پروبنسید probenecid


پروبنسید یک داروی اوریکوز اوریک (دفع اوریک اسید در ادرار) است که با مهار ترشح کلیوی آنیون های ارگانیک و کاهش بازجذب توبولار اوره عمل می کند. داروی پروبنسید عمدتا در درمان نقرس و هایپر اوریسمی استفاده می شود. همچنین در مواردی به صورت کمکی جهت افزایش اثربخشی آنتی بیوتیک ها به کار می رود.

مکانیسم اثر

پروبنسید بازجذب توبولار اورات را مهار می کند بنابراین ترشح ادراری اوریک اسید افزایش یافته و سطح خونی آن کاهش می یابد. پروبنسید همچنین در دوزهای پایین تر از دوز درمانی، اتصال پلاسمایی اورات را کاهش داده و ترشح کلیوی اوریک اسید را مهار می کند.

 مکانیسم انجام این مهار مشخص نیست اما ممکن است داروی پروبنسید با مهار انتقال آنزیم هایی که نیاز به منبع پر انرژی پیوندهای فسفات دارند عمل کند.

فارماکودینامیک

پروبنسید یک داروی افزایش دهنده ترشح اوریک اسید و مهار کننده های توبول های کلیوی است که همراه با کلشی سین در درمان آرتریت نقرسی مزمن به کار می رود. این دارو با مهار بازجذب اورات و افزایش دفع آن باعث کاهش سطح خونی اوریک اسید می شود.

داروی پروبنسید همچنین از ترشح بسیاری از اسیدهای ضعیف ارگانیک مثل آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین ها, بیشتر سفالوسپورین و برخی دیگر از بتالاکتام ها جلوگیری می کند و در نتیجه باعث افزایش غلظت خونی آنها می شود بنابراین پروبنسید گاهی جهت افزایش غلظت آنتی بیوتیک ها در درمان گنوره, نوروسیفلیس یا عفونت های داخل حفره لگن استفاده می شود.

فارماکوکینتیک

جذب, حجم توزیع داروی پروبنسید و متابولیسم آن خیلی شناخته شده نیست. فراهمی زیستی پروبنسید بیش از 90 درصد و اتصال پروتئینی آن حدود 75 تا 95 درصد است. دارو در ادرار به فرم مونوآسیل گلوکورونید و تغییر نیافته دفع می شود. قلیایی کردن ادرار، دفع کلیوی پروبنسید را افزایش می دهد. نیمه عمر دارو حدود 6 تا 12 ساعت است.

مقدار مصرف پروبنسید

بزرگسالان

  • نقرس: (شروع در مرحله فروکش کردن بیماری)

ابتدا 250 میلی گرم خوراکی 2 بار در روز به مدت یک هفته و در ادامه 500 میلی گرم 2 بار در روز.  

در صورت عدم کنترل علائم, ممکن است هر 4 هفته دوز روزانه به مقدار 500 میلی گرم افزایش یابد تا غلظت خونی اورات طبیعی شود. حداکثر دوز مجاز روزانه 2 گرم است.

  • آرتریت نقرسی:

ابتدا 250 میلی گرم خوراکی 2 بار در روز به مدت یک هفته و در ادامه 500 میلی گرم 2 بار در روز. 

در صورت عدم کنترل علائم, ممکن است هر 4 هفته دوز روزانه به مقدار 500 میلی گرم افزایش یابد تا غلظت خونی اورات طبیعی شود. حداکثر دوز مجاز روزانه 2 گرم است.

  • داروی کمکی در آنتی بیوتیک درمانی :

500 میلی گرم خوراکی 4 بار در روز.

کودکان

  • داروی کمکی در آنتی بیوتیک درمانی:
  • سن 2 تا 14 سال و وزن کمتر از 50 کیلو : 25 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن خوراکی یک بار در روز و در ادامه 40 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 4 دوز منقسم.
  • کودکان با وزن بالای 50 کیلوگرم : 500 میلی گرم خوراکی 4 بار در روز.

تداخلات دارویی

آسیکلوویر , آمپی سیلین , آمپی سیلین + سولباکتام , آموکسی سیلین , ادفوویر , پنی سیلین , پنی سیلین وی , پیپراسیلین/تازوباکتام , تیوپنتال , دفریپرون , سفازولین , سفالکسین , سفتریاکسون , سفوروکسیم , سفکسیم , سولفادیازین , متوترکسات , مروپنم , نیتروفورانتوئین , فسفومایسین , دیازوکساید , ریفامپین , فوروزماید , لورازپام , گان سیکلوویر , کتامین , سولینداک , آزلوسیلین , کاربنی سیلین , سفالوتین , بومتانید , اتاکرینیک اسید , گلی پیزاید , کلرپروپامید , روزیگلیتازون , سفادروکسیل , بوتالبیتال و استامینوفن , سفاماندول , تولفنامیک اسید , فنوپروفن , سدیم فنیل بوتیرات , گلیسرول فنیل بوتیرات , پیومسیلینام , بالسالازید , بک آمپی سیلین , فامسیکلوویر , آمینوهیپورات سدیم

• استامینوفن : افزایش پیک پلاسمایی استامینوفن
• الکل : افزایش سطح سرمی اورات
• آلوپورینول: افزایش ترشح متابولیت فعال آلوپورینول
• ضد قند های سولفونیل اوره: افزایش غلظت خونی داروهای کاهنده قند و احتمال هایپوگلایسمی
• ضد نئوپلاسم ها: افزایش سطح اورات و احتمال ایجاد نفروپاتی اوریک اسیدی
• آنتی بیوتیک های بتالاکتام: کاهش ترشح بتالاکتام ها و افزایش غلظت خونی آنها
• دیازوکساید : افزایش غلظت خونی اورات
• فورزماید: افزایش سطح سرمی اورات
• دیورتیک تیازیدی: افزایش ترشح منیزیم, کلسیم و سیترات
• گانسیکلوویر: افزایش ترشح و کاهش غلظت گانسیکلوویر
• کتامین : افزایش اثرات بی هوشی
• لورازپام: افزایش پیک پلاسمایی لورازپام
• متوترکسات : افزایش غلظت خونی و سمیت متوترکسات
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (ایندومتاسین, ناپروکسن و سولینداک): افزایش غلظت خونی داروهای ضد التهاب
• سولینداک : احتمال کاهش عملکرد اوریکوزاوریک پروبنسید
• نیتروفورازون: احتمال مهار ترشح کلیوی نیتروفورازون و افزایش عوارض جانبی آن و کاهش اثر ضد عفونی کننده مجاری ادرار
• پیرازینامید: کاهش عملکرد اوریکوزاوریک و افزایش غلظت خونی اورات
• ریفامپین: مهار ترشح و بازجذب کبدی ریفامپین و در نتیجه افزایش غلظت ریفامپین
• سالسیلات ها: کاهش اثر اوریکوزاوریک پروبنسید
• سولفونامیدها: افزایش غلظت سرمی سولفونامیدها
• تیوپنتال : افزایش غلظت تیوپنتال

هشدارها

  • در ابتدای درمان با پروبنسید ممکن است تشدید علائم نقرس روی دهد. در این موارد تجویز کلشی سین به همراه پروبنسید توصیه می شود.
  • پروبنسید باعث افزایش غلظت پلاسمایی متوترکسات می شود و سمیت آن را افزایش می دهد بنابراین بایستی در مصرف همزمان, دوز متوترکسات کاهش یابد و غلظت خونی آن به طور مداوم تحت کنترل باشد.
  • در بیماران مصرف کننده پروبنسید, مصرف سالسیلات ها باعث آنتاگونیزه کردن اثرات اوریکوزاوریک پروبنسید می شود. در صورت نیاز به مصرف مسکن, بهتر است از استامینوفن استفاده شود.
  • به صورت گهگاه و خیلی نادر ممکن است واکنش های آنافیلاکتیک با مصرف پروبنسید گزارش شود. این عارضه عموما چند ساعت پس از مصرف مجدد دارو (بعد از یک دوره قطع دارو) ایجاد می شود.
  • هماچوری, رنال کولیک (درد کلیوی), درد مهره ای و سنگ های اوریک اسیدی ممکن است ایجاد شود.
  • در بیماران با سابقه زخم های گوارشی با احتیاط مصرف شود.
  • داروی پروبنسید در بیماران با اختلالات کلیوی استفاده می شود منتهی دوز دارو باید به دقت تنظیم شود و از مصرف همزمان پنی سیلین ها بدون تجویز پزشک خودداری شود.

نکات قابل توصیه

در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود:

  • سابقه آلرژی به پروبنسید یا ترکیبات آن و آلرژی به سایر داروها, اختلال خونی, سنگ های کلیوی, مصرف آسپرین یا هر سالسیلات دیگر.
  • در کودکان زیر 2 سال نباید این دارو مصرف شود.
  • با مصرف پروبنسید, در صورت اختلال در آنزیم G6PD ممکن است همولیز ایجاد شود.
  • در صورت باردار بودن یا قصد باردار شدن با پزشک مشورت شود تا بر اساس فواید و مضرات دارو برای مادر و جنین تجویز دارو انجام شود.
  • طی شیردهی نیز با مشورت پزشک و با در نظر گرفتن صلاح نوزاد مصرف شود.
  • مصرف پروبنسید بدون توجه به غذا و با نوشیدنی های فاقد کافئین انجام شود.  
  • در صورت فراموش کردن یک دوز، دارو باید بلافاصله استفاده شود ولی اگر تا دوز بعدی زمان زیادی باقی نیست از دوز فراموش شده صرف نظر شده و برنامه عادی مصرف دارو ادامه یابد و دوز دارو 2 برابر نشود.

مصرف در بارداری

C ( داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد. )

"داروهای معرفی شده و مشاوره دارویی به معنای تجویز نمی باشند. لطفا پیش از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید."

بنر مشاوره دارویی
 
برای دسترسی به کانال های شرکت خدمات دارویی رضوی بر روی پیام رسان مدنظر کلیک کنید:

🟣 اینستاگرام 🟡 لینکدین 🔵 تلگرام 🟠 ایتا 🟢 بله

نظر خود را درباره خدمات ما بگویید:

لینک نظرسنجی
 

پرسش از دکتر داروساز


سوالات کاربران
    تاکنون نظری برای این مطلب درج نشده است.