استرپتومایسین Streptomycin


● استرپتومایسین یک داروی آنتی بیوتیکی متعلق به کلاس آمینوگلیکوزیدها است که از باکتری استرپتومایسس گریزئوس مشتق شده است.

● در اواسط قرن بیستم کشف شد و انقلابی در درمان سل (TB) و سایر عفونت های باکتریایی ایجاد کرد.

● استرپتومایسین با مهار سنتز پروتئین در باکتری های حساس عمل می کند.

● در حالی که این یک ابزار ارزشمند در برخی عفونت ها باقی می ماند، استفاده از آن به دلیل ظهور مقاومت آنتی بیوتیکی و عوارض جانبی بالقوه کاهش یافته است.

● استرپتومایسین در درجه اول از طریق تزریق تجویز می شود و برای مواردی که سایر آنتی بیوتیک ها بی اثر هستند یا منع مصرف دارند، استفاده می شود، که بر اهمیت نظارت مسئول آنتی بیوتیک تأکید می کند.

 

مکانیسم اثر

● استرپتومایسین با اتصال به زیرواحد 30S ریبوزوم های باکتریایی در سنتز پروتئین باکتریایی دخالت می کند.

● این اتصال خواندن کد ژنتیکی را در حین ترجمه مختل می کند و منجر به تولید پروتئین های معیوب یا ناقص می شود.

● این اختلال به ویژه برای بقای باکتری ها، به ویژه گونه های گرم منفی مضر است.

● اثر باکتری کش استرپتومایسین به اثربخشی آن در برابر برخی عفونت ها، به ویژه سل کمک می کند.

فارماکودینامیک

● استرپتومایسین فعالیت باکتری کشی را نشان می دهد، به این معنی که باکتری های حساس را به جای اینکه صرفاً رشد آنها را مهار کند، از بین می برد.

● این امر با اتصال برگشت ناپذیر به زیرواحد 30S ریبوزوم های باکتریایی، ایجاد اختلال در سنتز پروتئین و منجر به تشکیل پروتئین های معیوب یا غیرعملکردی به دست می آید.

● این تداخل با سنتز پروتئین باکتریایی به ویژه در برابر برخی از باکتری های گرم منفی موثر است.

فارماکوکینتیک

جذب:
● استرپتومایسین هنگام مصرف خوراکی به خوبی جذب نمی شود و به طور معمول به صورت تزریقی (IM یا IV) تجویز می شود.

توزیع:
● به طور گسترده در بافت ها و مایعات مختلف بدن توزیع می شود و به غلظت های درمانی در ریه ها، کلیه ها و سایر اندام ها دست می یابد.

متابولیسم:
● استرپتومایسین در بدن متابولیزه نمی شود و عمدتاً بدون تغییر از طریق ادرار دفع می شود.

دفع:
● نیمه عمر دفع می تواند متفاوت باشد و عملکرد کلیه نقش مهمی در کلیرانس دارو دارد. در افراد با عملکرد طبیعی کلیه، نیمه عمر نسبتا کوتاه است.

موارد مصرف استرپتومایسین

سل (TB):
● استرپتومایسین جزء کلیدی رژیم های چند دارویی است که در درمان سل استفاده می شود، به ویژه هنگامی که مقاومت به سایر عوامل خط اول وجود داشته باشد.

طاعون:
● استرپتومایسین در درمان طاعون که توسط باکتری یرسینیا پستیس ایجاد می شود، استفاده شده است.

تولارمی:
● ممکن است در درمان تولارمی، یک بیماری عفونی نادر ناشی از باکتری فرانسیسلا تولارنسیس استفاده شود.

بروسلوز:
● استرپتومایسین بخشی از رژیم درمانی بروسلوز است، یک عفونت باکتریایی که توسط گونه های مختلف بروسلا ایجاد می شود.

اندوکاردیت:
● در موارد خاصی، استرپتومایسین ممکن است در پروتکل‌های درمانی آندوکاردیت باکتریایی گنجانده شود، به‌ویژه زمانی که ارگانیسم آلوده به آمینوگلیکوزیدها حساس باشد.

 

مقدار مصرف استرپتومایسین

● دوز استرپتومایسین می تواند بر اساس عفونت خاص تحت درمان، سن بیمار، وزن، عملکرد کلیه و سایر عوامل متفاوت باشد.

● معمولاً به صورت عضلانی (IM) یا داخل وریدی (IV) تجویز می شود.

● توصیه های دوز ممکن است شامل یک دوز بارگیری اولیه و به دنبال آن دوزهای نگهدارنده باشد.

● دوز باید توسط پزشک تعیین شود و نظارت دقیق بر سطوح دارو ممکن است برای بهینه سازی اثر درمانی و در عین حال به حداقل رساندن خطر سمیت ضروری باشد.

موارد منع مصرف

حساسیت مفرط:
● افرادی که دارای حساسیت یا واکنش آلرژیک شناخته شده به استرپتومایسین یا سایر آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید هستند باید از مصرف آن خودداری کنند.

کم شنوایی از قبل:
● استرپتومایسین باید با احتیاط مصرف شود یا در افرادی که از قبل کم شنوایی یا اختلال عملکرد دهلیزی دارند، به دلیل خطر تشدید این شرایط، مصرف شود.

میاستنی گراویس:
● استرپتومایسین ممکن است ضعف عضلانی را در افراد مبتلا به میاستنی گراویس، یک اختلال عصبی عضلانی بدتر کند.

 

عوارض جانبی استرپتومایسین

سمیت گوش:
● آسیب غیر قابل برگشت به گوش داخلی ممکن است منجر به کاهش شنوایی یا اختلال در تعادل شود.

سمیت کلیوی:
● آسیب کلیوی، به ویژه هنگامی که در دوزهای بالا یا در افرادی با بیماری های کلیوی از قبل موجود استفاده می شود.

سمیت عصبی:
● عوارض جانبی عصبی مانند سرگیجه یا مشکل در هماهنگی حرکات.

واکنش های آلرژیک:
● واکنش های حساسیت بیش از حد، از جمله بثورات پوستی و خارش.

اختلالات گوارشی:
● تهوع، استفراغ و اسهال.

واکنش های محل تزریق:
● درد یا سوزش در محل تزریق.

 

تداخلات دارویی

فوروزماید

دیورتیک های حلقه ای:
● مصرف همزمان با دیورتیک های حلقه ای (مانند فوروزماید) ممکن است خطر سمیت گوش را افزایش دهد.

عوامل مسدود کننده عصبی-عضلانی:
● هنگامی که استرپتومایسین همراه با عوامل مسدودکننده عصبی-عضلانی در طول جراحی استفاده می شود، انسداد عصبی عضلانی تقویت شده ممکن است رخ دهد.

سایر داروهای اتوتوکسیک یا نفروتوکسیک:
● ترکیب استرپتومایسین با سایر داروهایی که پتانسیل اتوتوکسیک یا نفروتوکسیک دارند ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.

برخی از عوامل ضد میکروبی:
● اثرات هم افزایی یا آنتاگونیستی ممکن است هنگام استفاده با عوامل ضد میکروبی خاص رخ دهد.

 

هشدارها

سمیت گوش:
● استفاده از استرپتومایسین ممکن است منجر به آسیب غیرقابل برگشت به گوش داخلی شود و باعث کاهش شنوایی یا مشکلات تعادلی شود، به ویژه با درمان طولانی مدت یا با دوز بالا.

سمیت کلیوی:
● این دارو می تواند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارد و به طور بالقوه منجر به آسیب کلیه شود، به ویژه در افرادی که از قبل بیماری کلیوی دارند.

بلوک عصبی عضلانی:
● استرپتومایسین ممکن است اثرات عوامل مسدود کننده عصبی عضلانی را افزایش دهد، که نیاز به احتیاط در بیمارانی دارد که تحت عمل جراحی نیاز به بیهوشی دارند.

نکات قابل توصیه

نارسایی کلیوی:
● استرپتومایسین باید با احتیاط در افراد مبتلا به اختلال عملکرد کلیه به دلیل خطر سمیت کلیوی استفاده شود. ممکن است تنظیم دوز یا فرکانس لازم باشد.

اختلالات عصبی عضلانی:
● بیماران مبتلا به اختلالات عصبی عضلانی از قبل موجود، مانند میاستنی گراویس، باید به دقت تحت نظر باشند، زیرا استرپتومایسین ممکن است ضعف عضلانی را تشدید کند.

بارداری و استفاده در کودکان:
● خطرات و مزایای استرپتومایسین باید در افراد باردار و کودکان با در نظر گرفتن پتانسیل اثرات نامطلوب بر رشد جنین و استخوان‌های در حال رشد به دقت ارزیابی شود.

مصرف در بارداری

● استرپتومایسین از جفت عبور می کند و استفاده از آن در دوران بارداری نیاز به بررسی دقیق دارد.

● در حالی که این یک داروی ضروری برای درمان برخی از عفونت‌های جدی است، خطرات بالقوه از جمله سمیت گوش در جنین، باید با فواید آن سنجیده شود.

 

مصرف در شیردهی

● استرپتومایسین در شیر مادر ترشح می شود و در مصرف افراد شیرده باید احتیاط کرد.

● خطرات بالقوه برای نوزاد، از جمله سمیت گوش و تداخل با فلور طبیعی روده، باید در نظر گرفته شود.

● اگر استرپتومایسین ضروری تشخیص داده شود، پزشکان ممکن است توقف موقت شیردهی را توصیه کنند یا آنتی‌بیوتیک‌های جایگزین با پروفایل‌های ایمن‌تر برای نوزادان شیرده را بررسی کنند.
 

اشکال دارو استرپتومایسین

پودر برای تزریق:
● استرپتومایسین معمولاً در ویال ها به صورت پودری عرضه می شود که با یک رقیق کننده سازگار برای تزریق عضلانی یا داخل وریدی بازسازی می شود.

محلول تزریقی:
● برخی از فرمولاسیون های استرپتومایسین به عنوان محلول تزریقی آماده در دسترس هستند.

محصولات ترکیبی:
● استرپتومایسین ممکن است در محصولات ترکیبی مورد استفاده در درمان سل یا سایر عفونت ها گنجانده شود.
"داروهای معرفی شده و مشاوره دارویی به معنای تجویز نمی باشند. لطفا پیش از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید."

بنر مشاوره دارویی
 
برای دسترسی به کانال های شرکت خدمات دارویی رضوی بر روی پیام رسان مدنظر کلیک کنید:

🟣 اینستاگرام 🟡 لینکدین 🔵 تلگرام 🟠 ایتا 🟢 بله

نظر خود را درباره خدمات ما بگویید:

لینک نظرسنجی
 

پرسش از دکتر داروساز


سوالات کاربران
    • فرزاد | 1403/01/22

      درود دکتر عزیز،استرپتومایسین پودری برای درخت درکشاورزی برای بیماری اتشک که گونه ای باکتری گرم منفی است از کجا بایستی تهیه کنیم؟

      پاسخ خانم دکتر دنیایی:

      با سلام با سامانه 190 تماس بگیرید البته برای این منظور بعید است یرای شما حواله صادر شود


    • امیر | 1402/12/10

      سلام دکتر.من تب مالت دارم.دکتر امپول استرپتومایسین.یک گرمی برام تجویزکرده.اگه امپول میزنم سرم خیلی دردمیکنه پاهام بخصوص زانوم خیلی درده داره .امپول بزنم یا قطع کنم ممنون میشم جواب بدین

      پاسخ خانم دکتر دنیایی:

      با سلام علائم پیش آمده برای شما جزء عوارض این دارو است حتما به پزشک خود اطلاع دهید


    • فاطمه | 1400/07/16

      چرا این داروها سمیت شنوایی میاره

      پاسخ آقای دکتر عظیمی نیا:

      سلام. وقت بخیر
      با اینکه این عارضه مشاهده شده ولی درصد بروز آن بسیار پایین هست. البته عملکرد شنوایی بایستی حین درمان به صورت مداوم چک شود.


    • نینا نصرتی | 1400/06/11

      سلام میشه این آمپول و بصورت وریدی استفاده کرد

      پاسخ خانم دکتر بیدار:

      با سلام
      تجویز این دارو عضلانی می باشد


    • حسین | 1399/06/26

      بچه ده ساله بیست کیلو وزن با اختلال فاگوسیتوز دچار سل استخوانی شده آیا میتواند به مدت یک سال روزانه ششتصد میلی گرم استرپتومایسین بگیرد

      پاسخ خانم دکتر دنیایی:

      با سلام مشکلی نیست حداکثر دوز مصرفی آن 1 گرم می باشد


    • | 1399/06/19

      بیماری سل مثبت٣هستم چند ماه امپول استفاده کنم

      پاسخ خانم دکتر مشیری:

      با سلام
      از پزشک معالج خود در این رابطه مشورت بگیرید.


    • محسن | 1399/06/17

      سلام داروی استرپتومایسین از کجا تهیه کنم ممنونم

      پاسخ خانم دکتر مشیری:

      با سلام
      جهت مشاوره دارویی بصورت تلفنی و اطلاع از موجودی داروها ، می توانید در ساعات (7 الی 22)  با شماره ی 31908 -051  داخلی های 228 و 229 تماس حاصل نمایید 


    • شهبازی | 1399/04/20

      سلام ،داروی استرپتومایسین براخانومم می خواستم جهت تب مالت ،هرچی گشتم پیدانکردم

      پاسخ اقای دکتر اشرفی:

      تماس با 190