اطلاعات دارویی دونپزیل

مکانیسم اثر

جلوگیری از تجزیه استیل کولین از طریق مهار برگشت پذیر آنزیم استیل کولین استرازدر سیستم عصبی مرکزی و در نهایت تقویت سیستم کولینرژیک . این دارو از نظر ساختاری مشابهتی با سایر عوامل مهار کننده آنزیم استیل کولین استراز ندارد.

فارماکودینامیک

دونپزیل با مهار آنزیم استیل کولین استراز در مغز و افزایش سطح استیل کولین باعث تقویت عملکرد کولینرژیک در کورتکس مغز و هیپوکامپ شده و علایم دمانس مغزی و پیشرفت بیماری را که به علت اختلال عملکرد کولینرژیک ایجاد شده است کاهش می دهد.

فارماکوکینتیک

دونپزیل بصورت خوراکی استفاده شده و فراهمی زیستی 100 درصدی دارد و جذب آن با غذا و بدون غذا تفاوتی نمی کند و پس از 3 تا 4 ساعت به حداکثر غلظت پلاسمایی اش می رسد.حجم توزیع آن 12 لیتر بر کیلوگرم است.
نیمه عمر حذف دارو حدود 70 ساعت است و 96 درصد اتصال پروتئینی دارد که عمدتا به آلبومین است.
کلیرانس پلاسمایی آن 0.13 لیتر بر ساعت بر کیلوگرم است. دارو توسط آنزیم سیتوکروم 2D6 و 3A4 متابولیزه می شود که متابولیت عمده آن 6-O-desmethyl donepezilاستو نهایتا بصورت متابولیت گلوکورونیده شده و همچنین داروی تجزیه نشده, از ادرار دفع می شود.

موارد مصرف دونپزیل

دمانس مغزی ناشی از آلزایمر

مقدار مصرف دونپزیل

آلزایمر خفیف تا متوسط :
دوز اولیه 5 میلی گرم روزانه و بعد از 4 تا 6 هفته 10 میلی گرم روزانهبه صورت دوز نگهدارنده آلزایمر متوسط تا شدید :
دوز اولیه 10 میلی گرم خوراکی روزانه و بعد از 3 ماه روزانه 23 میلی گرم به صورت دوز نگه دارنده

موارد منع مصرف

حساسیت مفرط به دارو

عوارض جانبی دونپزیل

تهوع , سردرد2 , بی خوابی , گیجی , استفراغ , گرگرفتگی , سرگیجه , اسهال , کهیر , افزایش فشارخون , کاهش وزن , بی اشتهایی , لرزش , اگزما , نفخ , خواب آلودگی , خستگی , دردهای شکمی , گرفتگی عضلات , خونریزی گوارشی , بی اختیاری ادرار و مدفوع

تداخلات دارویی

آتروپین سولفات(سیستمیک) , ایپراتروپیوم بروماید , پروپانتلین , ترازودون , ترانیل سیپرومین , تولترودین , دوکسپین , دیپیریدامول , سرترالین , کلوزاپین , بیزوپرولول , ایبوپروفن , ایندومتاسین , پیروکسیکام , دیکلوفناک , ریفامپین , فنوباربیتال , فنی توئین , گالانتامین , کتوکونازول , آسپرین , کینیدین | کوئینیدین , اسکوپولامین , جفیتینیب , پیلوکارپین خوراکی , هوپرزین آ , لورلاتینیب , دینسترول

هشدارها

در صورت مصرف همزمان با داروهای شل کننده عضلات اسکلتی در حین اعمال جراحی, دونپزیل با مهار آنزیم استیل کولین استراز اثرات آنها را تشدید خواهد کرد. احتمال اثر گذاری دونپزیل روی گره های قلبی و کند کردن هدایت در آن ها و نهایتا ایجاد برادیکادی یا بلاک قلبی در بیماران دارا یا بدون ناهنجاری هدایتی قلبی وجود دارد .
بعلت افزایش عملکرد کولینرژیک, ممکن است ترشح اسید معده افزایش یافته و باعث زخم پپتیک شود. در بیماران مستعد مانند دریافت کننده های داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی, مصرف دونپزیل بایستی با احتیاط صورت گیرد.
کولینومیمتیک ها (داروهای تقویت کننده سیستم کولینرژیک) قابلیت ایجاد تشنج جنرالیزه را دارند. در بیماران مبتلا به آسم یا انسداد ریوی به علت خاصیت کولینومیمتیک دونپزیل, مصرف این دارو بایستی با احتیاط صورت گیرد .

نکات قابل توصیه

دارو بهتر است عصر هنگام غروب و بدون توجه به غذا مصرف شود. در صورت وجود هر یک از موارد زیر مشورت با پزشک ضروری است :
بارداری و شیردهی, سابقه آلرژی, مشکلات قلبی , گوارشی, ریوی, ضایعات مغزی یا تومور, افزایش فشار مغزی, سابقه تشنج, پارکینسون یا مشکلات متابولیسمی.

مصرف در بارداری

C ( داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد. )

دارو های مشابه

پیریدوستیگمین , ریواستیگمین , گالانتامین , تاکرین