سرطان تیروئید، علائم و خطرات ،راه های تشخیص و درمان

سرطان تیروئید چیست ؟آیا سرطان تیروئید کشنده است؟

سرطان تیروئید نوعی از سرطان است که در سلول های غده تیروئید شکل می گیرد. تیروئید غده ای کوچک به شکل پروانه است که در جلوی گردن، درست زیر حنجره قرار دارد. این غده نقش بسیار مهمی در تنظیم متابولیسم بدن ایفا می کند و با ترشح هورمون هایی مانند T3 و T4، عملکرد اندام های مختلف، دمای بدن، سطح انرژی و ضربان قلب را تحت تأثیر قرار می دهد.

سرطان تیروئید در مراحل ابتدایی بدون علامت است، اما در برخی افراد ممکن است به صورت توده ای در ناحیه گردن، گرفتگی یا تغییر صدا، دشواری در بلع یا تورم غدد لنفاوی خود را نشان دهد. این بیماری انواع مختلفی دارد که هر کدام رفتار و پیش آگهی متفاوتی دارند. شایع ترین نوع آن، سرطان پاپیلری تیروئید است که رشد آهسته ای دارد و در صورت تشخیص به موقع، به خوبی به درمان پاسخ می دهد. نوع فولیکولار نیز از انواع با پیش آگهی نسبتاً خوب محسوب می شود، در حالی که نوع مدولاری ممکن است جنبه ارثی داشته باشد و نیاز به بررسی های ژنتیکی پیدا کند. یکی از نادرترین و در عین حال خطرناک ترین انواع این بیماری، سرطان آناپلاستیک تیروئید است که سرعت رشد بالایی دارد و در سنین بالا رخ می دهد.

آیا سرطان تیروئید کشنده است؟

در پاسخ به این پرسش که آیا سرطان تیروئید کشنده است یا نه، باید گفت که پاسخ آن بسته به نوع سرطان و زمان تشخیص متفاوت است. به طور کلی، اکثر موارد سرطان تیروئید، به ویژه نوع پاپیلری و فولیکولار، کاملاً قابل درمان هستند و میزان بقای طولانی مدت در آن ها بسیار بالا است. بسیاری از بیماران پس از درمان، زندگی طبیعی و بدون مشکل خاصی را تجربه می کنند. البته در موارد نادری مانند نوع آناپلاستیک که تهاجمی تر و مقاوم تر نسبت به درمان است، احتمال خطر جانی بالاتر می رود. درمان سرطان تیروئید بسته به نوع آن می تواند شامل جراحی برای برداشتن کامل یا بخشی از غده تیروئید، مصرف ید رادیواکتیو جهت از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده، هورمون درمانی برای جبران کاهش عملکرد تیروئید و گاهی هم شیمی درمانی یا پرتودرمانی باشد. در مجموع، سرطان تیروئید اغلب یک بیماری قابل کنترل و درمان پذیر است، به ویژه اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود. اهمیت مراجعه منظم به پزشک، انجام آزمایش های دوره ای و بررسی هرگونه تغییر در گردن یا صدا، می تواند در تشخیص زودهنگام و موفقیت درمان نقش بسیار مؤثری ایفا کند.

انواع سرطان غده تیروئید ، خوش خیم و بدخیم

غده تیروئید که در جلوی گردن قرار دارد، ممکن است دچار تغییرات غیرطبیعی در سلول هایش شود. این تغییرات می توانند به تومور یا گره در تیروئید منجر شوند. تومورها به طور کلی به دو دسته خوش خیم و بدخیم تقسیم می شوند. درک تفاوت بین این دو نوع تومور اهمیت زیادی دارد، زیرا نحوه درمان و پیش آگهی آن ها به طور چشمگیری متفاوت است.

تفاوت تومورهای خوش خیم و بدخیم تیروئید

تومورهای خوش خیم تیروئید، که عمدتاً به نام گره های تیروئید شناخته می شوند، رشد کندی دارند و محدود به غده تیروئید باقی می مانند. این تومورها به سایر بخش های بدن سرایت نمی کنند و خطر جدی برای زندگی فرد ایجاد نمی کنند. با این حال، ممکن است نیاز به درمان داشته باشند، به ویژه اگر باعث بروز علائمی مانند افزایش سطح هورمون تیروئید یا فشار بر اندام های اطراف شوند.

در مقابل، تومورهای بدخیم، که به سرطان تیروئید معروف هستند، می توانند به بافت های اطراف گسترش یافته و به سایر قسمت های بدن (متاستاز) نیز منتقل شوند. این نوع سرطان ها با رشد سریع تری همراه هستند و می توانند زندگی فرد را تهدید کنند. در نتیجه، تشخیص زودهنگام و درمان سریع در این موارد بسیار حائز اهمیت است.

توده های خوش خیم تیروئید

یکی از شایع ترین تومورهای خوش خیم تیروئید، آدنوم تیروئید است. این تومورها بی خطر هستند و در بسیاری از موارد نیازی به درمان خاصی ندارند. آدنوم ها در پاسخ به تغییرات هورمونی یا به دلیل مصرف داروهایی که عملکرد تیروئید را تحت تأثیر قرار می دهند، تشکیل می شوند.

این تومورها در اغلب موارد باعث ایجاد علائم خاصی نمی شوند. با این حال، در برخی از موارد، ممکن است باعث تولید بیش از حد هورمون تیروئید (پرکاری تیروئید) شوند و علائمی چون کاهش وزن، افزایش ضربان قلب، تعریق زیاد و اضطراب ایجاد کنند. در چنین شرایطی، ممکن است برای کاهش تولید هورمون تیروئید از دارو یا حتی جراحی استفاده شود.

گره های خوش خیم دیگر ممکن است در اطراف تیروئید ایجاد شوند که به نام "کیست های تیروئید" شناخته می شوند. این کیست ها به صورت توده های پر از مایع ظاهر می شوند و خطرناک نیستند، اما برای تشخیص دقیق و اطمینان از اینکه سرطانی نیستند، نیاز به آزمایش و بررسی دارند.

تومورهای بدخیم تیروئید (سرطان ها)

سرطان های تیروئید از انواع مختلفی تشکیل شده اند که هرکدام ویژگی های خاص خود را دارند. در اینجا، انواع اصلی سرطان های تیروئید را به تفصیل بررسی می کنیم:

سرطان پاپیلری تیروئید

این نوع سرطان شایع ترین نوع سرطان تیروئید است و تقریباً ۸۰ درصد از موارد را تشکیل می دهد. سرطان پاپیلری در افراد جوان تر و به ویژه در زنان رخ می دهد. رشد این نوع سرطان کند است و پیش آگهی بسیار خوبی دارد. این نوع سرطان به ویژه در صورت تشخیص زودهنگام، قابل درمان است و میزان بقای بیماران پس از درمان بسیار بالا است.

سرطان فولیکولار تیروئید

این نوع دومین نوع شایع سرطان تیروئید است که در زنان میانسال یا مسن تر دیده می شود. سرطان فولیکولار تیروئید از سلول های فولیکولی غده تیروئید آغاز می شود و ممکن است به سایر قسمت های بدن گسترش یابد، به ویژه به ریه ها یا استخوان ها. این نوع سرطان کمی تهاجمی تر از سرطان پاپیلری است، اما در بسیاری از موارد، با درمان جراحی و ید رادیواکتیو قابل کنترل است.

سرطان مدولاری تیروئید

سرطان مدولاری تیروئید از سلول های C غده تیروئید که مسئول ترشح هورمون کلسی تونین هستند، آغاز می شود. این نوع سرطان می تواند ارثی باشد و در برخی موارد به عنوان بخشی از یک سندرم ژنتیکی به نام MEN (نئوپلازی غدد درون ریز متعدد) بروز کند. از آنجایی که این نوع سرطان نسبت به سرطان های دیگر متفاوت است، نیاز به بررسی های ژنتیکی دارد.

سرطان آناپلاستیک تیروئید

این نوع نادرترین و در عین حال خطرناک ترین نوع سرطان تیروئید است. سرطان آناپلاستیک تیروئید به سرعت رشد می کند و در افراد مسن دیده می شود. به دلیل سرعت بالای رشد و گسترش آن، این نوع سرطان به درمان های معمول پاسخ نمی دهد و پیش آگهی ضعیفی دارد. درمان آن دشوار است و اغلب به درمان های پیشرفته نیاز دارد.

۴.اهمیت تشخیص دقیق

تشخیص دقیق و به موقع نوع توده تیروئید برای تعیین بهترین روش درمان اهمیت زیادی دارد. در بسیاری از موارد، گره های تیروئید خوش خیم به طور تصادفی و در حین بررسی های پزشکی برای مشکلات دیگر شناسایی می شوند. به همین دلیل، پزشکان آزمایش های مختلفی مانند سونوگرافی تیروئید، آزمایش های خون برای بررسی سطح هورمون های تیروئید و نمونه برداری از بافت (بیوپسی) را برای تأیید تشخیص انجام می دهند.

مراجعه به پزشک متخصص غدد و انجام بررسی های دقیق، می تواند به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از پیشرفت سرطان های بدخیم کمک کند. در نتیجه، این امر می تواند شانس موفقیت درمان و پیش آگهی خوب را افزایش دهد.

علت ابتلا به سرطان تیروئید چیست؟

سرطان تیروئید، مانند بسیاری از انواع دیگر سرطان، نتیجه تغییرات یا جهش هایی در دی ان ای سلول های تیروئید است که باعث می شود این سلول ها به طور غیرقابل کنترل تقسیم شوند. این تغییرات به دلیل ترکیب پیچیده ای از عوامل ژنتیکی و محیطی اتفاق می افتند. هرچند در بسیاری از موارد، علت دقیق این جهش ها هنوز به طور کامل شناسایی نشده است، اما چند عامل شناخته شده می توانند خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش دهند.

عوامل ژنتیکی

یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در ابتلا به سرطان تیروئید، ژنتیک است. در برخی از افراد، وجود جهش های ژنتیکی می تواند احتمال ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش دهد. به ویژه سرطان مدولاری تیروئید که می تواند ارثی باشد، نشان دهنده ی نقش مهم ژنتیک در این بیماری است. افرادی که سابقه خانوادگی سرطان تیروئید دارند، به ویژه در مورد نوع مدولاری، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند.

بعضی از سندرم های ژنتیکی نیز می توانند خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش دهند. یکی از شناخته شده ترین این سندرم ها، MEN (نئوپلازی غدد درون ریز متعدد) است که می تواند موجب سرطان تیروئید در افراد مبتلا شود.

تابش اشعه

قرار گرفتن در معرض تابش اشعه، یکی دیگر از عوامل مهم و شناخته شده در ابتلا به سرطان تیروئید است. این تابش ممکن است در نتیجه درمان های پزشکی مانند پرتودرمانی برای درمان سرطان های دیگر، به ویژه در نواحی گردن، اتفاق بیفتد. افرادی که در دوران کودکی تحت تابش اشعه قرار گرفته اند، به ویژه در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان تیروئید در سنین بالاتر قرار دارند.

این خطر به ویژه در افرادی که در معرض اشعه های شدید یا به مدت طولانی قرار گرفته اند، بیشتر است. بنابراین، در زمان های اخیر توصیه می شود که برای درمان های پزشکی از تابش های غیرضروری پرهیز شود و در صورت نیاز، حتماً مراقبت های لازم انجام شود.

جنسیت و سن

زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تیروئید هستند. این تفاوت جنسیتی ممکن است به دلیل تفاوت های هورمونی باشد که در زنان در مقایسه با مردان وجود دارد. سرطان تیروئید در سنین بین ۲۰ تا ۵۰ سال بیشتر دیده می شود. در حالی که احتمال ابتلا به سرطان تیروئید در مردان در سنین بالاتر کمتر است، در زنان این بیماری بیشتر در سنین میانه و جوانی دیده می شود.

اختلالات هورمونی و بیماری های تیروئید

افرادی که دچار بیماری های خاص تیروئید مانند گواتر یا پرکاری تیروئید هستند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان تیروئید در آن ها افزایش یابد. گواتر، که به افزایش حجم تیروئید اطلاق می شود، به دلیل کمبود ید در رژیم غذایی ایجاد می شود، اما در برخی از موارد می تواند زمینه ساز تومورهای تیروئید، حتی نوع سرطانی، باشد. در صورتی که فرد دچار اختلالات تیروئید باشد، مانند بیماری های خودایمنی که به غده تیروئید آسیب می زنند (مثل بیماری هاشیموتو)، این افراد ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تیروئید قرار گیرند.

عوامل محیطی و شیوه زندگی

عوامل محیطی نیز می توانند نقشی در ایجاد سرطان تیروئید داشته باشند. مصرف زیاد مواد شیمیایی صنعتی، آلودگی های هوا یا سایر مواد شیمیایی خطرناک در محیط کار و زندگی می تواند با افزایش احتمال ابتلا به انواع مختلف سرطان ها، از جمله سرطان تیروئید، ارتباط داشته باشد. همچنین، رژیم غذایی و سطح مصرف مواد مغذی خاص می تواند در بعضی از موارد تأثیرگذار باشد. برای مثال، کمبود ید در رژیم غذایی می تواند به بروز بیماری های تیروئید منجر شود و در برخی شرایط می تواند خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش دهد.

سایر عوامل

عوامل دیگری مانند بارداری و سابقه بیماری های خاص در فرد، به ویژه در شرایطی که سیستم ایمنی ضعیف شده باشد، می توانند به عنوان عوامل خطر برای ابتلا به سرطان تیروئید در نظر گرفته شوند.

 

نشانه های تومور غده تیروئید در زنان و مردان

تومورهای تیروئید، چه خوش خیم و چه بدخیم، در مراحل ابتدایی علائم خاصی ندارند و همین مسئله ممکن است تشخیص آن ها را دشوار کند. با این حال، در صورتی که تومور در غده تیروئید رشد کند، می تواند علائمی به همراه داشته باشد که در هر دو جنس، به ویژه در ناحیه گردن، نمایان می شود.

۱.توده یا گره در گردن

یکی از اولین و رایج ترین نشانه ها در هر دو جنس، وجود توده یا گره در ناحیه گردن است. این توده در زیر چانه یا در اطراف گلو احساس می شود. در بیشتر موارد، توده های خوش خیم به سرعت افزایش حجم نمی یابند، اما اگر گره رشد کند، می تواند فشار زیادی بر روی سایر ساختارهای گردن مانند حنجره و مری وارد کند که منجر به مشکلاتی در بلع یا تنفس می شود.

۲.تغییرات در صدا

در برخی از موارد، تومورهای تیروئید می توانند بر عملکرد حنجره تأثیر بگذارند و باعث تغییر در صدای فرد شوند. این تغییرات ممکن است شامل گرفتگی صدا، صدا خفه یا تغییرات غیرطبیعی در صدای طبیعی باشد که به دلیل فشار گره یا تومور بر حنجره ایجاد می شود.

۳.مشکل در بلع

اگر تومور تیروئید بزرگ شود، ممکن است باعث فشاری بر مری شود و به فرد احساس دشواری در بلع را بدهد. این مشکل ممکن است زمانی که فرد در تلاش برای بلعیدن غذا، مایعات یا حتی بزاق است، احساس شود.

۴.مشکلات تنفسی

تومورهای تیروئید ممکن است باعث فشار بر روی نای یا راه های تنفسی شوند و این مسئله می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در تنفس شود. فرد ممکن است احساس کند که تنفس سخت تر از قبل شده است یا ممکن است حتی در حین فعالیت های روزمره مانند صحبت کردن یا ورزش کردن، مشکل تنفسی پیدا کند.

۵.افزایش یا کاهش وزن بدون علت مشخص

تغییرات در وزن بدن می تواند از دیگر نشانه های نگران کننده باشد. در برخی موارد، تومور تیروئید می تواند باعث پرکاری تیروئید شود که به طور معمول به علائمی مانند کاهش وزن سریع، افزایش ضربان قلب، تعریق زیاد و اضطراب منجر می شود. در طرف مقابل، اگر تومور باعث کم کاری تیروئید شود، فرد ممکن است دچار افزایش وزن، احساس خستگی، خشکی پوست و مو و یبوست گردد.

۶.تورم غدد لنفاوی

در صورتی که سرطان تیروئید پیشرفت کند، ممکن است غدد لنفاوی گردن نیز متورم شوند. این تورم به دلیل گسترش سلول های سرطانی به غدد لنفاوی اطراف تیروئید است. تورم غدد لنفاوی بدون درد است، اما ممکن است به مرور زمان بزرگتر شده و همراه با علائمی دیگر مانند درد و ناراحتی در ناحیه گردن باشد.

۷.درد در گردن یا ناحیه تیروئید

گاهی اوقات، افراد مبتلا به تومورهای تیروئید ممکن است دردهای مبهم یا سنگینی در ناحیه گردن یا محل تیروئید احساس کنند. این درد ممکن است به صورت درد مداوم یا درد حین بلع غذا یا خم شدن به جلو بروز کند.

۸.علائم مرتبط با کم کاری یا پرکاری تیروئید

با توجه به نوع تومور، فرد ممکن است دچار علائم کم کاری تیروئید (کاهش انرژی، افسردگی، خشکی پوست، افزایش وزن) یا پرکاری تیروئید (افزایش ضربان قلب، اضطراب، تعریق زیاد، کاهش وزن) شود. این علائم ممکن است در برخی از افراد بیشتر و در برخی دیگر کمتر به چشم بیاید.

تفاوت های نشانه ها در زنان و مردان

اگرچه بسیاری از نشانه ها در زنان و مردان مشابه هستند، اما زنان به دلیل تفاوت های هورمونی و ساختاری ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به بیماری های تیروئید داشته باشند. برای مثال:

زنان بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های تیروئید قرار دارند و به ویژه در سنین باروری، این بیماری ها بیشتر شایع هستند.

مردان ممکن است در معرض ابتلا به انواع خاصی از سرطان تیروئید مانند سرطان آناپلاستیک باشند که بیشتر در سنین بالاتر رخ می دهد و رفتار تهاجمی تری دارد.

روش های تشخیص سرطان تیروئید چیست

برای تشخیص سرطان تیروئید، پزشکان از روش ها و آزمایش های مختلفی استفاده می کنند تا بتوانند وجود تومور در غده تیروئید را تأیید کرده و نوع آن را مشخص کنند. تشخیص زودهنگام بسیار حائز اهمیت است، زیرا می تواند در درمان مؤثرتر و پیش آگهی بهتر بیماری نقش بسزایی داشته باشد. در ادامه، روش های تشخیص سرطان تیروئید را توضیح می دهم:

۱.معاینه فیزیکی و تاریخچه پزشکی

اولین گام برای تشخیص سرطان تیروئید، انجام یک معاینه فیزیکی توسط پزشک است. پزشک ممکن است با لمس گردن، به دنبال گره یا توده ای در غده تیروئید باشد. همچنین، پزشک ممکن است از شما درباره علائم و تاریخچه پزشکی سوالاتی بپرسد. وجود سابقه خانوادگی سرطان تیروئید یا دیگر بیماری های تیروئیدی ممکن است به تشخیص کمک کند.

۲.سونوگرافی تیروئید

سونوگرافی تیروئید یکی از مهم ترین و اولیه ترین روش ها برای بررسی توده ها و گره های تیروئید است. در این آزمایش، از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از غده تیروئید و نواحی اطراف آن استفاده می شود. سونوگرافی می تواند به پزشک کمک کند تا ویژگی های توده را شناسایی کند، مانند اندازه، شکل و ویژگی های خاصی که ممکن است نشان دهنده ی سرطانی بودن آن باشد.

اگر گره یا توده ای در سونوگرافی مشاهده شود، پزشک ممکن است شما را به آزمایش های بعدی ارجاع دهد.

۳.نمونه برداری از بافت تیروئید (بیوپسی)

اگر سونوگرافی نشان دهد که توده مشکوک به سرطان است، نمونه برداری از بافت تیروئید (بیوپسی) انجام می شود تا نوع تومور به طور قطعی شناسایی شود. در این روش، پزشک از یک سوزن نازک برای برداشتن نمونه ای از بافت گره تیروئید استفاده می کند. سپس این نمونه زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا تشخیص داده شود که آیا تومور بدخیم است یا خیر.

بیوپسی اغلب تحت هدایت سونوگرافی انجام می شود تا پزشک به دقت بتواند از ناحیه ای که توده در آن قرار دارد، نمونه برداری کند. بیوپسی، یکی از دقیق ترین روش ها برای تشخیص سرطان تیروئید است.

۴.آزمایشات خون (شامل اندازه گیری هورمون های تیروئید)

آزمایش های خون می توانند به پزشک در ارزیابی عملکرد تیروئید کمک کنند. در این آزمایش ها، سطح هورمون های تیروئید مانند TSH (هورمون محرک تیروئید)، T3 و T4 اندازه گیری می شود.

سطح پایین TSH می تواند نشان دهنده ی فعالیت بیش از حد تیروئید (پرکاری تیروئید) باشد که در انواع خاصی از سرطان های تیروئید دیده می شود.

سطح بالای TSH ممکن است نشان دهنده ی کم کاری تیروئید باشد که در تومورهای تیروئید غیرسرطانی شایع است.

اگر پزشک مشکوک به سرطان تیروئید باشد، همچنین ممکن است از آزمایش های تخصصی دیگری مانند آنتی بادی های ضد تیروئید برای بررسی مشکلات خودایمنی استفاده کند.

۵.اسکن ید رادیواکتیو (اسکن تیروئید)

در این روش، مقدار کمی ید رادیواکتیو به بدن فرد تزریق می شود. سلول های تیروئید این ید را جذب می کنند، و دستگاهی به نام دوربین گاما تصاویر رادیواکتیوی از تیروئید تهیه می کند. این روش به ویژه برای شناسایی سرطان های پاپیلری و فولیکولار تیروئید مفید است.

اسکن ید رادیواکتیو همچنین می تواند به پزشک کمک کند تا بررسی کند آیا سرطان به سایر بخش های بدن (مثل غدد لنفاوی یا ریه ها) منتشر شده است یا خیر.

۶.سی تی اسکن و MRI (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی)

اگر پزشک مشکوک به پیشرفت سرطان تیروئید به مناطق دیگر بدن باشد، ممکن است از سی تی اسکن (CT scan) یا MRI (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی) برای بررسی گسترش تومور استفاده کند. این روش ها تصاویری دقیق از غده تیروئید و نواحی اطراف آن فراهم می کنند و می توانند برای شناسایی متاستاز (انتقال سرطان به سایر بخش های بدن) بسیار مفید باشند.

سی تی اسکن برای بررسی گسترش سرطان به ریه ها یا استخوان ها مفید است. MRI بیشتر برای بررسی ساختارهای نرم و نواحی اطراف تیروئید استفاده می شود.

۷.سونوگرافی داپلر

در برخی موارد، سونوگرافی داپلر می تواند برای بررسی جریان خون در ناحیه گره تیروئید استفاده شود. در سرطان های تیروئید، جریان خون بیشتری به ناحیه تومور ارسال می شود، که می تواند به پزشک کمک کند تا تومورهای بدخیم را از تومورهای خوش خیم تشخیص دهد.

۸.آزمایشات ژنتیکی

در برخی از موارد، آزمایشات ژنتیکی می تواند به پزشک کمک کند تا بررسی کند که آیا فرد دچار اختلالات ژنتیکی خاصی است که می تواند خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش دهد. این آزمایشات به ویژه برای کسانی که سابقه خانوادگی سرطان تیروئید دارند و مشکوک به سرطان مدولاری تیروئید هستند، می تواند مفید باشد.

درمان های سرطان تیروئید (جراحی ، رادیاکتیو ، پرتو درمانی و شیمی درمانی ، هورمون درمانی)

برای درمان سرطان تیروئید، بسته به نوع، مرحله، و گسترش سرطان، روش های مختلفی وجود دارد. این درمان ها می توانند شامل جراحی، درمان های رادیواکتیو، پرتودرمانی، شیمی درمانی، و هورمون درمانی باشند. در ادامه هر یک از این درمان ها را به تفصیل توضیح می دهیم:

۱.جراحی (برداشتن تیروئید)

جراحی یکی از مهم ترین روش های درمانی سرطان تیروئید است و در اغلب موارد به عنوان اولین گزینه درمانی انتخاب می شود. در جراحی تیروئید، هدف حذف تومور و یا کل غده تیروئید است.

تیروئیدکتومی کامل: در این نوع جراحی، تمام غده تیروئید برداشته می شود. این روش زمانی استفاده می شود که سرطان در تمام غده تیروئید گسترش یافته باشد یا وقتی که تومور به صورت گسترده در غده تیروئید قرار دارد.

تیروئیدکتومی جزئی: در این روش تنها بخشی از غده تیروئید که دارای تومور است برداشته می شود. این روش در مواردی که سرطان فقط در یک بخش از تیروئید قرار دارد انجام می شود.

هدف از جراحی این است که تمام بافت سرطانی از بدن برداشته شود. در برخی از موارد، ممکن است جراح غدد لنفاوی اطراف تیروئید را نیز بردارد اگر احتمال گسترش سرطان به این نواحی وجود داشته باشد.

۲.درمان با ید رادیواکتیو (I-131)

ید رادیواکتیو (I-131) یکی از درمان های رایج برای سرطان تیروئید است، به ویژه در سرطان های تیروئید پاپیلری و فولیکولار. در این روش، ید رادیواکتیو به طور هدفمند به سلول های تیروئید وارد می شود و با استفاده از تابش رادیواکتیو به سلول های سرطانی آسیب می زند. این روش به عنوان درمان تکمیلی پس از جراحی استفاده می شود تا هرگونه سلول سرطانی باقی مانده در بدن از بین برود.

پس از جراحی، بیمار به مدت چند روز تحت درمان با ید رادیواکتیو قرار می گیرد.

این درمان به ویژه برای درمان متاستازهای تیروئید که ممکن است در نواحی مختلف بدن مانند ریه ها یا غدد لنفاوی پخش شده باشند، مؤثر است.

ید رادیواکتیو می تواند سلول های تیروئید (چه سرطانی و چه طبیعی) را از بین ببرد، بنابراین پس از برداشتن غده تیروئید، فرد باید تحت درمان با هورمون های تیروئید قرار گیرد تا عملکرد طبیعی بدن حفظ شود.

۳.پرتودرمانی (Radiation Therapy)

پرتودرمانی برای درمان سرطان های تیروئید که به روش های دیگر جواب نمی دهند یا در مراحل پیشرفته تر قرار دارند استفاده می شود. در پرتودرمانی، از تابش پرانرژی (مثل اشعه ایکس) برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. این روش در شرایط زیر به کار می رود:

سرطان های آناپلاستیک تیروئید: که نوعی نادر و تهاجمی از سرطان تیروئید است.

متاستازهای تیروئید: زمانی که سرطان به قسمت های دیگر بدن گسترش پیدا کرده باشد.

برخی سرطان های تیروئید که نسبت به ید رادیواکتیو مقاوم هستند.

پرتودرمانی به طور مستقیم بر روی ناحیه سرطانی تأثیر می گذارد و به سلول های سرطانی آسیب می رساند. درمان با پرتودرمانی ممکن است شامل جلسات مکرر باشد و برخی عوارض جانبی مانند خستگی، قرمزی و التهاب پوست، و مشکلات بلع ایجاد کند.

۴.شیمی درمانی (Chemotherapy)

شیمی درمانی برای درمان سرطان تیروئید گزینه اصلی نیست و به طور معمول تنها در موارد خاص و پیشرفته استفاده می شود. این روش به طور عمومی در درمان انواع سرطان هایی که به طور گسترده پخش شده اند، به کار می رود. شیمی درمانی به وسیله داروهایی انجام می شود که سلول های سرطانی را از بین می برد یا رشد آن ها را متوقف می کند.

شیمی درمانی در موارد زیر به کار می رود:

سرطان های آناپلاستیک تیروئید: این نوع سرطان تیروئید بسیار تهاجمی و مقاوم به درمان های دیگر است.

سرطان هایی که به ید رادیواکتیو پاسخ نمی دهند.

در صورتی که سرطان به سایر اعضای بدن گسترش یافته باشد (متاستاز).

شیمی درمانی باعث ایجاد عوارض جانبی شدیدی مانند تهوع، استفراغ، کاهش ایمنی بدن، و ریزش مو می شود. بنابراین، این درمان به عنوان آخرین گزینه درمانی در نظر گرفته می شود.

۵.هورمون درمانی (Hormone Therapy)

هورمون درمانی برای افرادی که تیروئید خود را به دلیل سرطان از دست داده اند، ضروری است. بعد از جراحی برای برداشتن تیروئید، غده تیروئید نمی تواند هورمون های تیروئید طبیعی (T3 و T4) تولید کند. بنابراین، باید به بیمار هورمون های تیروئید مصنوعی داده شود تا عملکرد طبیعی بدن حفظ شود و از بروز علائم کم کاری تیروئید جلوگیری شود.

هورمون درمانی می تواند همچنین به تنظیم سطح TSH (هورمون محرک تیروئید) کمک کند. در برخی از موارد، کاهش سطح TSH می تواند به جلوگیری از رشد دوباره سلول های سرطانی کمک کند. برای این هدف، دوز هورمون تیروئید به گونه ای تنظیم می شود که سطح TSH پایین نگه داشته شود، زیرا سطح بالای TSH می تواند به تحریک سلول های سرطانی در تیروئید کمک کند.

نتیجه گیری

درمان سرطان تیروئید بستگی به نوع و مرحله بیماری دارد و می تواند شامل ترکیبی از روش های جراحی، رادیواکتیو، پرتودرمانی، شیمی درمانی و هورمون درمانی باشد. جراحی اولین گزینه درمانی است و پس از آن ممکن است درمان های تکمیلی مانند ید رادیواکتیو، پرتودرمانی یا شیمی درمانی برای از بین بردن هرگونه سلول سرطانی باقی مانده به کار گرفته شود. درمان با هورمون درمانی نیز پس از جراحی ضروری است تا سطح هورمون های تیروئید در بدن تنظیم شود.

عوارض تورمور غده تیروئید

عوارض تومورهای غده تیروئید، بسته به نوع تومور (خوش خیم یا بدخیم) و میزان پیشرفت آن، می توانند متفاوت باشند. در اینجا برخی از عوارض رایج تومورهای غده تیروئید را برایتان توضیح می دهم:

فشار بر نای و مری

یکی از عوارض شایع تومورهای تیروئید، به ویژه زمانی که تومور به اندازه کافی بزرگ شده باشد، فشار بر نای و مری است. این فشار می تواند باعث مشکلاتی مانند مشکل در بلع غذا، مایعات یا حتی بزاق شود. همچنین تومورهای بزرگ تیروئید ممکن است باعث تنگی نفس و مشکلات تنفسی به ویژه در هنگام فعالیت های فیزیکی گردند.

تغییرات در صدا

تومورهای تیروئید می توانند بر حنجره و اعصاب مربوط به آن تأثیر بگذارند، که به تغییرات در صدای فرد منجر می شود. این تغییرات ممکن است شامل گرفتگی صدا یا دشواری در صحبت کردن باشد. این تغییرات به دلیل فشار تومور بر روی اعصاب کنترل کننده حنجره یا آسیب به این اعصاب رخ می دهند.

متاستاز (گسترش به سایر اندام ها)

در سرطان های بدخیم تیروئید، به ویژه در نوع سرطان آناپلاستیک تیروئید، ممکن است سلول های سرطانی از غده تیروئید به بخش های دیگر بدن گسترش یابند. این متاستازها می توانند به مناطق مختلفی از بدن از جمله غدد لنفاوی، ریه ها، استخوان ها و کبد برسند و مشکلات بیشتری ایجاد کنند. در این موارد، مشکلات مانند درد در نواحی متاستاتیک، مشکلات تنفسی (در صورت متاستاز به ریه ها)، درد استخوانی (در صورت متاستاز به استخوان ها) و کاهش عملکرد کبد (در صورت متاستاز به کبد) ممکن است به وجود آید.

افزایش یا کاهش وزن

تومورهای تیروئید می توانند باعث اختلال در تولید هورمون های تیروئید شوند، که به نوبه خود می تواند بر متابولیسم بدن تأثیر بگذارد. در نتیجه، افراد ممکن است دچار کاهش وزن غیرقابل توضیح (در صورت پرکاری تیروئید) یا افزایش وزن (در صورت کم کاری تیروئید) شوند. همچنین، مشکلاتی مانند افزایش ضربان قلب، تعریق زیاد، احساس اضطراب یا خشکی پوست و مشکلات گوارشی (یبوست) ممکن است رخ دهد.

تورم غدد لنفاوی گردن

در صورتی که سرطان تیروئید پیشرفته شود، ممکن است به غدد لنفاوی گردن سرایت کند. این باعث تورم غدد لنفاوی می شود که بدون درد است اما می تواند نشانه ای از گسترش سرطان به غدد لنفاوی باشد.

عوارض ناشی از درمان ها

بسته به نوع درمان (جراحی، ید رادیواکتیو، پرتودرمانی یا شیمی درمانی)، ممکن است عوارض خاصی بروز کند. این عوارض شامل خستگی و ضعف (به ویژه پس از پرتودرمانی یا شیمی درمانی)، مشکلات پوستی (در اثر پرتودرمانی)، ریزش مو (در اثر شیمی درمانی)، کاهش سطح هورمون های تیروئید که نیاز به درمان هورمونی دائم دارد، و عفونت ها پس از جراحی می شود.

درد گردن و گلو

اگر تومور در غده تیروئید ایجاد شده باشد و به اندازه کافی بزرگ شده باشد، فرد ممکن است درد یا احساس ناراحتی در ناحیه گردن یا گلو احساس کند. این درد می تواند به صورت مبهم یا خاص در هنگام بلع غذا و مایعات مشاهده شود.

اختلالات در سوخت وساز بدن

تومورهای تیروئید می توانند باعث اختلالات متابولیک شوند. این اختلالات ممکن است شامل افزایش یا کاهش سرعت متابولیسم بدن، مشکلات در هضم غذا و جذب مواد مغذی (در صورتی که کم کاری تیروئید اتفاق بیفتد) باشد.

زمان مناسب برای مراجعه به پزشک

اگر هرکدام از علائم یا مشکلات زیر را تجربه می کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

● توده یا برآمدگی در گردن که ممکن است درد نداشته باشد یا تنها در بعضی مواقع درد احساس شود.

● تغییرات در صدا مثل گرفتگی صدا یا دشواری در صحبت کردن.

● مشکل در بلع یا تنفس، به ویژه اگر این مشکلات به تدریج بدتر شوند.

● تورم یا حساسیت در غدد لنفاوی گردن که ممکن است به دلیل گسترش سرطان به غدد لنفاوی باشد.

● افزایش یا کاهش وزن غیرقابل توضیح همراه با علائمی مانند تعریق زیاد، لرزش دست، یا تغییرات در ضربان قلب.

● خستگی و احساس ضعف دائمی که نمی تواند به راحتی توضیح داده شود.

چه متخصصانی باید مشاوره شوند؟

برای تشخیص و درمان سرطان تیروئید، متخصصان مختلفی ممکن است نیاز به همکاری داشته باشند:

متخصص غدد درون ریز (اندوکرینولوژیست): این متخصصان در تشخیص و درمان بیماری های غدد درون ریز، از جمله غده تیروئید، تخصص دارند. در صورتی که پزشک عمومی شما مشکوک به سرطان تیروئید باشد، ممکن است شما را به یک متخصص غدد ارجاع دهد.

جراح غدد تیروئید: در صورتی که نیاز به جراحی برای برداشتن بخشی یا تمام غده تیروئید وجود داشته باشد، جراح متخصص در جراحی تیروئید می تواند این عمل را انجام دهد.

آنکولوژیست (متخصص سرطان): اگر سرطان تیروئید تشخیص داده شود، یک متخصص انکولوژی برای درمان های تخصصی مثل شیمی درمانی، پرتودرمانی یا درمان های دیگر مورد نیاز خواهد بود.

چه سوالاتی باید از پزشک بپرسید؟

هنگامی که به پزشک مراجعه می کنید، ممکن است سوالاتی در ذهن شما وجود داشته باشد. در اینجا برخی از سوالاتی که می توانید بپرسید آورده شده است:

● چه آزمایش هایی باید انجام دهم تا مطمئن شوم که مشکلی وجود دارد؟

● اگر توده ای در گردن من باشد، آیا این می تواند سرطانی باشد؟

● اگر تشخیص سرطان تیروئید داده شود، گزینه های درمانی من چیست؟

● آیا به جراحی نیاز دارم؟ چه عوارضی ممکن است داشته باشد؟

● چه مراقبت های بعد از درمان باید انجام دهم؟

● آیا باید از نظر سطح هورمون های تیروئید تحت درمان قرار بگیرم؟

● چه زمانی باید برای پیگیری های بعدی مراجعه کنم؟