● افراد ممکن است به دلایلی از عادات غذایی گرفته تا اختلالات گوارشی، مشکلات معده را تجربه کنند. علائم شایع مشکلات گوارشی شامل گرفتگی عضلات، استفراغ و تغییر در رنگ مدفوع است.
● دستگاه گوارش (GI) از دهان، معده و روده تشکیل شده است. این اندام‌ها همراه با کبد، کیسه صفرا و لوزالمعده با هم کار می‌کنند تا مواد مغذی را جذب کرده و مواد زائد را دفع کنند.
● اختلال در این فرایند می‌تواند باعث طیفی از علائم، از گرفتگی عضلات گرفته تا استفراغ شود. بسیاری از این مسائل ممکن است با گذشت زمان از بین بروند و خطر کمی داشته باشند. با این حال، مشکلات به ظاهر شایع معده می‌توانند نتیجه چندین اختلال گوارشی باشند.
● دانستن علائم و نشانه‌های اختلالات گوارشی رایج می‌تواند به افراد کمک کند تا آنها را شناسایی کرده و به دنبال درمان مناسب باشند.
● در این مقاله، فهرستی از اختلالات گوارشی کم و بیش رایج را ارائه کرده‌ایم، علائم و همچنین درمان‌های آنها را مورد بحث قرار دادیم.
اختلال گوارشی چیست؟
● اختلالات گوارشی زمانی رخ می‌دهند که دستگاه گوارش آنطور که باید عمل نمی‌کند. متخصصان آنها را به دو دسته تقسیم می‌کنند: اختلالات دستگاه گوارش ارگانیک و عملکردی.
● اختلالات گوارشی ارگانیک زمانی اتفاق می‌افتند که ناهنجاری‌های ساختاری در سیستم گوارشی وجود داشته باشد که از عملکرد صحیح آن جلوگیری می‌کند.
● در اختلالات عملکردی دستگاه گوارش، دستگاه گوارش از نظر ساختاری طبیعی به نظر می‌رسد؛ اما هنوز به خوبی عمل نمی‌کند.
● برخی از شایع‌ترین اختلالات گوارشی عبارتند از:
- ○ سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- ○ رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک (SIBO)
- ○ بیماری رفلاکس معده (GERD)
- ○ سنگ کیسه صفرا
- ○ بیماری سلیاک
- ○ بیماری کرون
- ○ کولیت اولسراتیو (UC)
● نمونه‌هایی از اختلالات گوارشی کمتر رایج عبارتند از:
- ○ بیماری هیرشپرونگ
- ○ آشالازی
- ○ بیماری منتریر
سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
● علامت اصلی IBS درد شکم است که ممکن است قبل یا بعد از اجابت مزاج رخ دهد. افراد همچنین ممکن است اسهال، یبوست یا هر دو را تجربه کنند.
● میزان یبوست و اسهال و یا تجربه هر دوی آنها، نشان دهنده نوع IBS است.
● سایر علائم سندرم روده تحریک پذیر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ○ نفخ
- ○ مخاط سفید در مدفوع
- ○ حرکات روده ناقص
● ترکیبی از عوامل می‌توانند باعث ایجاد یا بدتر شدن علائم IBS شوند. افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر بیشتر احتمال دارد که اتفاقات آسیب‌زا در زندگی را تجربه کنند یا وضعیت سلامت روانی نامناسبی داشته باشند. با این حال، IBS همچنین می‌تواند پس از عفونت یا در نتیجه رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک ایجاد شود.
● عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد IBS نقش داشته باشند. به همین دلیل است که افراد مختلف از رویکردهای متفاوتی برای مدیریت علائم خود استفاده می‌کنند. مانند:
- ○ ایجاد تغییر در رژیم غذایی
- ○ کاهش استرس
- ○ رسیدگی به شرایط اساسی زندگی
چه زمانی به پزشک باید مراجعه کرد؟
● افراد مبتلا به IBS در صورت تجربه درد یا گرفتگی شدید شکم باید به پزشک مراجعه کنند.
● همچنین اگر علائم IBSشان به طور ناگهانی بدتر شد یا تغییر کرد یا بر عملکرد روزانه یا کیفیت زندگی‌شان تأثیر گذاشت، فوراً باید توسط یک متخصص ویزیت شوند.
رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک (SIBO)
● SIBO زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها از روده بزرگ به روده کوچک مهاجرت می‌کنند و علائمی مانند زیر ایجاد می‌کنند:
- ○ نفخ
- ○ اسهال
- ○ یبوست
● درمان رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک شامل مصرف آنتی بیوتیک است، اما ممکن است شامل داروهایی برای کمک به هضم و رفع علت زمینه‌ای نیز باشد.
چه زمانی به پزشک باید مراجعه کرد؟
● فردی که برای اولین بار علائم SIBO را تجربه می‌کند باید فوراً به پزشک مراجعه کند. پزشک می‌تواند با تغییر داروها و توصیه‌هایی برای تغییر سبک زندگی به بهبود این علائم کمک کند.
● افرادی که تشخیص قبلی SIBO دارند، اگر علائم آنها به طور ناگهانی بدتر شد یا زندگی روزمره آنها را تحت تأثیر قرار داد یا اگر برنامه درمانی‌شان دیگر جواب نداد، باید با پزشک تماس بگیرند.
بیماری ریفلاکس معده (GERD)
● اسید رفلاکس زمانی اتفاق می‌افتد که محتویات معده فرد به مری یا لوله غذا برگردد. اگر این اتفاق مکرراً رخ دهد، ممکن است فرد مبتلا به GERD باشد که یک بیماری طولانی مدت است.
● GERD می‌تواند باعث ازوفاژیت شود که سبب التهاب یا تحریک مری است. با این حال، فرد می‌تواند بدون ازوفاژیت نیز به GERD مبتلا شود.
● علائم شایع GERD با ازوفاژیت عبارتند از:
- ○ سوزش سردل
- ○ رفلاکس اسید
- ○ درد قفسه سینه
- ○ حالت تهوع
- ○ درد هنگام بلع
● پزشکان دقیقاً نمی‌دانند که چه چیزی باعث بیماری ریفلاکس معده می‌شود، اما عوامل خطر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ○ مصرف برخی داروها، مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
- ○ چاقی
- ○ استنشاق دود
- ○ بارداری
- ○ داشتن فتق هیاتال
● درمان رفلاکس معده شامل ایجاد تغییر در رژیم غذایی، ترک سیگار، مصرف داروهای بدون نسخه برای مدیریت علائم یا دریافت درمان‌هایی برای برطرف کردن علت است.
چه زمانی به پزشک باید مراجعه کرد؟
● رفلاکس معده شدید می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.
● افراد در صورت تجربه هر یک از موارد زیر باید با یک متخصص مشورت کنند:
- ○ بدتر شدن علائم
- ○ افزایش علائم
- ○ مشکل در بلع
- ○ کاهش وزن غیر قابل توضیح
- ○ استفراغ در نتیجه رفلاکس
سنگ کیسه صفرا
● کیسه صفرا کیسه کوچکی است که صفرا را ذخیره می‌کند و بدن در هنگام هضم از آن استفاده می‌کند. سنگ‌های صفراوی سنگ‌های کوچکی هستند که در کیسه صفرا تشکیل می‌شوند.
● در بیشتر موارد، ممکن است فرد نداند که سنگ کیسه صفرا دارد، زیرا معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. با این حال، اگر سنگ کیسه صفرا در جلوی سوراخ کیسه صفرا تشکیل شود، علائمی ایجاد می‌کند.
● علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- ○ درد مداوم در زیر دنده‌ها، در سمت راست بدن
- ○ زردی
- ○ دمای بالای بدن
- ○ حالت تهوع
- ○ استفراغ
- ○ تعریق
● درمان سنگ کیسه صفرا ممکن است شامل برداشتن کیسه صفرا یا خارج کردن سنگ‌ها باشد.
چه زمانی به پزشک باید مراجعه کرد؟
● در حالی که سنگ کیسه صفرا اغلب هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، می‌تواند منجر به عوارض جدی شود.
● افراد در صورت تجربه هر یک از موارد زیر باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند:
- ○ درد شکمی که بیش از 8 ساعت طول بکشد
- ○ زردی
- ○ درجه حرارت بالا یا لرز
● همچنین توصیه می‌شود اگر فردی هر یک از این علائم را بیش از 2 تا 3 بار طول هفته‌ها یا ماه‌ها تجربه کرد، با یک متخصص مشورت کنید.
بیماری سلیاک
● بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی است که در صورت مصرف غذاهای حاوی گلوتن باعث می‌شود بدن به پوشش روده حمله کند.
● برخلاف حساسیت به گلوتن غیر سلیاک، بیماری سلیاک یک بیماری جدی است که در صورت عدم درمان می‌تواند باعث آسیب به روده شود.
● علائم بیماری سلیاک می‌تواند شامل:
- ○ اسهال طولانی مدت
- ○ یبوست
- ○ مدفوع رنگ پریده، بدبوتر از حد معمول و شناور
- ○ درد شکم
- ○ نفخ
- ○ گاز
- ○ حالت تهوع
- ○ استفراغ
● با گذشت زمان، بیماری سلیاک درمان نشده می‌تواند منجر به عوارضی مانند:
- ○ سوءتغذیه
- ○ نرم شدن استخوان
- ○ مشکلات مربوط به سیستم عصبی
- ○ مشکلات در تولید مثل
● درمان اصلی بیماری سلیاک پیروی از رژیم غذایی بدون گلوتن است.
چه زمانی به پزشک باید مراجعه کرد؟
● هرچه پزشکان زودتر به تشخیص بیماری سلیاک برسند، زودتر می‌توانند گزینه‌های درمانی رژیمی و دارویی را توصیه کنند.
● افرادی که علائم مکرر بیماری سلیاک را تجربه می‌کنند باید برای ارزیابی با پزشک تماس بگیرند.
● اگر علائم قبلی به طور ناگهانی برگشت یا بدتر شد یا اگر فرد دچار خستگی غیر قابل توجیه شد، باید به دنبال کمک پزشکی باشد.
بیماری کرون
● بیماری کرون نوعی بیماری التهابی روده (IBD) است. این حالت باعث التهاب مزمن در دستگاه گوارش می‌شود که اغلب در روده کوچک است.
● برخی از علائم شایع بیماری کرون عبارتند از:
- ○ اسهال مزمن
- ○ کاهش وزن غیر قابل توضیح
- ○ دل درد
- ○ مدفوع خونی
- ○ خستگی
● بیماری کرون ممکن است به دلیل واکنش خود ایمنی به باکتری‌های خاصی در دستگاه گوارش باشد. با این حال، عوامل ژنتیکی و محیطی نیز می‌توانند نقش داشته باشند.
● افراد مبتلا به بیماری کرون اغلب به داروهایی برای کاهش التهاب نیاز دارند. برخی از افراد ممکن است به استراحت روده برای کمک به بهبود روده یا جراحی نیاز داشته باشند.
چه زمانی به پزشک باید مراجعه کرد؟
● بیماری کرون یک بیماری جدی است که نیاز به درمان دارویی یا جراحی دارد.
● افراد در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا باید برای آزمایش بیماری کرون با پزشک تماس بگیرند. هرچه زودتر فرد بتواند التهاب خود را درمان و کنترل کند، شانس بیشتری برای جلوگیری از عوارض در آینده خواهد داشت.
● افراد مبتلا به این عارضه در صورتی که به نظر می‌رسد درمان آنها دیگر تأثیری ندارد یا علائم مکرر یا شدیدتر شده‌اند، باید به دنبال کمک فوری پزشکی باشند.
کولیت اولسراتیو (UC)
● کولیت اولسراتیو نوعی IBD است که باعث التهاب در رکتوم و روده بزرگ می‌شود. التهاب همچنین می‌تواند به مرور زمان به سایر قسمت‌های روده نیز سرایت کند.
● برخی از علائم UC ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ○ اسهال طولانی مدت
- ○ کاهش وزن غیر قابل توضیح
- ○ خستگی
- ○ درد شکم
● مانند سایر انواع IBD، آنچه باعث UC می‌شود می‌تواند ترکیبی از یک پاسخ خود ایمنی، ژنتیک و علل محیطی باشد.
چه زمانی به پزشک باید مراجعه کرد؟
● افراد بدون تشخیص قبلی کولیت اولسراتیو در صورت تجربه هر یک از علائم بالا باید فوراً به دنبال کمک پزشکی باشند.
● درمان ممکن است شامل تغییر در رژیم غذایی، مصرف داروهایی برای مدیریت التهاب و کاهش علائم یا جراحی باشد. هرچه زودتر فرد شروع به درمان UC کند، چشم انداز بلندمدت بهتری خواهد داشت.
● افراد مبتلا به UC در صورت تجربه التهاب شدید یا مکرر باید با پزشک تماس بگیرند.
اختلالات گوارشی کمتر شایع
● سایر اختلالات گوارشی کمتر شایع می‌توانند باعث مشکلات معده شوند. فردی که هر یک از علائم زیر را تجربه می‌کند باید فوراً برای آزمایش و درمان احتمالی با پزشک تماس بگیرد.
بیماری هیرشپرونگ
● بیماری هیرشپرونگ یک بیماری نادر است که افراد با آن متولد می‌شوند. این بیماری شامل ناتوانی بدن در بازکردن بازتابی اسفنکتر داخلی مقعد است.
● علائم در نوزادان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ○ 48 ساعت پس از تولد اولین حرکت روده خود را انجام نمی‌دهند
- ○ یبوست
- ○ استفراغ
- ○ معده متورم
● علائمی که در مراحل بعدی زندگی رخ می‌دهد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ○ کمبود اشتها
- ○ اسهال
- ○ مدفوع کوچک و آبکی
● درمان معمول بیماری هیرشپرونگ جراحی است.
آشالازی
● آشالازی یک بیماری نادر است که به طور معمول بزرگسالان 25 تا 60 ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زمانی اتفاق می‌افتد که مری توانایی حرکت غذا به سمت معده را از دست می‌دهد و دریچه انتهایی ممکن است باز نشود.
● علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ○ این احساس که در حین خوردن، غذا پایین نمی‌آید
- ○ سوزش سردل
- ○ برگشت غذا
- ○ سرفه یا خفگی در خواب
● درمان ممکن است شامل دارو یا جراحی باشد.
بیماری منتریر
● بیماری منتریه زمانی رخ می‌دهد که غشای مخاطی که معده را می‌پوشاند بیش از حد رشد کند و منجر به چین‌های بزرگ معده شود.
● برخی از علائمی که ممکن است افراد تجربه کنند عبارتند از:
- ○ درد در ناحیه میانی فوقانی معده
- ○ حالت تهوع
- ○ استفراغ
- ○ اسهال
● با این حال، برخی از افراد هیچ علامتی ندارند. پزشکان علت دقیق بیماری منتریه را نمی‌دانند.
● درمان ممکن است شامل داروها یا به طور بالقوه گاسترکتومی باشد که برداشتن قسمتی یا تمام معده با جراحی است.
تشخیص
● پزشک ممکن است با انجام معاینه فیزیکی و پرسیدن سؤالاتی در مورد علائم و سابقه پزشکی فرد شروع به تشخیص بیماری گوارشی کند. به عنوان مثال، یک پزشک ممکن است در مورد:
- ○ داروهایی که مصرف می‌کنید
- ○ رژیم غذایی و سبک زندگی
- ○ وجود خویشاوندی با بیماریهای گوارشی
● ممکن است سپس اقدام به تجویز تست‌هایی مانند زیر کند:
○ آزمایش خون که ممکن است به تشخیص بیماری سلیاک، التهاب یا علائم عفونت کمک کند
○ آزمایش‌های مدفوع که می‌تواند التهاب را تشخیص دهد و باکتری‌های موجود در روده فرد را بررسی کند.
○ آندوسکوپی که شامل وارد کردن یک دوربین کوچک به داخل مری توسط پزشک برای بررسی دستگاه گوارش فوقانی می‌شود.
○ کولونوسکوپی که در طی آن پزشک یک دوربین کوچک را وارد راست روده می‌کند تا دستگاه گوارش تحتانی را بررسی کند.
○ آزمایش تنفس لاکتولوز که پزشکان برای تشخیص SIBO از آن استفاده می‌کنند.
○ تصویربرداری پزشکی، مانند سی تی اسکن، سونوگرافی، و اشعه ایکس.
● ممکن است فرد در حین تشخیص نیاز به مشورت با متخصصان مختلف داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است نیاز باشد با یک پزشک عمومی، متخصص گوارش، یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
خلاصه
● اختلالات گوارشی زیادی وجود دارند که از شایع تا نادر متغیرند. بسیاری از آنها علائم مشابهی دارند که می‌توانند تشخیص را دشوار کنند.
● اگر فردی متوجه شد علائمی دارد که برای او طبیعی نیست، باید برای رد کردن شرایط جدی، دریافت تشخیص و شروع درمان، به دنبال مشاوره پزشکی باشد.
منبع
درج نظر