تاموکسیفن Tamoxifen
تاموکسیفن یک تنظیم کننده انتخابی گیرنده استروژن (SERM) با فعالیت های اختصاصی بر بافت برای درمان و پیشگیری از سرطان سینه دارای گیرنده استروژن می باشد.
تاموکسیفن به عنوان یک عامل آنتی استروژن (عامل مهار کننده) در بافت پستان اما به عنوان یک استروژن (عامل تحریک کننده) در متابولیسم کلسترول ، تراکم استخوان و تکثیر سلولی در رحم عمل می کند.
مکانیسم اثر
تاموکسیفن یک عامل غیر استروئیدی است که به گیرنده های استروژن (ER) متصل می شود و موجب تغییرات ساختاری در گیرنده می شود. این امر منجر به انسداد یا تغییر در بیان ژن های وابسته به استروژن می شود. در نتیجه ی پیوند طولانی مدت تاموکسیفن با کروماتین هسته ای، موجب کاهش فعالیت DNA پلی مراز، اختلال در به کارگیری تیمیدین، انسداد جذب استرادیول و کاهش پاسخ استروژن می شود.
احتمال دارد که تاموکسیفن با سایر فعال کننده هاویا مهار کننده های کمکیدر بافت ارتباط برقرار کند و به گیرنده های مختلف ER-alphaوER-beta متصل شود و اثرات استروژنیک و آنتی استروژنیک ایجاد کند.
فارماکودینامیک
تاموکسیفن متعلق به یک دسته از داروهایی است که به عنوان تنظیم کننده گیرنده استروژن شناخته می شوند. (SERM ها) که دارای هر دو اثر استروژنی و آنتی استروژنیک هستند.
تاموکسیفن، هسته ای مشابه با دی اتیل استیل بسترول دارد اما دارای زنجیره جانبی اضافی (ترانسایزومر) است که موجب فعالیت آنتی استروژنیک آن می شود.
فارماکوکینتیک
نیمه عمر
: 7-14 ساعت
زمان رسیدن به حداکثرغلظت پلاسمایی
: 3-6 ساعت
اتصال به پروتئین
: 99٪
حداکثرغلظت پلاسما
: 40 نانوگرم در میلی لیتر
متابولیسم
: توسط آنزیم P450 کبدی CYP2C9، CYP2D6، CYP3A4
متابولیت ها
: N-desmethyl tamoxifen، endoxifen
دفع
: مدفوعی (65٪)، ادراری (9٪)
مقدار مصرف تاموکسیفن
دوز معمول در بزرگسالان برای سرطان پستان :
- برای درمان سرطان متاستاتیک پستان در زنان و مردان :
20 تا 40 میلی گرم خوراکی در روز
دوزهای بالاتر از 20 میلی گرم باید در دوزهای مختلف (صبح و عصر) داده شود.
- برای درمان زنان مبتلا به سرطان مجاری پستان (DCIS) به دنبال جراحی پستان و اشعه درمانی و همچنین برای کاهش بروز سرطان پستان در زنان با ریسک بالای ابتلا به سرطان پستان :
20 میلی گرم خوراکی روزانه به مدت 5 سال
دوز معمول در بزرگسالان در درمان کمکی سرطان پستان – Adjuvant
- برای درمان سرطان پستان node positive در زنان یائسه پس از ماستکتومی کامل (برداشتن تمام سینه) یا بخشی از آن ، برداشت بخشی از بافت زیر بغلو پرتودرمانی پستان :
10 میلی گرم خوراکی 2 تا 3 بار در روز به مدت 5 سال.
- مصرف روزانه بزرگسالان برای سرطان پستان- palliative
10 تا 20 میلی گرم خوراکی دو بار در روز
ممکن استتاثیر دارو تا چند ماه پس از شروع درمان آشکار نشود.
- دوز معمول برای سندرم McCune-Albright در کودکان :
برای استفاده در دختران 2 تا 10 ساله با سندرم مک کن-آلبرایت و بلوغ زودرس
20 میلی گرم یک بار در روز. مدت درمان تا 12 ماه است.
- دوز معمول در کودکان با بلوغ زودرس:
برای استفاده در دختران 2 تا 10 ساله با سندرم مک کین-آلبرایت و بلوغ زودرس 20 میلی گرم یک بار در روز. مدت درمان تا 12 ماه است.
موارد منع مصرف
بارداری , ازدیادحساسیت به این دارو و ترکیبات آن , خونریزی واژینال نامشخص , سابقه ترومبوآمبولی , مصرف ضد انعقاد کومارینیعوارض جانبی تاموکسیفن
تهوع , آنژیوادم , گرگرفتگی , افسردگی , ادم , سرفه , استخوان درد , بی اشتهایی , سکته مغزی , آب مروارید , کاهش میل جنسی , تغییرات قرنیه , کیست تخمدان , درد و کرامپ شکمی , خستگی , پانکراتیت , تغییرات در دوره قاعدگی , آمنوره , ترشحات واژن , الیگوآمنوره , درد اسکلتی عضلانی , سرطان آندومتری , ترومبوز وریدی شبکیه , فیبروئید رحمتداخلات دارویی
کاربامازپین , آناگریلید , پگ اینترفرون آلفا 2بی , آلبندازول , استامینوفن | پاراستامول , آسپرین , آسنوکومارول , افاتینیب , آلدوسترون , ریتوناویر , اسپارفلوکساسین , وندتانیب , لنالیدوماید , دولاسترون , میرابگرون , زیپراسیدون , نلفیناویر , مفلوکین , دوفتیلید , بپریدیل , ابیراترون , تری پارانول , ادوکسابان , بوپروپیون + نالترکسون , دکس فن فلورامین , گرپافلوکساسین , هالوفانترین , ریوسیگوآت , بداکیلین , داکومیتینیب , لورلاتینیب , گادوفوسوست , رمدسیویر , کانابیدیول , اناستروزول , فیداکسومیسین , فلوئورو استرادیول F18 , دینسترولهشدارها
برای زنان مبتلا به سرطان مجاری پستان (DCIS) و زنانی که ریسک بالایی در ابتلا به سرطان پستان دارند بدخیمی های رحم، سکته مغزی و آمبولی ریه گزارش شده است.
احتیاط :
سابقه ترومبوآمبولی (درمان CA)؛ تاموکسیفن خطر ترومبوآمبولی وریدی را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.
ضد انعقادهای کومارینی (درمان CA)
پلی مورفیسم CYP2D6 - CYP2D6 تاموکسیفن را به متابولیت فعال اندوکسیفن تبدیل می کند؛ کاهش فعالیت CYP2D6 یا استفاده همزمان از سایر مهارکننده های CYP2D6 ممکن است اثر تاموکسیفن را کاهش دهد.
متاستاز استخوان ، ترومبوسیتوپنی ، لکوپنی ،هیپرلیپیدمی ،کلستاز، کبد چرب، نکروز کبدی و هپاتیت گزارش شده است.
کاهش بینایی، تغییرات قرنیه، ترومبوز ورید شبکیه ، گرگرفتگی و افزایش درد استخوانی و یا درد تومور که بعضی اوقات با واکنش خوب تومور مرتبط استنیز گزارش شده است.
استفاده مزمن جهت پیشگیری ممکن است منجر به افزایش خطر سکته مغزی، آمبولی ریه، سرطان رحم، سارکومای رحم، آب مروارید گردد.
در بارداری مصرف نشود.
نکات قابل توصیه
اگر به تاموکسیفن حساسیت دارید، نباید از آن استفاده کنید.
همچنین اگر از رقیق کننده های خون نظیر وارفارین (Coumadin، Jantoven) مصرف میکنید نباید از تاموکسیفن جهت کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه استفاده کنید.
اگر باردار هستید تاموکسیفن را مصرف نکنید، این ممکن است به جنین آسیب برساند. از باردار شدن حین مصرف دارو و حداقل تا دو ماه بعد از اتمام درمان بپرهیزید.
پیشگیری به روش هورمونی از بارداری (مانند قرص های کنترل حاملگی، تزریق، ایمپلنت، پچ پوستی و حلقه های واژینال) ممکن است به اندازه کافی برای جلوگیری از بارداری در هنگام مصرف تاموکسیفن موثر نباشد. از پزشک خود در مورد استفاده از روش های کنترل حاملگی غیر هورمونی (کاندوم، دیافراگم با ماده اسپرم کشیا IUD) مشورت بگیرید.
اگر تاموکسیفن را مصرف می کنید تا خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهید، ممکن است لازم باشد دوز اول خود را در طول دوره قاعدگی خود مصرف کنید. قبل از اینکه تاموکسیفن مصرف شود، ممکن است لازم باشد با استفاده ازتست بارداری نیز مطمئن شوید که حامله نیستید. دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید.
مصرف تاموکسیفن خطر ابتلا به سرطان رحم، سکته مغزی یا لخته شدن خون در ریه را افزایش می دهد که می تواند کشنده باشد. با پزشک خود درباره خطرات مصرف این دارو صحبت کنید.
برای اطمینان از اینکه تاموکسیفن برای شما ایمن است، پزشک خود را از موارد زیر مطلع سازید:
- سابقه سکته مغزی یا لخته خون
- بیماری کبدی
- کلسترول یا تری گلیسیرید بالا
- سابقه آب مروارید
- یا اگر شیمی درمانی یا پرتو درمانی دریافت می کنید.
اینکه آیا تاموکسیفن به شیر مادر منتقل می شودو یا این که می تواند به کودک شیرخوار آسیب برساند مشخص نیست اما این دارو ممکن است تولید شیر مادر را کاهش دهد. در هنگام مصرف تاموکسیفن از شیر دادن به کودک پرهیز کنید.
مصرف در بارداری
D ( در این گروه از داروها، مطالعات و نتایج حاصل از آن بیانگر وجود خطر برای جنین انسان است. زمانی که استفاده از دارو برای زنان باردار اجتناب ناپذیر است و خطرات احتمالی پذیرفته شده است، پزشک دارو را تجویز می کند. )جهت اطلاع از موجودی داروهای تک نسخه ای در موسسه خدمات دارویی رضوی، با واحد داروهای تک نسخه ای تماس بگیرید .
۰۵۱-۳۱۹۰۸ (داخلی ۱)
و یا شماره 09045416138
موسسه خدمات دارویی رضوی
بانک اطلاعات دارویی | جدیدترین اخبار دارویی | مشاوره دارویی
پروانه | 1400/05/07
سلام وقتتون بخیر من ازسال نودوهفت تاموکسیفن ده استفاده میکردم ولی الان متوجه شدم که از شش ماه پیش اشتباهی بجای ده میلی بیست میلی میخورم یعنی داروخونه اشتباه داده ومن چون قرص رو از ورق خالی میکردم متوجه دوزش نشدم به نظرتون ادامه بدم یا همون ده میلی رو بگیرم واینکه عوض کنم مشکلی پیش نمیاد؟
پاسخ خانم دکتر بیدار:
با سلام
بهتر است درمان را با دوز 10 میلی گرم ادامه داده و برای برسی روند درمان آزمایش خون هم بدهید
فاطمه | 1399/12/21
سلام، آقای دکتر. من سرطان سینه دارم، و روزی دو تا 10میلی گرم، تاموکسیفن میخورم و به شدت استخوان درد میشم. چیکار کنم؟
پاسخ خانم دکتر بیدار:
با سلام
درد استخوان از عوارض ناشایع این دارو می باشد.. در صورتی که اوایل مصرف دارو هست پس از گذشت مدتی از شروع مصرف بدن نسبت به این عارضه تحمل ایجاد می کند..