آزاتیوپرین Azathioprine
● ازاتیوپرین یک داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی است که معمولاً برای جلوگیری از رد عضو در گیرندگان پیوند استفاده می شود.
● این دارو متعلق به دسته داروهای شناخته شده به عنوان آنالوگ های پورین است و با سرکوب فعالیت سیستم ایمنی عمل می کند.
● آزاتیوپرین همچنین در درمان بیماری های خودایمنی مختلف از جمله آرتریت روماتوئید، لوپوس اریتماتوز سیستمیک و بیماری التهابی روده استفاده می شود.
مکانیسم اثر
● آزاتیوپرین یک داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی است که با مهار تکثیر سلول های ایمنی خاص عمل می کند.
● در بدن به یک متابولیت فعال به نام 6-mercaptopurine (6-MP) تبدیل می شود که در سنتز DNA و RNA اختلال ایجاد می کند.
● این اختلال بر سلول های ایمنی که به سرعت تقسیم می شوند، از جمله لنفوسیت های T و B تأثیر می گذارد و در نتیجه پاسخ ایمنی را سرکوب می کند.
فارماکودینامیک
● فارماکودینامیک آزاتیوپرین شامل تبدیل آن به 6-MP است که در DNA و RNA سلول های ایمنی با تقسیم سریع ترکیب می شود.
● این ترکیب سنتز نوکلئیک اسیدها را مختل می کند و از تکثیر و عملکرد لنفوسیت های T و B که در پاسخ ایمنی نقش دارند، جلوگیری می کند.
فارماکوکینتیک
● آزاتیوپرین پس از مصرف خوراکی به خوبی جذب می شود.
● متابولیسم گسترده ای در کبد، عمدتاً از طریق عمل آنزیم تیوپورین متیل ترانسفراز (TPMT) برای تشکیل 6-MP انجام می شود.
● متابولیت فعال سپس بیشتر به متابولیت های غیر فعال متابولیزه می شود که عمدتاً از طریق ادرار دفع می شود.
● نیمه عمر حذف آزاتیوپرین تقریباً 3 تا 5 ساعت است، اما اثرات دارو به دلیل متابولیت های فعال آن می تواند برای مدت طولانی تری باقی بماند.
● در افراد مبتلا به اختلال عملکرد کبد یا فعالیت کم TPMT ممکن است تنظیم دوز لازم باشد.
موارد مصرف آزاتیوپرین
● آزاتیوپرین برای جلوگیری از پس زدن اندام های پیوندی و برای درمان بیماری های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و بیماری کرون استفاده می شود.
مقدار مصرف آزاتیوپرین
● دوز آزاتیوپرین به شرایط تحت درمان و پاسخ فردی بیمار به دارو بستگی دارد.
● معمولاً با دوز کم شروع می شود و به تدریج در طول زمان افزایش می یابد.
● ممکن است لازم باشد دوز بر اساس پاسخ بیمار و هر گونه عوارض جانبی تنظیم شود.
موارد منع مصرف
● آزاتیوپرین در بیمارانی که به آزاتیوپرین یا هر یک از اجزای آن حساسیت دارند منع مصرف دارد.
● در دوران بارداری نباید از آن استفاده کرد مگر اینکه فواید بالقوه آن بیشتر از خطرات آن باشد.
● بیماران مبتلا به بیماری کبدی یا کلیوی ممکن است به دوز کمتری از آزاتیوپرین نیاز داشته باشند یا اصلا نتوانند آن را مصرف کنند.
● در حین مصرف آزاتیوپرین، بیماران نباید واکسن زنده دریافت کنند.
عوارض جانبی آزاتیوپرین
● عوارض جانبی رایج آزاتیوپرین شامل تهوع، استفراغ، اسهال، از دست دادن اشتها، بثورات پوستی و ریزش مو است.
● عوارض جانبی جدی شامل سرکوب مغز استخوان، عفونت، آسیب کبدی، پانکراتیت و افزایش خطر سرطان است.
تداخلات دارویی
● آزاتیوپرین می تواند با سایر داروها از جمله آلوپورینول، مهارکننده های ACE، وارفارین و سولفاسالازین تداخل داشته باشد.
● بیماران باید قبل از شروع آزاتیوپرین، تمام داروهایی را که مصرف می کنند، به پزشک خود اطلاع دهند.
هشدارها
● آزاتیوپرین می تواند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کند، که می تواند خطر عفونت، از جمله عفونت های جدی را افزایش دهد.
● همچنین می تواند خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان، به ویژه سرطان لنفوم و سرطان پوست را افزایش دهد.
● بیمارانی که آزاتیوپرین مصرف می کنند باید به طور منظم توسط ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود از نظر علائم عفونت یا سرطان تحت نظر باشند.
نکات قابل توصیه
● بیماران مبتلا به بیماری کبدی یا کلیوی ممکن است به دوز کمتری از آزاتیوپرین نیاز داشته باشند یا اصلا نتوانند آن را مصرف کنند.
● آزاتیوپرین می تواند باعث سرکوب مغز استخوان شود که می تواند تولید گلبول های سفید، گلبول های قرمز و پلاکت ها را کاهش دهد. بیماران باید از نظر علائم کم خونی، عفونت یا خونریزی تحت نظر باشند.
● بیماران باید در حین مصرف آزاتیوپرین از نزدیک شدن به افرادی که بیمار هستند یا عفونت دارند خودداری کنند.
● آزاتیوپرین می تواند باعث نقص مادرزادی شود و نباید در دوران بارداری استفاده شود مگر اینکه فواید بالقوه آن بیشتر از خطرات باشد.
● در حین مصرف آزاتیوپرین، بیماران نباید واکسن زنده دریافت کنند.
مصرف در بارداری
● آزاتیوپرین می تواند باعث نقص مادرزادی شود و نباید در دوران بارداری استفاده شود مگر اینکه فواید بالقوه آن بیشتر از خطرات باشد.
مصرف در شیردهی
● زنان شیرده باید قبل از مصرف آزاتیوپرین با پزشک خود صحبت کنند.
اشکال دارو آزاتیوپرین
● اینها رایج ترین شکل آزاتیوپرین هستند و از راه دهان با آب مصرف می شوند.
تزریق:
● آزاتیوپرین را می توان از طریق تزریق نیز تجویز کرد.
مصطفی | 1402/11/30
سلام من بیماری پانکراس مزمن دارم پزشک معالج قرص آزاتیوپرین 50م تجویز کرد حال که مصرف میکنم ادرارم تغییر کرد آیا باید این موضوع را به پزشک معالج اطلاع دهم
پاسخ دکتر شیعه زاده:
با درود فراوان
در صورتیکه تغییرات مشهودی در ادارا شما به وجود آمده است حتما مورد را برای بررسی بیشتر عملکرد کلیه با پزشک مطرح نمایید
بااحترام
خازنی | 1402/02/06
سلام،من۲۰سال بیماری کولیت دارم و قرص مزالازین و پردنیزولون و آزارام۵۰ استفاده میکنم،یک سال است که دست هام و بعضی از اعضاي بدنم دانه هایی شبیه جوش در آورده، چند دکتر پوست رفتم ولی جوابی نگرفتم،،یک دکتر عفونی رفتم گفت عوارض قرص ازارام است،باید عوض شود،خواهشا راهنمایی بفرمایید باید چه کار کنم
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
حسین پور | 1400/08/23
سلام. عوارض دارو را خوندم وکارای رو هم مطالعه کردم.خیلی ترسیدم.امروز دکتر روماتولوژی برام تجویز کرده. خطر این دارو بیشتره یا بهبود دهندگی؟؟؟
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام بعضی عوارض داروها ممکن است خیلی به ندرت اتفاق بیافتند ولی کارخانه های تولید کننده دارو موظفند حتی عوارض نادر را در بروشور دارو درج کنند به همین دلیل مطمئن باشید فواید این دارو برای شما بیشتر از عوارض آن است
فرهاد روهنده | 1399/09/23
من 50ساله هستم در تیر ماه پیوند کبد شدم و قرص مایفورتیک مصرف میکردم الان پیدا نمیشود ایا میتوانم به عنوان جایگزین موقت ار ازارام مصرف کنم
پاسخ اقای دکتر اشرفی:
سلام جهت هر گونه تغییر حتما با پزشک مشورت بفرمایید
خدیجه براهویی بهاری | 1399/09/01
مصرف همزمان ازیتوپرین با متروکسات عوارضی خطرناک دارد یا نه لطفا جواب بدین ممنون
پاسخ خانم دکتر علمدار:
خیر هیچ تداخلی باهم ندارند
سردار پرویزی | 1399/08/11
سلام بنده ۳۰ ساله ۶ ساله کولیت اولسرو دارم و قرص ازارام روزی دو عدد میخوردم ولی چند وقتیه روزی یک عدد ازارام و ۶ عدد مزالازین میخورم ایا در مورد بیماری کرونا بیشتر از دیگران در خطرم یا مثله بقیه هستم؟؟؟
پاسخ اقای دکتر اشرفی:
سلام
کاهش سیستم ایمنی بدن از عوارض مصرف آزارام است لذا احتیاط بیشتر لازم است
عباسی | 1399/06/29
با عرض سلام . ۱-آیا استفاده از آزاتیو پرین با مزالازین تداخل دارد؟(به خاطر بیماری کولیت السراتیومصرف میشود) ۲-باتوجه به تضعیف کنندگی سیستم ایمنی توسط مصرف این دارو،آیا در شرایط اپیدمی بیماری ویروسی مصرف آن جایز است یا قطع شود؟ ۳-آیا مصرف آزاتیوپرین وپردنیزولون۵میلیگرم با گیاهن دارویی تداخل دارد؟ ۴-آیا گیاهان دارویی که تعدیل کننده سیسیتم ایمنی هستن با داروهای ذکر شده که تضعیف کننده است مغایرت دارد؟باتشکر از پاسخ گویی شما
پاسخ خانم دکتر علمدار:
سلام . پاسخ سوال 1 : خیر فقط باید مصرف این دو دارو باهم تحت نظر پزشک باشه تا مسمومیت با آزاتیوپرین ایجاد نشه .
2- بله مصرف این داروها هیچ مشکلی نداره فقط باید نکات مورد نظر رو خیلی بیشتر رعایت کنید .
3- گیاه دارویی و ماده موثره اون باید مشخص باشه تا بدونیم تداخل دارن یا نه
4- نام گیاه و ماده موثره اون باید مشخص باشه
نیلو | 1399/04/06
سلام من بیماری کرون دارم و ازاتیوپرین با مزالازین مصرف میکنم الان آزارم را تمام کردم داروی مشابه خارجی چی هست که جایگزین کنم چون در حال حاضر خارج از کشور ساکن هستم ممنون
پاسخ اقای دکتر اشرفی:
سلام جایگزینی آزاتیوپرین باید با مشورت پزشک معالج انجام شود
محمد ابرازه | 1399/02/27
با سلام. من بیماری کرون و سندروم روده تحریک پذیر دارم و روزی 2 تا قرص آزاتیوپرین صبح و شب می خورم ولی به شدت دچار تهوع و دل درد میشم. آیا میتوانم قرض پریمیدون برای رفع تهوع استفاده کنم.
پاسخ خانم دکتر علمدار:
منظورتون دمیترونه ؟ برای رفع تهوعتون میتونید از دمیترون استفاده کنید نه پریمیدون.
بهنام | 1399/02/13
سلام. من كوليت اولسروز دارم و ٥ ساله كه روزي ٢ تا قرص آزاتيروپين ٥٠ ميخورم. و تحت نظر دكتر هستم و هر ٦ ماه آزمايشات خون مختلفي از جمله مربوط به سيستم ايمني و گليولهاي سفيد انجام ميدم و ظاهراً مشكلي نيست. با توجه به بيماري كرونا، ابتلاي با اين بيماري چقدر واسه من خطرناكه ؟!
پاسخ خانم دکتر علمدار:
مشکلی نداره فقط باید رعایت کنید
ابوالقاسم | 1399/02/03
سلام خسته نباشید.من‌قرص آزاتیوپرین شبی یک عدد میخورم..اشکالی نداره؟البته دکترنوشته روزی یک عدد.
پاسخ خانم دکتر علمدار:
اشکالی نداره