پزودوافدرین Pseudoephedrine

گروه دارو: ضد احتقان ها

پسودوافدرین یک آگونیست گیرنده های آلفا و بتا آدرنرژیک است که می تواند آزادسازی نوراپی نفرین را هم افزایش دهد. پسودوافدرین علاوه بر اینکه در درمان اختلالات متعددی از جمله آسم، ناراحتی قلبی، رینیت و بی اختیاری ادرار کاربرد داشته، به عنوان محرک سیستم اعصاب مرکزی در درمان حملات خواب و افسردگی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. با ظهور آگونیست های انتخابی،  این دارو کمتر مورد استفاده قرار گرفته است.

مکانیسم اثر

پزودوافدرین به صورت مستقیم باعث تحریک گیرنده های آلفا آدرنرژیک در موکوس دستگاه تنفسی و در نتیجه انقباض عروق می شود. همچنین با تحریک مستقیم گیرنده های بتا آدرنرژیک سبب شل شدن نایژک ها، افزایش ضربان و قدرت انقباضی قلب می شود.

فارماکودینامیک

پسودوافدرین یک داروی محرک سمپاتیک است که ساختاری مشابه افدرین دارد و برای رفع احتقان بینی و سینوس و کاهش جابجایی هوا در بزرگسالان مبتلا به گوش درد کاربرد دارد. نمک های هیدروکلراید و سولفات پسودوافدرین علاوه بر ترکیبات تک دارویی در بسیاری از داروهای بدون نسخه و به صورت ترکیبی همراه با آنتی هسیتامین، استامینوفن و ایبوبروفن نیز وجود دارند.

برخلاف آنتی هیستامین ها که واکنش های حساسیتی وابسته به هیستامین را تعدیل می کنند، پسودوافدرین برای کاهش احتقان بینی در سرماخوردگی و حساسیت ها به کار می رود. مزیت پسودوافدرین خوراکی بر فرمولاسیون های موضعی بینی مانند اکسی متازولین، نبود احتقان برگشتی به دنبال مصرف آن است.

فارماکوکینتیک

شروع اثر: ضد احتقان خوراکی: 30 دقیقه.

طول اثر: قرص های سریع رهش: 3-8 ساعت.

جذب: سریع.

متابولیسم: در کبد توسط واکنش های ان- دمتیلاسیون به متابولیت فعال نورپسودوافدرین تبدیل می شود.

نیمه عمر حذف: حذف دارو با تغییر PH دارو و جریان ادرار متغیر است. قلیایی شدن ادرار حذف کلیوی آن را کاهش می دهد.

دفع: از طریق ادرار (43 تا 96 درصد بدون تغییر، 1 تا 6 درصد به صورت متابولیت فعال نورپسودوافدرین).

مقدار مصرف پزودوافدرین

گرفتگی بینی: خوراکی: قرص سریع رهش 60میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت. قرص پیوسته رهش: 120 میلی گرم هر 12 ساعت یا 240 میلی گرم یکبار در روز. حداکثر دوز: 240 میلی گرم در روز.

دوز مصرفی در سالمندان:

مصرف در سالمندان با احتیاط صورت گیرد. 30 تا 60 میلی گرم از قرص سریع رهش هر 6 ساعت در صورت نیاز.

دوز مصرفی در کورکان:

گرفتگی بینی:

 کودکان زیر چهارسال نباید دارو را بدون تجویز پزشک مصرف کنند.

4 تا 5 سال: 15 میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت. حداکثر دوز: 60 میلی گرم در روز.

6 تا 11 سال: 30 میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت. حداکثر دوز: 120 میلی گرم در روز.

دوز مصرفی در نوجوانان بالای 12 سال همانند بزرگسالان است.

در نارسایی کلیوی و کبدی نیاز به تنظیم دوز ندارد.

موارد منع مصرف

مصرف همزمان یا کمتر از دو هفته از قطع داروهای مهار کننده مونوآمینواکسیداز.

تداخلات دارویی

پروکاربازین , تربوتالین , متیل دوپا , مکلوبماید , متیلن بلو , لینزولید , مت آمفتامین , فنلزین , رزرپین , ایزوکربوکسازید , راساژیلین (رازاگیلین) , سافینامید , دکستروآمفتامین , ترانیل سیپرومین , دوکساپرام , دروکسی دوپا

• محرک ها (مانند کافئین ، دکستروآمفتامین، متامفتامین، محصولات گیاهی مانند افدرا / ما هوان)، تربوتالین.
• مصرف مهارکننده های MAO همراه با این دارو ممکن است منجر به عوارض جدی (احتمالا کشنده) شود. از مصرف مهار کننده های MAO (ایزوکربوکازید، لینازولاید، متیلن بلو، مکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساژلین، سافینامید، سلژلین، ترانیل سیپرومین) در طول درمان با این دارو اجتناب کنید. بیشتر مهار کننده های MAO نیز نباید دو هفته قبل از درمان با این دارو مصرف شود. در شروع و حین مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید.
• پسودوافدرین ممکن است اثربخشی داروهای فشار خون (مانند مسدود کننده های بتا، مسدود کننده های کانال کلسیم، رزرپین، گوانیدین، متیل دوپا) را کاهش دهد.

هشدارها

  • در بیماران مبتلا به بیماری های قلبی (به ویژه فشار خون بالا و یا کاهش خون رسانی به قلب)، دیابت، افزایش فشار داخل چشم/ گلوکوم، بزرگی پروستات، انسداد مجاری ادراری، نارسایی کلیوی، اختلالات صرع و اختلالات تیروئید با احتیاط مصرف شود.
  • در سالمندان با احتیاط مصرف شود؛ ممکن است نسبت به عوارض جانبی حساسیت بیشتری داشته باشند.
  • بعضی از فرمولاسیون های داروی پزودوافدرین، حاوی سدیم بنزوات/ بنزوئیک اسید هستند. بنزوئیک اسید متابولیت بنزیل الکل است. مقادیر بالای بنزیل الکل (>99 میلی گرم بر کیلوگرم در روز) ممکن است همراه با ایجاد سمیت در نوزادان باشد (سندرم گسپ یا بریده نفس کشیدن). علائم این سندرم اسیدوز متابولیک، اختلال تنفسی، بریده بریده نفس کشیدن، اختلال سیستم اعصاب مرکزی (تشنج، خونریزی داخل عنکبوتیه)، افت فشار خون و غش کردن است.
  • بعضی مطالعات اذعان دارند که بنزوات محل قرارگیری بیلی روبین روی گیرنده های پروتئینی را اشغال می کند. از مصرف فرمولاسیون های حاوی بنزوات و مشتقات آن در نوزادان اجتناب شود.
  • سایر هشدارها: در صورت مصرف بدون نسخه پزودوافدرین ، اگر علائم پس از گذشت 7 روز بهبود پیدا نکرد و یا با تب همراه شد، با پزشک مشورت شود. در صورت بروز نگرانی، سرگیجه و خواب آلودگی، مصرف دارو قطع شود.
  • در کودکان زیر 4 سال بدون تجویز پزشک مصرف نشود.
  • اگر از داروی مهارکننده MAO مانند فورازولیدون (فوروکون)، ایزوکربوکازید (مارپلن)، فنلزین (ناردیل)، راساژلین (آزیلکت)، سلژیلین (الدپریل، امسم، زلاپار) یا ترانیل سیپرومین (پارنیت) در 14 روز اخیر استفاده کرده اید، از پزدوافدرین استفاده نکنید، چرا که ممکن است عوارض جانبی جدی در مصرف همرمان رخ دهد.
  • در صورت حساسیت به پسودوافدرین یا سایر دکونژستانت ها، قرص های رژیم غذایی، محرک ها یا داروهای ADHD (سندروم نقصان توجه)، از این دارواستفاده نکنید.

نکات قابل توصیه

  • قرص های پیوسته رهش نباید شکسته شوند و باید به طور کامل بلعیده شوند.
  • دارو بدون توجه به غذا مصرف شود.
  • قرص های 24 ساعته پسودوافدرین ممکن است اصلا حل نشده و به طور کامل در مدفوع ظاهر شوند.
  • بیماران ممکن است بی خوابی یا وجود داروی کامل در مدفوع را تجربه کنند.
  • در صورت مشاهده آنژین، افزایش ضربان قلب، استرس شدید، سردرد و سرگیجه شدید، غش کردن، دردهای شدید شکمی و تهوع و استفراغ شدید بیمار باید پزشک خود را مطلع کند.

مصرف در بارداری

پزودوافدرین در بارداری مصرف نشود، در سه ماهه اول در صورت مصرف ممکن است باعث ورم معده، التهاب روده کوچک، و عدم تقارن در چهره جنین شود که وابسته به اثرات انقباض عروقی پسودوافدرین می باشد. شدت عارضه مشخص نیست.

به دنبال مصرف قرص های پیوسته رهش طی چند روز توسط مادر، افزایش ضربان قلب جنین گزارش شده است.

مصرف در شیردهی

در شیر ترشح می شود. بی قراری در نوزادان شیرخوار گزارش شده است (اطلاعات محدود است). تولید شیر در بعضی زنان ممکن است کاهش یابد.

"داروهای معرفی شده و مشاوره دارویی به معنای تجویز نمی باشند. لطفا پیش از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید."

بنر مشاوره دارویی
 
برای دسترسی به کانال های شرکت خدمات دارویی رضوی بر روی پیام رسان مدنظر کلیک کنید:

🟣 اینستاگرام 🟡 لینکدین 🔵 تلگرام 🟠 ایتا 🟢 بله

نظر خود را درباره خدمات ما بگویید:

لینک نظرسنجی
 

پرسش از دکتر داروساز


سوالات کاربران
    • ناشناس | 1402/05/18

      با سلام و عرض خسته نباشید پرسش من در مورد داروی خوراکی پیشنهادی دکتر عزیز با عوارض کمتر و مشابه این دارو هست گرفتگی شدید بینی و رینیت آلرژی دارم سپاسگزارم

      پاسخ خانم دکتر دنیایی:

      با سلام شما بهتر است که تحت نظر متخصص گوش و حلق و بینی از اسپری های بینی استفاده کنید


    • سیدعلی | 1400/01/12

      باسلام من هرجا دنبال قرص پسدوافدرین یاسودافدرین میگردم پیدا نمیکنم شربتش فقط هست آیااصلاقرصش توی ایران هست من قبلا قرص استفاده میکردم

      پاسخ خانم دکتر بیدار:

      با سلام
      شربت پسودوافدرین کار قرص را انجام می دهد..
      این دارو به دلیل سوئ مصرف شدن کاربرد کمی دارد..


    • سیدعلی | 1400/01/12

      باسلام من هرجا دنبال قرص پسدوافدرین یاسودافدرین میگردم پیدا نمیکنم شربتش فقط هست آیااصلاقرصش توی ایران هست من قبلا قرص استفاده میکردم

      پاسخ خانم دکتر بیدار:

      با سلام
      شربت پسودوافدرین کار قرص را انجام می دهد..
      این دارو به دلیل سوئ مصرف شدن کاربرد کمی دارد..


    • حامد شایگان | 1399/09/11

      ایاتب این قرصها گرم است یا سرد...؟ آیا ترکیب این قرص‌ها تبش سرد یا گرم...؟

      پاسخ خانم دکتر مشیری:

      با سلام
      پاسخ این سوال در حوزه متخصصین طب سنتی میباشد.