● بیماری های روماتیسمی روی تاندون‌ها، رباط‌ها، استخوانها و ماهیچه‌های مفاصل تأثیر می‌گذارد. در میان آنها انواع مختلفی از آرتریت وجود دارد که برای شرایطی استفاده می‌شود که مفاصل را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
● گاهی اوقات به آنها بیماری‌های اسکلتی عضلانی هم می‌گویند. علائم رایجشان عبارتند از:
- ○ درد مفاصل
- ○ از دست دادن حرکت در مفصل
- ○ التهاب - تورم، قرمزی و احساس گرما در یک مفصل یا ناحیه آسیب‌دیده
● اگر پزشکی تشخیص دهد که یک بیماری روماتیسمی دارید، احتمالاً شما را نزد یک روماتولوژیست می‌فرستد - پزشکی که برای درمان این شرایط به‌خوبی آموزش‌دیده.
● روماتولوژیست شما را معاینه می‌کند تا وضعیتتان را تشخیص دهد، سپس برایتان یک برنامه درمانی تجویز می‌کند که احتمالاً شامل داروها، ورزش منظم، رژیم غذایی سالم، مدیریت استرس و استراحت خواهد بود.
انواع بیماری‌ها و اختلالات روماتیسمی
● در حال حاضر بیش از 200 بیماری روماتیسمی وجود دارد که رایج‌ترین آنها عبارتند از:
- ○ آرتروز
- ○ آرتریت روماتوئید (RA)
- ○ لوپوس
- ○ اسپوندیلوآرتروپاتی - اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) و آرتریت پسوریاتیک (PSA)
- ○ سندرم شوگرن
- ○ نقرس
- ○ اسکلرودرمی
- ○ آرتریت عفونی
- ○ آرتریت روماتوئید جوانان
- ○ پلیمیالژیا روماتیکا
چه چیزی باعث روماتیسم می‌شود؟
● بیشتر این شرایط زمانی اتفاق می‌افتند که سیستم ایمنی بدن شما دچار مشکل شده و به بافت‌های خود حمله می‌کند. پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث این حالت می‌شود. گاهی اوقات علت مربوط به ژن‌ها است. یا اینکه علت محیطی دارد، مانند دود سیگار، آلودگی، یا چیزی که باعث عفونت بدن می‌شود. جنسیت نیز نقش دارد -- به نظر می‌رسد زنان بیشتر از مردان به بیماری‌های روماتیسمی مبتلا می‌شوند.
هنگام ابتلا به بیماری روماتیسمی چه انتظاری باید داشته باشید؟
آرتروز (Osteoarthritis)
● بر خلاف اکثر بیماری‌های روماتیسمی، استئوآرتریت مربوط به مشکلات سیستم ایمنی نیست. ناشی از آسیب به غضروف، مواد بالشتکی در انتهای استخوانها است. همان طور که پیر می‌شوید، مفاصلتان درد می‌گیرند و حرکت آنها سخت‌تر می‌شود. معمولاً زانوها، باسن، کمر، گردن، انگشتان دست و پاها را درگیر می‌کند.
علائم:
- ○ درد
- ○ تورم
- ○ گرما
- ○ سفتی، سختی
● ضعف عضلانی می‌تواند مفاصل را ناپایدار کند. بسته به اینکه چه قسمت‌هایی از بدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، OA می‌تواند راه رفتن، گرفتن اشیا، لباس پوشیدن، شانه زدن موها یا نشستن را سخت‌تر کند.
تشخیص:
● پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائمتان سؤال خواهد کرد. همچنین شما را معاینه فیزیکی می‌کند.
● معمولاً زمانی که فرد مبتلا به OA به دنبال درمان است، تست ایکس - ری می‌دهد. اشعه ایکس ممکن است باریک شدن فضای مفصل یا وجود خارهای استخوانی را نشان دهد. در برخی موارد، پزشک ممکن است از MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) برای ارائه تصویری از داخل مفصل درخواست کند.
آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis)
● RA یا روماتیسم مفصلی زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی به بافت‌های خود حمله می‌کند و باعث درد، تورم و سفتی مفاصل می‌شود. این حالت بخشی از پیری طبیعی بدن نیست.
علائم:
- ○ درد و تورم در مفاصل متعدد (معمولاً مفاصل یکسان در هر دو طرف بدن، مانند هر دو مچ دست یا هر دو مچ پا)
- ○ مشکل در سایر اندام‌ها مانند چشم‌ها و ریه‌ها
- ○ سفتی مفاصل به‌خصوص در صبح
- ○ خستگی
- ○ توده‌هایی به نام ندول روماتوئید
تشخیص:
● پزشک معاینه‌تان می‌کند و سابقه سلامتی‌تان را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است نیاز باشد تا از مایع مفصلی‌تان رادیوگرافی و نمونه برداری کند. آزمایش خون هم تجویز می‌کند تا نشانه‌های مختلف التهاب را پیدا کند. شامل:
- ○ آنتی بادی ضدهسته‌ای (ANA)
- ○ پپتیدهای سیترولین دار ضد حلقوی (ضد CCP)
- ○ شمارش کامل خون
- ○ پروتئین واکنشی سی (CRP)
- ○ سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR)
- ○ فاکتور روماتوئید (RF)
لوپوس
● لوپوس (که SLE یا لوپوس اریتماتوز سیستمیک نیز نامیده می‌شود) یک بیماری خود ایمنی است. می‌تواند بسیاری از اندام‌های بدن را تحت‌تأثیر قرار دهد.
علائم:
- ○ درد مفاصل
- ○ خستگی
- ○ سفتی مفصل
- ○ بثورات، از جمله بثورات "پروانه‌ای" روی گونه‌ها
- ○ حساسیت به خورشید
- ○ ریزش مو
- ○ تغییر رنگ انگشتان دست یا پا به آبی یا سفید در مواجهه با سرما (به نام پدیده رینود)
- ○ مشکل در سایر اندام‌ها مانند کلیه‌ها
- ○ اختلالات خونی مانند کم خونی و سطوح پایین گلبول‌های سفید یا پلاکت‌ها
- ○ درد قفسه سینه ناشی از التهاب دیواره قلب یا ریه‌ها
- ○ تشنج یا سکته مغزی
تشخیص:
● پزشک در مورد سابقه پزشکی‌تان می‌پرسد، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و آزمایش خون و ادرار تجویز می‌کند. آزمایشات خون برای لوپوس عبارتند از:
- ○ آزمایش آنتی بادی ضدهسته‌ای (ANA). اکثر افراد مبتلا به لوپوس آزمایش خون ANA مثبت دارند.
- ○ آنتی بادی ضد DNA دو رشته‌ای (Anti-dsDNA)
- ○ آنتی بادی ضد اسمیت (Anti-Sm)
اسپوندیلیت آنکیلوزان (Ankylosing Spondylitis)
● اسپوندیلیت انکیلوزان معمولاً به‌تدریج با درد کمر شروع می‌شود. معمولاً مفاصل محل اتصال ستون فقرات به لگن را درگیر می‌کند که به مفاصل ساکروایلیاک معروف است.
● اسپوندیلیت آنکیلوزان در مردان جوان، به‌ویژه از سنین نوجوانی تا 30 سالگی، شایع‌تر است.
علائم:
- ○ درد تدریجی در ناحیه کمر و باسن
- ○ کمردردی که بدتر می‌شود و به سمت ستون فقرات حرکت می‌کند
- ○ احساس درد بین تیغه‌های شانه و گردن
- ○ درد و سفتی در پشت به‌خصوص در هنگام استراحت و هنگام بلند شدن
- ○ درد و سفتی که پس از فعالیت بهتر می‌شود
- ○ درد در وسط کمر و سپس قسمت فوقانی کمر و گردن (بعد از 5-10 سال)
● اگر وضعیت بدتر شود، ستون فقرات ممکن است سفت‌تر شود. ممکن است خم شدن برای فعالیت‌های روزمره نیز سخت شود.
تشخیص:
● پزشک شما را معاینه فیزیکی می‌کند و در مورد سابقه پزشکی‌تان می‌پرسد. ممکن است با نگاه کردن به مفاصل ساکروایلیاک از پشتتان عکس ایکس - ری بگیرد. آزمایش خون برای پروتئینی به نام HLA-B27 ممکن است به تأیید تشخیص کمک کند.
سندرم شوگرن
● سندرم شوگرن باعث خشک شدن قسمت‌هایی از بدن مانند چشم‌ها یا دهان می‌شود. برخی از افراد هم‌زمان به آرتریت روماتوئید و لوپوس نیز مبتلا هستند. اما برخی دیگران شوگرن دارند. علت ناشناخته است، اما زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به آن قسمت‌های بدن حمله می‌کند. در زنان شایع‌تر از مردان است.
علائم:
- ○ خشکی چشم (غدد چشم به‌اندازه کافی اشک تولید نمی‌کنند)
- ○ سوزش چشم
- ○ خشکی دهان (غدد موجود در دهان ما بزاق کافی تولید نمی‌کنند)
- ○ پوسیدگی دندان، بیماری لثه یا برفک
- ○ غدد متورم در طرفین صورت
- ○ درد و سفتی مفاصل (به‌ندرت)
- ○ بیماری‌های اندام داخلی (به‌ندرت)
تشخیص:
● پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و در مورد سابقه پزشکی می‌پرسد. همچنین ممکن است آزمایشات دیگری نیز انجام دهید. برای تأیید تشخیص، پزشک شاید بیوپسی انجام دهد و از بافت لب داخلی‌تان نمونه‌برداری کند تا در آزمایشگاه بررسی شود.
آرتریت پسوریاتیک (Psoriatic Arthritis)
● نوعی آرتریت خودایمنی که گاهی با علائم پوستی پسوریازیس مرتبط است.
● 5 نوع دارد:
○ متقارن. مفاصل هر دو طرف بدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این رایج‌ترین نوع و شبیه RA است.
○ نامتقارن. روی مفاصل یکسان در هر دو طرف تأثیر نمی‌گذارد. ممکن است خفیف‌تر از سایر اشکال باشد.
○ دیستال. انتهای انگشتان دست و پا، همراه با ناخن‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
○ اسپوندیلیت. بر ستون فقرات و گردن تأثیر می‌گذارد.
○ آرتریت موتیلانس. به مفاصل کوچک در انتهای انگشتان دست و پا حمله می‌کند. ممکن است شدیدترین نوع باشد.
علائم:
● علائم اشکال دیگر یا آرتریت را تقلید می‌کنند:
- ○ مفاصل متورم دردناک
- ○ سفتی - از دست دادن دامنه حرکتی
- ○ تورم انگشتان دست و پا - اغلب انگشتان دست یا پا شبیه سوسیس می‌شوند
- ○ درد تاندون یا رباط
- ○ کهیر
- ○ تغییر در ناخن‌های دست و پا
- ○ خستگی
- ○ چشم‌های ملتهب
- ○ التهاب - دوره‌های فعالیت و علائم بالای بیماری
● بیشتر افراد ممکن است قبل از بروز علائم مفصلی علائم پوستی داشته باشند. گاهی اوقات ابتدا مفاصل را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. برخی از افراد هرگز علائم پوستی ندارند.
تشخیص:
● تشخیص این بیماری سخت است. می‌تواند شبیه آرتریت روماتوئید، نقرس و حتی آرتروز باشد.
● ژن‌ها در این بیماری نقش دارند، بنابراین پزشک در مورد سابقه پزشکی و بستگانتان سؤال خواهد کرد. پزشک مفاصل را بررسی می‌کند تا ببیند که آیا متورم و ملتهب هستند یا خیر و ممکن است از یکی از آنها مایعی جهت تست خارج کند تا مطمئن شود که نقرس یا آرتریت عفونی دلیل اصلی مشکلتان نیست. همچنین پوست شما را برای علائم پسوریازیس بررسی می‌کند. تست‌های تصویربرداری می‌توانند نشان دهند که آیا آسیب مفصلی دارید یا خیر.
● آزمایش‌های خون برای آرتریت پسوریاتیک که به دنبال علائم التهاب هستند عبارتند از:
- ○ پروتئین واکنشی C
- ○ سرعت رسوب گلبول قرمز
- ○ فاکتور روماتوئید - افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک تقریباً همیشه آزمایش آنها منفی است
نقرس (Gout)
● تجمع کریستال‌های اسیداوریک در مفصل. بیشتر اوقات، در انگشت شست پا یا قسمت دیگری از پا ایجاد می‌شود.
علائم:
- ○ درد شدید مفاصل: احتمالاً در شست پا، اما می‌تواند در مچ پا، زانو، آرنج، مچ دست یا انگشتان نیز باشد.
- ○ ناراحتی: حتی پس از، از بین رفتن درد شدید، مفصل همچنان درد خواهد داشت.
- ○ التهاب و قرمزی: مفصل قرمز، متورم و حساس خواهد بود.
- ○ مشکل در حرکت: مفصل سفت خواهد شد.
تشخیص:
● نقرس می‌تواند شبیه بسیاری از بیماری‌های دیگر باشد. پزشک از شما درباره موارد زیر سؤال می‌پرسد:
- ○ درد مفاصل ناگهانی، اغلب در شب
- ○ یک یا دو مفصل تحت‌تأثیر قرار گرفته‌اند
- ○ زمان‌های بدون درد بین حملات
● آزمایشات آزمایشگاهی برای نقرس عبارتند از:
- ○ تجزیه و تحلیل مایع سینوویال - بررسی کریستال‌های اسیداوریک در مفصل
- ○ اسیداوریک - بررسی سطوح بالای آن در خون
- ○ پانل متابولیک پایه - بررسی عملکرد کلیه‌ها
- ○ شمارش کامل خون (CBC) - به دنبال گلبول‌های سفید خون برای رد سایر شرایط
- ○ تست‌های التهاب مانند فاکتور روماتوئید و آنتی‌بادی‌های ضدهسته‌ای
اسکلرودرمی (Scleroderma)
● به معنی پوست سخت است. اما دو شرط دارد:
○ اسکلرودرمی موضعی شایع‌ترین نوع ابتلا در کودکان است. در حدود 90 درصد از کودکان در سنین 2 تا 14 سالگی تشخیص داده می‌شود. تقریباً همین تعداد از بزرگسالان نیز به این نوع اسکلرودرمی مبتلا می‌شوند. معمولاً در چهل سالگی شایع‌تر است. این نوع بیماری می‌تواند پوست و هر چیزی زیر آن از جمله چربی، بافت همبند، ماهیچه و استخوان را سفت کند.
○ اسکلروز سیستمیک می‌تواند بسیاری از قسمت‌های بدن، از پوست و رگ‌های خونی گرفته تا اندام‌ها، ماهیچه‌ها و مفاصل را تحت‌تأثیر قرار دهد.
علائم:
- ○ توده‌های کلسیمی زیر پوست
- ○ مشکل گوارشی
- ○ خشکی دهان، چشم، پوست یا واژن
- ○ مشکلات قلبی، کلیوی یا ریوی
- ○ مفاصل سفت، متورم، گرم یا حساس
- ○ عضلات ضعیف
- ○ پوست ضخیم روی انگشتان
- ○ پدیده رینود - جریان خون کم در انگشتان دست و پا که ممکن است باعث آبی شدن آنها شود
- ○ تلانژکتازی، عروق خونی کوچک گشاد شده که می‌توانید از طریق پوست خود ببینید
تشخیص:
● پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائم فعلی‌تان سؤال خواهد کرد. احتمالاً آزمایش خون را برای یافتن آنتی‌بادی‌ها (پروتئین‌ها) مرتبط با اسکلرودرمی تجویز می‌کند. شامل:
- ○ آنتی بادی ضدهسته‌ای (ANA)
- ○ آنتی بادی سانترومر (ACA) / الگوی سانترومر
- ○ آنتی بادی Scl-70
آرتریت عفونی (Infectious Arthritis)
● آرتریت ناشی از عفونت در مفصل.
علائم:
- ○ تورم و درد شدید مفصل
- ○ معمولاً فقط یک مفصل تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد
- ○ به‌احتمال زیاد در زانوی شماست، اما می‌تواند روی باسن، مچ پا و مچ دست نیز تأثیر بگذارد
تشخیص:
● پزشک یک معاینه فیزیکی کامل انجام می‌دهد و در مورد سابقه پزشکی می‌پرسد. ممکن است نمونه‌ای از مایع را از مفصل بگیرد تا بفهمد چه چیزی باعث عفونت شده است. همچنین ممکن است از مفصل عکس ایکس ری بگیرد یا آزمایش‌های تصویربرداری دیگری مانند MRI یا سونوگرافی تجویز کند تا ببیند آیا آسیبی وجود دارد یا خیر.
آرتریت روماتوئید جوانان
● شایع‌ترین شکل آرتریت در کودکان. سیستم ایمنی کودک به‌اشتباه به بافت‌های خود حمله می‌کند و باعث التهاب مفاصل و سایر اندام‌ها و سیستم‌ها می‌شود.
علائم:
- ○ درد مفاصل
- ○ مفاصل متورم
- ○ تب
- ○ کهیر
تشخیص:
● پزشک در مورد سابقه سلامتی کودک می‌پرسد تا بفهمد چه مدت علائم را داشته است. سپس مفاصل کودک را از نظر تورم، قرمزی و دامنه حرکت بررسی می‌کند. احتمالاً آزمایش خون هم تجویز می‌کند تا نشانه‌های مختلف التهاب را بررسی کند و با آزمایش‌های تصویربرداری برای بررسی آسیب مفاصل، مانند اشعه ایکس، ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن معاینه را به پایان می‌رساند.
پلیمیالژیا روماتیکا (Polymyalgia Rheumatica)
● بیماری التهابی که بیشتر افراد مسن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
علائم:
- ○ سفتی که در صبح و بعد از نشستن یا دراز کشیدن بدتر می‌شود
- ○ تب
- ○ اشتهای ضعیف
- ○ کاهش وزن
- ○ درد و سفتی بدن حداقل در دو قسمت از قسمت‌های زیر:
- ● لگن
- ● پهلو
- ● گردن
- ● ران
- ● بالای بازوها و شانه‌ها
تشخیص:
● تشخیص آسان نیست. پزشک در مورد سابقه پزشکی سؤال و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. سپس آزمایش خون برای یافتن علائم مختلف التهاب تجویز می‌کند. هدف از این کار رد سایر بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید است.
آرتریت واکنشی (Reactive Arthritis)
● آرتریت ناشی از عفونت در قسمت دیگری از بدن، مانند روده، اندام تناسلی یا دستگاه ادراری.
علائم:
● معمولاً در ابتدا خفیف هستند. ممکن است تا چند هفته متوجهشان نشوید. علائم می‌توانند هفته‌ها یا ماه‌ها بیایند و بروند.
● دستگاه ادراری اغلب اولین جایی است که تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد، اگرچه زنان ممکن است علائم را متوجه نشوند. عبارتند از:
- ○ درد هنگام ادرار کردن
- ○ نیاز به دفعات بیشتر رفتن
● چشم‌ها مکان بعدی هستند که علائم ظاهر می‌شوند. شامل:
- ○ سرخی
- ○ درد
- ○ تحریک
- ○ تاری دید
● مفاصل اغلب آخرین ناحیه آسیب‌دیده هستند. شامل:
- ○ زانوها، مچ پاها، پاها یا مچ دست دردناک و متورم
- ○ تاندون‌های متورم (تاندونیت)
- ○ تورم محل اتصال تاندون‌ها به استخوانها (انتزیت)
- ○ درد در ناحیه کمر یا باسن
- ○ التهاب در ستون فقرات (اسپوندیلیت) یا نقطه اتصال لگن و ستون فقرات (ساکروایلیت)
تشخیص:
● پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائم فعلی‌تان صحبت خواهد کرد.
● متخصص به دنبال علائم التهاب مفصل می‌گردد و دامنه حرکتی‌تان را آزمایش می‌کند. به چشم‌ها، پوست و ناحیه لگن / تناسلی شما نگاه می‌کند. از مفاصل، لگن و ستون فقرات شما عکس‌برداری با اشعه ایکس می‌گیرد تا تورم، آسیب مفاصل و سایر علائم آرتریت واکنشی را بررسی کند.
● همچنین یک نمونه از مجرای ادرار (اگر مرد هستید) یا دهانه رحم (اگر زن هستید) برای کمک به تشخیص علائم بیماری می‌گیرند. همین‌طور نمونه‌ای از مایع مفصل می‌تواند به رد سایر شرایط کمک کند. همین‌طور انجام تست‌های آزمایشگاهی روی ادرار و مدفوع. آزمایش خون نیز می‌تواند علائم التهاب را نشان دهد.
درج نظر