بیماری هپاتیت B، همه چیز درباره علت، علائم، درمان و پیشگیری

علت بروز بیماری هپاتیت B چیست و چگونه منتقل می شود؟

علت هپاتیت B

هپاتیت B یک بیماری ویروسی است که توسط ویروس هپاتیت B (HBV) ایجاد می شود. این ویروس به کبد حمله کرده و باعث التهاب آن می شود. به طور کلی، این بیماری از نوع عفونت های مزمن کبدی است که می تواند به سیروز (زخم کبد) و حتی سرطان کبد منجر شود.

ویروس هپاتیت B به ویژه از طریق خون و مایعات بدن مانند ترشحات جنسی و شیر مادر منتقل می شود. وقتی این ویروس وارد بدن شود، به کبد حمله کرده و تکثیر می کند، به طور که در بسیاری از افراد ممکن است بیماری حاد باشد که بهبود پیدا می کند، اما در برخی دیگر این بیماری به طور مزمن باقی می ماند و مشکلات کبدی ایجاد می کند.

چگونه ویروس هپاتیت B منتقل می شود؟

انتقال هپاتیت B از طریق تماس با مایعات بدن آلوده، مانند خون، منی، ترشحات واژن و شیر مادر اتفاق می افتد. از رایج ترین روش های انتقال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

انتقال از طریق تماس جنسی: رابطه جنسی بدون استفاده از کاندوم.

انتقال از طریق خون: استفاده از سوزن های آلوده، انتقال خون و پیوند اعضا از افراد آلوده.

انتقال از مادر به نوزاد: این انتقال می تواند در هنگام تولد اتفاق بیفتد.

علائم هپاتیت B چیست؟

علائم اولیه:

علائم هپاتیت B می تواند در برخی افراد بسیار خفیف باشد یا اصلا هیچ علامتی نداشته باشد. اما در موارد حاد، علائم زیر مشاهده می شود:

تب: تب از علائم شایع است که در مراحل اولیه بیماری مشاهده می شود.

زردی: یکی از علائم اصلی هپاتیت B زرد شدن پوست و چشم ها به دلیل تجمع بیلی روبین در خون است.

درد شکم: درد در ناحیه کبد (سمت راست شکم) از دیگر علائم رایج است.

خستگی و ضعف: احساس خستگی و کمبود انرژی یکی از علائم شایع این بیماری است.

کاهش اشتها و تهوع: افراد مبتلا به هپاتیت B دچار کاهش اشتها و احساس تهوع می شوند.

علائم مزمن:

در هپاتیت B مزمن، بیماران ممکن است علائمی نداشته باشند و بیماری به صورت خاموش ادامه یابد. با این حال، در مراحل پیشرفته، این بیماری می تواند باعث مشکلات جدی مانند سیروز کبدی و حتی سرطان کبد شود.

علائم شدید:

در موارد شدیدتر، که در مرحله حاد بیماری رخ می دهد، علائم عبارتند از:

خونریزی های غیرقابل کنترل.

تورم شکم به دلیل تجمع مایعات.

اختلال در عملکرد کبد

انواع هپاتیت B

هپاتیت B می تواند به دو نوع حاد و مزمن تقسیم شود:

هپاتیت B حاد:

هپاتیت B حاد پس از شش ماه از زمان ابتلا بهبود می یابد. در این مرحله، بدن قادر است که ویروس را دفع کند و علائم کاهش می یابند.

هپاتیت B مزمن:

این نوع هپاتیت زمانی رخ می دهد که ویروس بیش از شش ماه در بدن باقی بماند. هپاتیت B مزمن می تواند به سیروز کبدی و در نهایت به سرطان کبد منجر شود.

تشخیص هپاتیت B

آزمایش خون:

آزمایش آنتی ژن و آنتی بادی: این آزمایش ها برای شناسایی ویروس و آنتی بادی های آن در خون استفاده می شود.

آزمایش PCR: برای اندازه گیری میزان بار ویروسی و تعیین شدت بیماری از این آزمایش استفاده می شود.

آزمایش عملکرد کبد: آزمایش هایی مانند ALT و AST برای ارزیابی میزان آسیب به کبد انجام می شود.

تصویربرداری:

استفاده از ام آرآی و سی تی اسکن برای ارزیابی آسیب کبدی و بررسی عوارض احتمالی.

بیوپسی کبد: در برخی موارد، نمونه برداری از بافت کبد برای شناسایی میزان آسیب و التهاب لازم است.

عوارض هپاتیت B چیست؟

اگر هپاتیت B درمان نشود، می تواند عوارض جدی ایجاد کند، از جمله:

سیروز کبدی: بیماری که باعث زخم شدن کبد و ناتوانی در انجام وظایف طبیعی آن می شود.

سرطان کبد: افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان کبد هستند.

نارسایی کبد: در صورت عدم درمان، هپاتیت B می تواند به نارسایی کبدی منجر شود که ممکن است نیاز به پیوند کبد داشته باشد.

درمان هپاتیت B

داروهای ضد ویروس

درمان هپاتیت B شامل داروهای ضد ویروس است که کمک می کنند تا ویروس را کنترل کرده و از آسیب بیشتر به کبد جلوگیری کنند. این داروها شامل:

لامیوودین: برای کاهش بار ویروسی و جلوگیری از تکثیر ویروس استفاده می شود.

آدوفوویر و تنوفوویر: داروهای مؤثر برای درمان هپاتیت B مزمن هستند.

اینترفرون: در موارد خاص از این دارو برای تحریک سیستم ایمنی بدن استفاده می شود.

درمان حمایتی

برای کاهش التهاب و علائم، داروهای ضد التهاب و گاهی اوقات کورتیکواستروئیدها تجویز می شوند. همچنین درمان های حمایتی برای کاهش فشار بر کبد و بهبود کیفیت زندگی بیماران ممکن است تجویز شوند.

رژیم غذایی در افراد مبتلا به هپاتیت B

رژیم غذایی سالم نقش مهمی در مدیریت هپاتیت B دارد. توصیه می شود که افراد مبتلا به این بیماری:

از غذاهای چرب و فرآوری شده پرهیز کنند.

مصرف میوه ها، سبزیجات، و غلات کامل را افزایش دهند.

از مصرف الکل به طور کامل خودداری کنند.

احتمال ابتلا به هپاتیت B در چه کسانی بیشتر است؟

افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به هپاتیت B قرار دارند عبارتند از:

کسانی که از سوزن های مشترک استفاده می کنند.

افرادی که به روابط جنسی پرخطر دارند.

افرادی که در مناطق با شیوع بالای هپاتیت B زندگی می کنند.

کسانی که به طور مستقیم با خون افراد آلوده در تماس هستند.

آیا لازم است که برای بررسی ابتلا به هپاتیت B غربالگری شویم؟

بله، افراد در معرض خطر باید برای تشخیص به موقع هپاتیت B تحت آزمایش خون قرار گیرند. این غربالگری می تواند به شناسایی بیماران پنهان و پیشگیری از عوارض جدی بیماری کمک کند.

پیشگیری از ابتلا به هپاتیت B

واکسن هپاتیت B:

واکسن هپاتیت B یکی از بهترین روش ها برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری است. این واکسن به ویژه برای افراد در معرض خطر بسیار توصیه می شود.

رعایت بهداشت فردی:

اجتناب از استفاده از سوزن های مشترک.

استفاده از کاندوم در هنگام رابطه جنسی.

چگونه می توانیم از انتقال هپاتیت B به دیگران جلوگیری کنیم؟

افراد مبتلا به هپاتیت B باید از تماس با مایعات بدن دیگران اجتناب کرده و در صورت داشتن روابط جنسی از کاندوم استفاده کنند. همچنین، باید از استفاده از سوزن های مشترک خودداری کنند و در صورت بارداری، به پزشک اطلاع دهند تا از انتقال ویروس به نوزاد جلوگیری شود.

راهنمای مراجعه به پزشک

اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائم هپاتیت B را مشاهده می کنید، یا اگر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. پزشک می تواند با انجام آزمایشات دقیق و بررسی تاریخچه پزشکی، تشخیص صحیح را ارائه دهد و درمان مناسب را تجویز کند. همچنین، برای مشاوره و راهنمایی های بیشتر، ممکن است نیاز به ارزیابی وضعیت کبد و انجام آزمایش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا ام آرآی باشد.

سوالات متداول درباره هپاتیت B

آیا هپاتیت B قابل درمان است؟

بله، هپاتیت B قابل درمان است. با استفاده از داروهای ضد ویروس و تغییرات در سبک زندگی، می توان بیماری را کنترل کرده و از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

آیا پس از بهبود هپاتیت B، ممکن است دوباره به آن مبتلا شویم؟

در صورتی که به هپاتیت B مبتلا شده اید و درمان شده اید، برای پیشگیری از ابتلای دوباره باید از روش های پیشگیری مانند واکسیناسیون و رعایت نکات بهداشتی استفاده کنید.

آیا باید در دوران بارداری از هپاتیت B نگران باشم؟

اگر شما باردار هستید و مبتلا به هپاتیت B هستید، باید به پزشک خود اطلاع دهید تا اقدامات لازم برای جلوگیری از انتقال ویروس به نوزاد را انجام دهد.

آیا واکسن هپاتیت B برای همه افراد توصیه می شود؟

واکسن هپاتیت B برای تمامی افراد به ویژه کسانی که در معرض خطر ابتلا به بیماری هستند توصیه می شود.