماری‌هایی که باعث التهاب در بدن می‌شوند (مانند لوپوس) نیز رخ دهد. افراد مبتلا به کلسترول بالا اغلب دچار فشار خون بالا هم می‌شوند.
کلسترول بالا چیست؟
● کلسترول بالا وضعیتی که در آن چربی بیش از حد در خون تان وجود دارد که به آن هایپرلیپیدمی یا هایپرکلسترولمی نیز می‌گویند.
● بدن برای عملکرد صحیح به مقدار مناسبی از لیپیدها نیاز دارد. اگر چربی زیادی داشته باشید، بدن نمی‌تواند از همه آنها استفاده کند. چربی‌های اضافی در شریان‌ها شروع به جمع شدن می‌کنند. با سایر مواد در خون ترکیب و پلاک (رسوبات چربی) تشکیل می‌دهند.
● این پلاک ممکن است سال‌ها مشکلی ایجاد نکند، اما با گذشت زمان، بی‌صدا در داخل رگ‌هایتان بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود. به همین دلیل است که کلسترول بالای درمان نشده خطرناک است. لیپیدهای اضافی در خون به بزرگ‌تر شدن پلاک کمک می‌کنند بدون اینکه خودتان بدانید. تنها راه تشخیص کلسترول بالا از طریق آزمایش خون است.
● آزمایش خونی که پانل چربی نامیده می‌شود، به شما می‌گوید که چه مقدار لیپید در خونتان در گردش است. آنچه که کلسترول بالا در نظر گرفته می‌شود بستگی به سن، جنس و سابقه بیماری قلبی شما دارد.
کلسترول خوب در مقابل کلسترول بد
● انواع مختلفی از لیپیدها وجود دارد. اصلی‌ترینشان که احتمالاً در مورد آنها شنیده‌اید «کلسترول خوب» و «کلسترول بد» هستند.
● کلسترول خوب لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) نامیده می‌شود. "H" به معنای "مفید" است. HDLها کلسترول را به کبد منتقل و سطح آن را متعادل نگه می‌دارند. یعنی اینکه کلسترول کافی برای تأمین نیازهای بدن تولید و بقیه را از بین می‌برد. بدن باید HDL کافی برای انتقال کلسترول به کبد داشته باشید. اگر HDL خیلی پایین باشد، کلسترول زیادی در خون در گردش است.
● کلسترول بد لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) نامیده می‌شود. این دلیلی است که باعث ایجاد پلاک در شریان‌ها می‌شود. داشتن LDL بیش از حد می‌تواند به‌مرور زمان منجر به بیماری قلبی شود.
چه زمانی کلسترول خود را باید چک کنید؟
● کلسترول بالا می‌تواند در دوران کودکی یا نوجوانی شروع شود. به همین دلیل است که شروع غربالگری را در دوران کودکی توصیه می‌کنند.
○ کودکان و نوجوانان: از سن نه سالگی هر پنج سال یکبار کلسترول را چک کنید. کودکی که والدینش کلسترول بالا یا سابقه مشکلات قلبی دارد ممکن است زودتر مبتلا شود.
○ مردان: کلسترول خود را هر پنج سال یکبار تا سن 45 سالگی چک کنید. بعد از 65 سالگی هر سال باید معاینه شوید.
○ زنان: هر پنج سال یکبار تا سن 55 سالگی معاینه شوید. از سن 55 تا 65 سالگی، هر یک تا دو سال یکبار معاینه شوید. بعد از 65 سالگی هر سال معاینه شوید.
● اینها دستورالعمل‌های کلی هستند؛ اما پزشک زمان دقیق را بر اساس سابقه سلامتی‌تان تعیین می‌کند. به‌عنوان مثال، فردی در 20 سالگی که دارای کلسترول بالا است ممکن است برای مدتی نیاز به آزمایشات سالانه داشته باشد. افراد مبتلا به سایر عوامل خطر بیماری قلبی نیز ممکن است نیاز به آزمایشات مکرر داشته باشند.
علل کلسترول بالا
● عوامل سبک زندگی و ژنتیک هر دو در ایجاد کلسترول بالا نقش دارند. عوامل سبک زندگی عبارتند از:
○ استعمال دخانیات و تنباکو: سیگار باعث کاهش کلسترول خوب (HDL) و افزایش کلسترول بد (LDL) می‌شود.
○ تحت استرس زیاد: استرس باعث تغییرات هورمونی و تولید کلسترول زیاد می‌شود.
○ نوشیدن الکل: الکل بیش از حد در بدن می‌تواند کلسترول را افزایش دهد.
○ فعالیت نکردن به‌اندازه کافی: فعالیت بدنی مانند ورزش هوازی باعث بهبود میزان کلسترول می‌شود. اگر کارتان نشستنی است یا در اوقات فراغت زیاد می‌نشینید، بدن شما به‌اندازه کافی «کلسترول خوب» تولید نمی‌کند.
○ رژیم غذایی: برخی غذاها ممکن است کلسترول را افزایش یا کاهش دهند. گاهی اوقات متخصصان تغییر رژیم غذایی یا ملاقات با یک متخصص تغذیه را توصیه می‌کنند.
علائم کلسترول بالا
● کلسترول بالا در اکثر افراد هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. می‌توانید یک دونده ماراتن باشید و کلسترول بالایی داشته باشید. تا زمانی که کلسترول بالا باعث ایجاد مشکلات دیگری در بدن نشود، هیچ علامتی را احساس نخواهید کرد.
● کلسترول بالا خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند بیماری شریان محیطی، فشار خون بالا و سکته را افزایش می‌دهد. کلسترول بالا در میان افراد مبتلا به دیابت رایج است.
کلسترول بالا چگونه بر بدن تأثیر می‌گذارد؟
● با گذشت زمان، کلسترول بالا منجر به ایجاد پلاک در داخل رگ‌های خونی می‌شود. این تجمع پلاک آترواسکلروز نامیده می‌شود. افراد مبتلا به آترواسکلروز با خطر بیشتری برای بسیاری از بیماری‌های مختلف روبه‌رو هستند. به این دلیل است که رگ‌های خونی کار مهمی را در سراسر بدن انجام می‌دهند؛ بنابراین وقتی مشکلی در یکی از رگ‌های خونی به وجود آید، بر روی کل بدن اثر می‌گذارد.
● رگ‌های خونی را شبکه پیچیده‌ای از لوله‌ها در نظر بگیرید که جریان خون را در بدن حفظ می‌کنند. پلاک مانند زباله‌ای است که لوله‌های خانه را مسدود و سرعت تخلیه آن را کاهش می‌دهد. پلاک به دیواره داخلی رگ‌های خونی می‌چسبد و میزان جریان خون را محدود می‌کند.
● وقتی کلسترول بالا دارید، در داخل رگ‌های خونی‌تان پلاک تشکیل می‌شود. هر چه دیرتر درمان شوید، پلاک بزرگ‌تر می‌شود. با بزرگ‌تر شدن پلاک، رگ‌های خونی باریک یا مسدود می‌شوند. مانند یک مجرای فاضلاب نیمه مسدود، رگ‌های خونی ممکن است برای مدت طولانی کار کنند. اما آن‌طور که باید کارآمد کار نمی‌کنند.
● کلسترول بالا بسته به انسداد رگ‌های خونی، خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر را افزایش می‌دهد.
بیماری عروق کرونر (CAD)
● بیماری عروق کرونر (CAD) که اکثر مردم به آن "بیماری قلبی" می‌گویند شایع‌ترین شکل بیماری قلبی در ایالات متحده و عامل اصلی مرگ و میر است.
● CAD زمانی اتفاق می‌افتد که آترواسکلروز عروق کرونر را تحت‌تأثیر قرار دهد. اینها رگ‌های خونی هستند که خون را به قلب می‌برند. وقتی قلب خون کافی دریافت نمی‌کند، ضعیف‌تر می‌شود و آن‌طور که باید کار نمی‌کند. CAD می‌تواند منجر به حمله قلبی یا نارسایی قلبی شود.
● چیزی که بسیاری از مردم نمی‌دانند این است که CAD می‌تواند جوانان را هم تحت‌تأثیر قرار دهد. در واقع، از هر 5 نفری که به دلیل CAD می‌میرند، 1 نفر زیر 65 سال سن دارند. به همین دلیل مهم است که کلسترول خود را از سنین پایین بررسی کنید.
● با گذشت زمان، پلاک می‌تواند بی‌صدا در شریان‌های کرونر ایجاد شود. بسیاری از مردم تا زمانی که دچار درد قفسه سینه (آنژین) یا نشانه دیگری از حمله قلبی نشوند، متوجه این اتفاق نمی‌شوند.
بیماری شریان کاروتید
● هنگامی که آترواسکلروز بر شریان‌های کاروتید تأثیر می‌گذارد، به آن بیماری شریان کاروتید می‌گویند. شریان‌های کاروتید خون را به قسمت بزرگ و جلویی مغز می‌برند. وقتی پلاک این شریان‌ها را باریک می‌کند، مغز نمی‌تواند خون غنی از اکسیژن کافی دریافت کند.
● بیماری شریان کاروتید می‌تواند منجر به حمله ایسکمیک گذرا (TIA یا "سکته کوچک") یا سکته شود.
بیماری شریان محیطی (PAD)
● هنگامی که آترواسکلروز بر شریان‌های پا یا بازو تأثیر می‌گذارد، بیماری شریان محیطی (PAD) نامیده می‌شود. شریان‌های پا و بازوها "محیطی" هستند؛ زیرا از قلب و مرکز بدن دورند. PAD در پاها شایع‌تر است اما می‌تواند در بازوها نیز رخ دهد.
● PAD خطرناک است؛ زیرا اغلب هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. ممکن است در نهایت زمانی که یک شریان محیطی حداقل 60 درصد مسدود شده باشد، علائم را احساس کنید. یک علامت کلیدی لنگیدن متناوب است. این حالت یک گرفتگی در پاست و زمانی که در حال حرکت هستید شروع می‌شود؛ اما پس از استراحت متوقف می‌شود. نشانه کاهش جریان خون ناشی از رشد پلاک در شریان است.
● PAD می‌تواند مشکلات عمده‌ای در پاها و همچنین سایر نقاط بدن ایجاد کند. به این دلیل است که تمام رگ‌های خونی از طریق سیستم قلبی عروقی به هم متصل هستند؛ بنابراین، تجمع پلاک در یک منطقه کل شبکه لوله‌ها را کند می‌کند.
● PAD با بیماری عروق کرونر (CAD) یکسان نیست، اما این دو بیماری به هم مرتبط هستند. افرادی که یک بیماری دارند، احتمالاً بیماری دیگر را نیز دارند. هر دو PAD و CAD دارای بسیاری از عوامل خطر یکسان هستند.
فشار خون بالا
● فشار خون بالا و کلسترول بالا با هم مرتبط‌اند. پلاک کلسترول و کلسیم باعث سفت و باریک شدن شریان‌ها می‌شوند؛ بنابراین، قلب باید برای پمپاژ خون از طریق آنها بسیار سخت‌تر فشار بیاورد. در نتیجه فشار خون خیلی بالا می‌رود.
● فشار خون بالا و کلسترول بالا دو عامل اصلی بیماری قلبی هستند. در ایالات متحده، از هر 3 بزرگسال، 1 نفر فشار خون بالا دارد و از هر 3 بزرگسال، 1 نفر کلسترول بالا دارد.
● داروهای پزشک می‌تواند کمک زیادی کند، اما تغییر در سبک زندگی به عملکرد بهتر این داروها کمک کند. تغییر سبک زندگی برای مدیریت کلسترول بالا و فشار خون بالا مهم است. برخی از تغییرات عبارتند از:
○ چربی اشباع شده و چربی ترانس کمتر بخورید: فست‌فود می‌تواند حاوی مقادیر بالایی از هر دو باشد. اما حتی غذاهای رستوران‌های سنتی نیز بسته به نحوه پخت آنها می‌توانند سرشار از چربی اشباع باشند.
○ غذاهای سرخ شده و غذاهای فراوری شده کمتر بخورید: شامل دسرها و تنقلات از پیش بسته‌بندی شده است.
○ سدیم (نمک) کمتر بخورید: برخی غذاها نمک پنهان دارند. خواندن برچسب محصولات در فروشگاه مهم است.
○ سیگار کشیدن و استفاده از محصولات تنباکو را کنار بگذارید: سیگار یک عامل خطر اصلی برای بیماری قلبی و مشکلات عروق خونی است.
چه مشکلات پزشکی روی سطح کلسترول تأثیر می‌گذارند؟
● مشکلات پزشکی و کلسترول رابطه دو طرفه دارند. کلسترول بالا می‌تواند باعث مشکلات پزشکی مانند تصلب شرایین شود. اما برخی از شرایط پزشکی نیز می‌توانند شما را در معرض خطر ابتلا به کلسترول بالا قرار دهند. مانند:
بیماری مزمن کلیه (CKD)
● افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه (CKD) با خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری عروق کرونر روبه‌رو هستند. به این دلیل است که CKD باعث می‌شود پلاک با سرعت بیشتری در شریان‌ها ایجاد شود. احتمال مرگ افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه در مراحل اولیه بیماری قلبی بیشتر از خود بیماری کلیوی است.
● CKD باعث می‌شود تری گلیسیرید (نوعی چربی) در خون بیشتر باشد. همچنین باعث می‌شود که کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بسیار پایین (VLDL) بیشتری داشته باشید. VLDLها ذرات حامل‌تری گلیسیرید هستند. در همین حال، CKD سطوح "کلسترول خوب" (HDL) را کاهش و از عملکرد HDL جلوگیری می‌کند. CKD همچنین ساختار ذرات "کلسترول بد" (LDL) را تغییر می‌دهد تا آسیب بیشتری به همراه داشته باشد.
اچ آی وی / HIV
● احتمال حمله قلبی یا سکته در افراد مبتلا به HIV تقریباً دو برابر بیشتر از افراد بدون HIV است. محققان قبلاً فکر می‌کردند که این خطر بیشتر ناشی از داروهای HIV (درمان ضد رتروویروسی) است. آنها معتقد بودند که این داروها کلسترول فرد را افزایش می‌دهند. اما تحقیقات جدیدتر نشان می‌دهد که مقصر در واقع سیستم ایمنی بدن فرد است.
● حتی اگر HIV شما مدیریت شود، ممکن است سیستم ایمنی بدن همچنان فعال باقی بماند. این امر بدن شما را در وضعیت التهاب مزمن قرار می‌دهد. این التهاب باعث ایجاد پلاک و آترواسکلروز می‌شود.
بیماری تیروئید
● ابتلا به بیماری تیروئید می‌تواند بر سطح کلسترول تأثیر بگذارد. به این دلیل که هورمون تیروئید بر نحوه پردازش لیپیدها (چربی‌ها) توسط بدن تأثیر می‌گذارد. تأثیر آن بستگی به نوع بیماری تیروئید شما دارد.
○ پرکاری تیروئید: این وضعیت باعث می‌شود بدن هورمون تیروئید بیش از حد تولید کند. داروهایی که برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند می‌توانند سطح کلسترول (کلسترول، LDL و HDL) را افزایش دهند. اگر برای پرکاری تیروئید تحت درمان هستید، با پزشک در مورد نحوه مدیریت کلسترول خود صحبت کنید.
○ کم کاری تیروئید: این وضعیت باعث می‌شود بدن هورمون تیروئید بسیار کمی بسازد. همچنین باعث می‌شود سطح کلسترول بالاتری داشته باشید. در این مورد، درمان بیماری تیروئید باعث کاهش سطح کلسترول می‌شود. اما ممکن است همچنان نیاز به مصرف استاتین داشته باشید تا کلسترول خود را در محدوده ایده آل قرار دهید.
● محققان همچنان در حال بررسی ارتباط بین بیماری تیروئید و بیماری قلبی هستند. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که بیماری تیروئید می‌تواند باعث مشکلات قلبی غیرمرتبط با کلسترول یا تجمع پلاک شود. برای مثال، هم پرکاری تیروئید و هم کم کاری تیروئید ممکن است خطر نارسایی قلبی را در فرد افزایش دهند.
لوپوس
● افراد مبتلا به لوپوس معمولاً سطوح بالاتری از "کلسترول بد" (LDL، VLDL) و تری گلیسیرید و همچنین سطوح پایین‌تری از "کلسترول خوب" (HDL) دارند. افرادی که مبتلا به لوپوس فعال هستند، در مقایسه با افرادی که با شدت کمتر به لوپوس مبتلا هستند، با خطر بیشتری برای کلسترول بالا مواجه می‌شوند.
● لوپوس خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را افزایش می‌دهد. به این دلیل که لوپوس بدن را در وضعیت التهاب مزمن قرار می‌دهد. این التهاب منجر به تجمع سریع‌تر پلاک در شریان‌ها می‌شود.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
● افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) با خطر بیشتری برای بیماری قلبی روبه‌رو هستند. این خطر با افزایش سن بیشتر می‌شود. PCOS خطر ابتلا به بسیاری از عوامل خطر بیماری قلبی، از جمله دیابت و فشار خون بالا را افزایش می‌دهد. افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک بیشتر احتمال دارد که سطح کلسترول بد (LDL) بالا و سطح کلسترول خوب (HDL) پایین داشته باشند.
دیابت شیرین
● دیابت (دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2) خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و بیماری شریان محیطی را دو برابر می‌کند. دیابت با سطوح پایین‌تر HDL و سطوح بالاتر تری گلیسیرید و LDL مرتبط است.
● حدود 7 نفر از هر 10 نفر مبتلا به دیابت نوع 2 با دیس لیپیدمی مرتبط با دیابت تشخیص داده می‌شوند. یعنی این افراد دارای سطوح تری گلیسیرید بالا، سطوح LDL بالا و سطوح HDL پایین هستند. LDL نوع خاصی از پروتئین کلسترول است که می‌تواند به‌راحتی وارد دیواره شریان شده و باعث آسیب شود. وجود مقدار زیاد LDL متراکم کوچک در خون می‌تواند باعث رشد پلاک شود.
چگونه می‌توانم کلسترول خود را کاهش دهم؟
● با پزشک خود در مورد بهترین راه برای کاهش کلسترول صحبت کنید. برخی از افراد فقط به یک تغییر ساده در سبک زندگی مانند خوردن چربی‌های اشباع کمتر نیاز دارند. برخی دیگر به تغییر شیوه زندگی به‌علاوه دارو نیاز دارند.
● افراد مبتلا به شرایط پزشکی که بر کلسترولشان تأثیر می‌گذارد ممکن است به راه حل پیچیده‌تری نیاز داشته باشند. با پزشک در مورد سابقه پزشکی، سابقه خانوادگی و عوامل سبک زندگی خود صحبت کنید.
● به یاد داشته باشید که حتی بهترین برنامه‌ها نیز به زمان نیاز دارند تا عملی شوند و همه ما عقب‌گردهایی هم داریم. مشکلی نیست و خوب است که به پزشک بگویید که فلان تغییر بر روی شما اثری نداشته است. گاهی اوقات حتی بیشترین تغییرات در شیوه زندگی هم میزان کلسترول را به‌اندازه کافی کاهش نمی‌دهند. چون که بیشتر کلسترول بدن توسط کبد تولید می‌شود؛ بنابراین، بسیاری از عوامل دیگر وارد بازی می‌شوند که خارج از کنترل شما هستند و ربطی به آنچه در بشقاب شامتان قرار دارد، ندارند.
درج نظر