داپسون Dapsone
● داپسون دارویی است که عمدتاً برای درمان بیماری های مختلف پوستی و بیماری های عفونی استفاده می شود.
● این دارو متعلق به کلاس داروهای شناخته شده به عنوان سولفون ها است.
● مکانیسم اثر داپسون شامل خواص ضد میکروبی و ضد التهابی آن است.
● معمولاً برای درمان بیماری هایی مانند جذام، درماتیت هرپتیفورمیس (بثورات پوستی مرتبط با بیماری سلیاک) و انواع خاصی از عفونت های پوستی تجویز می شود.
● داپسون با مهار رشد باکتری ها و کاهش التهاب عمل می کند.
● این دارو در فرمول‌های مختلفی از جمله قرص‌های خوراکی و کرم‌های موضعی وجود دارد و معمولاً توسط متخصصان بر اساس شرایط خاص و ویژگی‌های بیمار تجویز می‌شود.
مکانیسم اثر
● مکانیسم دقیق اثر داپسون به طور کامل شناخته نشده است، اما شناخته شده است که هم خواص ضد میکروبی و هم ضد التهابی دارد.
● تصور می شود که اثرات ضد میکروبی داپسون ناشی از مهار آنزیم دی هیدروپتروات سنتاز باکتریایی است، آنزیمی که در سنتز فولات در باکتری ها نقش دارد.
● این تداخل تولید اسید فولیک، یک ماده مغذی ضروری برای رشد باکتری ها را مختل می کند و منجر به مرگ سلول های باکتریایی می شود.
● علاوه بر این، خواص ضد التهابی داپسون به اثربخشی آن در درمان بیماری‌های مرتبط با التهاب و اختلال عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
فارماکودینامیک
● فعالیت ضد میکروبی: مهار داپسون از دی هیدروپتروات سنتاز باکتریایی، تولید اسید فولیک را مختل می کند و منجر به مرگ سلولی باکتری می شود.
● اثرات ضد التهابی: خواص ضد التهابی داپسون به اثربخشی آن در درمان بیماری‌های پوستی ناشی از سیستم ایمنی کمک می‌کند.
فارماکوکینتیک
● جذب: داپسون پس از مصرف خوراکی به خوبی جذب می شود.
● پخش: در بافت های مختلف از جمله پوست پخش می شود.
● متابولیسم: داپسون عمدتاً در کبد متابولیزه می شود و متابولیت ها تشکیل می شود.
● دفع: هم داپسون و هم متابولیت های آن از طریق ادرار دفع می شوند.
موارد مصرف داپسون
● درمان جذام به عنوان بخشی از درمان ترکیبی.
● مدیریت درماتیت هرپتی فرمیس، یک بیماری پوستی خود ایمنی مرتبط با بیماری سلیاک.
● درمان برخی عفونت های باکتریایی مانند عفونت های مرتبط با جذام و آکنه ولگاریس.
مقدار مصرف داپسون
● جذام: معمولاً به عنوان بخشی از درمان چند دارویی تجویز می شود، دوزها ممکن است بر اساس نوع جذام و مرحله درمان متفاوت باشد.
● درماتیت هرپتی فرمیس: به طور معمول با دوز کمتر شروع می شود و به تدریج در صورت نیاز افزایش می یابد.
● سایر بیماری های پوستی: دوزها بسته به شرایط و پاسخ به درمان می توانند بسیار متفاوت باشند.
موارد منع مصرف
● حساسیت یا آلرژی به داپسون یا داروهای مرتبط.
● کم خونی یا همولیز شدید.
● استفاده همزمان از عوامل القا کننده متهموگلوبین.
عوارض جانبی داپسون
● تهوع و استفراغ
● راش یا واکنش های پوستی
● متهموگلوبینمی (تغییر رنگ پوست مایل به آبی)
● همولیز (به ویژه در افراد دارای کمبود G6PD)
● نوروپاتی محیطی (گزگز یا بی حسی در اندام ها)
● افزایش آنزیم های کبدی
تداخلات دارویی
● ریفامپین: ممکن است سطح داپسون را کاهش دهد.
● تری متوپریم- سولفامتوکسازول: مصرف ترکیبی ممکن است خطر همولیز را افزایش دهد.
● داروهای ضد رتروویروسی: تداخلات می تواند بر اثربخشی داپسون و داروهای ضد رتروویروسی تأثیر بگذارد.
هشدارها
● واکنش‌های حساسیت بیش از حد: داپسون می‌تواند باعث واکنش‌های شدید حساسیت، از جمله بثورات پوستی، تب و درگیری اندام شود. در صورت بروز چنین واکنش هایی، مراقبت فوری پزشکی ضروری است.
● همولیز: داپسون می تواند منجر به همولیز (تجزیه گلبول های قرمز) شود، به ویژه در افراد مبتلا به کمبود گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز (G6PD).
● متهموگلوبینمی: در موارد نادر، داپسون می تواند باعث افزایش سطح متهموگلوبین در خون شود و ظرفیت حمل اکسیژن را کاهش دهد.
● اثرات کبدی و کلیوی: نظارت بر عملکرد کبد و کلیه در طول درمان با داپسون مهم است.
نکات قابل توصیه
● کمبود G6PD: استفاده از داپسون در افراد مبتلا به کمبود G6PD می‌تواند منجر به واکنش‌های همولیتیک شود و باید از مصرف آن اجتناب شود یا با احتیاط مصرف شود.
● درماتیت هرپتی فرمیس: بیماران مبتلا به درماتیت هرپتیفورمیس ممکن است نیاز به درمان مادام العمر با داپسون داشته باشند و باید از نظر عوارض جانبی بالقوه تحت نظر باشند.
● آلرژی سولفا: داپسون از نظر ساختاری با آنتی بیوتیک های سولفونامید مرتبط است و در بیماران مبتلا به آلرژی شناخته شده سولفا احتیاط توصیه می شود.
مصرف در بارداری
● داپسون به طور کلی برای استفاده در دوران بارداری بی خطر در نظر گرفته می شود، به خصوص زمانی که فواید آن بیشتر از خطرات بالقوه باشد.
● با این حال، استفاده از آن در طول سه ماهه اول باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد و با پزشک بحث شود.
● نظارت بر هر گونه اثرات نامطلوب بر روی جنین در حال رشد ضروری است.
مصرف در شیردهی
● پزشک خطرات و فواید را ارزیابی می کنند و ممکن است در مورد ادامه شیردهی در حین استفاده از داپسون، به ویژه برای دوره های کوتاه درمان، توصیه کنند.
دارو های مشابه
● سولفاپیریدین: همچنین در درمان بیماری های پوستی خود ایمنی و عفونت های باکتریایی استفاده می شود.
● سولفامتوکسازول: بخشی از داروی ترکیبی تری متوپریم-سولفامتوکسازول است که برای عفونت های باکتریایی استفاده می شود.
● کلوفازیمین: در درمان ترکیبی برای درمان جذام و سایر بیماری های مرتبط استفاده می شود.
اشکال دارو داپسون
● کرم ها/ژل های موضعی: برای بیماری های پوستی مانند درماتیت هرپتی فرمیس و آکنه استفاده می شود.
ظاهر حمیدزاده | 1403/12/02
سلام دکتر من خیلی وقته ازداپسون استفاده می کنم آلان پیدا نمیشه لطفاً بگین به جای اون چی بخوریم متشکرم
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
برای تغییر دارو حتما با متخصص معالجتان مشورت کنید
حسنیه سلیمانی کریمی | 1402/10/03
سلام وقتتون بخیر یک لطف کنید برای جایگزین کردن قرص داپسون 100که الان گیر نمیاد چه چیزی استفاده کنم
پاسخ دکتر شیعه زاده:
با درود فراوان
جایگزینی داروی آنتی بیوتیک را لطفا تنها با نظر متخصص خود انجام دهید
با احترام
علی | 1402/05/22
سلام قزص داپسون ۱۰۰مصرف میکنم الان پیدا نمیشه باید چکار کنم
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام با شماره 190 تماس بگیرید
باران | 1402/02/20
سلام من داپسون دارم ولی سه ماه ازتاریخ انقضاش گذشته میتونم هنوز مصرف کنم ؟؟تا چه مدت میشه مصرف کرد؟؟
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام خیر مصرف داروی تاریح گذشته توصیه نمی شود
میلاد | 1400/08/24
سلام دابسون موجود هست در حال حاظر؟
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام خیر متاسفانه در داروخانه مرکزی امام موجود نیست
سکینه اصغری | 1400/05/01
قرص داپسون ازکجامشهدمیتونم پیداکنم چندساله استفاده میکنم الان خارش بدنم زیادشده. ممنون میشم یه ادرسی بدین
پاسخ خانم دکتر اله دادی:
سلام
جهت اطلاع از موجودی دارویی با سامانه 190 تماس بگیرید.
اله شکوری | 1400/04/06
سلام . الان داپسون موجوده؟
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام خیر متاسفانه در داروخانه مرکزی امام موجود نمی باشد
فرامرز | 1399/05/26
الان مدت چندماه هست که داپسون موجود نیست أیا دارویی معادل آن وجود دارد خارش بدنم زیاد شده که بتواند جلوی خارش و.زخم شدن پوست را بگیرد باتشکر وسپاس فراوان
پاسخ اقای دکتر اشرفی:
سلام وابسته به نوع بیماری و نظر پزشک میباشد
فرامرز | 1399/04/27
برای جبران اثرداپسون روی باروری مرداان چکارباید کرد آیا دارویی وجود دارد
پاسخ اقای دکتر اشرفی:
سلام با توجه به مکانیسم دارو مستقیما مشکلات باروری ایجاد نمیشود ولی در صورت نیاز میتوان از مکملهای اسپرم ساز استفاده کرد.
فرامرز | 1399/04/27
برای جبران اثرداپسون روی باروری مرداان چکارباید کرد آیا دارویی وجود دارد
پاسخ اقای دکتر اشرفی:
سلام با توجه به مکانیسم دارو مستقیما مشکلات باروری ایجاد نمیشود ولی در صورت نیاز میتوان از مکملهای اسپرم ساز استفاده کرد.