کدئین codeine
● کدئین یک مسکن مخدر است که به طور گسترده برای تسکین درد و سرکوب آن استفاده می شود.
● این ماده که از خشخاش مشتق می شود، به عنوان یک پیش دارو عمل می کند و در بدن به مورفین تبدیل می شود.
● اثربخشی کدئین در مدیریت درد ناشی از توانایی آن در اتصال به گیرنده های مواد افیونی و تعدیل درک درد است.
● اغلب با مسکن‌های غیرافیونی مانند استامینوفن ترکیب می‌شود و در فرمول‌های مختلف موجود است.
● با وجود اثربخشی، کدئین خطرات وابستگی، افسردگی تنفسی و سایر عوارض جانبی را به همراه دارد که نیاز به استفاده دقیق و نظارت پزشکی دارد.
● به دلیل پتانسیل سوء استفاده از آن، اقدامات نظارتی برای کنترل در دسترس بودن و توزیع آن وجود دارد.
مکانیسم اثر
● مکانیسم اثر کدئین بر اساس تبدیل آن به مورفین است که یک آگونیست قوی در گیرنده های مو اوپیوئیدی است.
● اتصال مورفین به این گیرنده ها باعث مهار آزاد شدن انتقال دهنده های عصبی می شود و انتقال سیگنال های درد را کاهش می دهد.
● فعال شدن گیرنده های مو-افیونی نیز به اثرات مضعف سیستم عصبی مرکزی کدئین کمک می کند.
فارماکودینامیک
● کدئین یک پیش دارویی است که در کبد متابولیسم شده و به شکل فعال آن یعنی مورفین تبدیل می شود.
● مورفین در درجه اول به گیرنده های مو مخدر در سیستم عصبی مرکزی متصل می شود و اثرات ضد درد ایجاد می کند.
● فعال شدن گیرنده های مواد افیونی از آزاد شدن انتقال دهنده های عصبی درگیر در سیگنال دهی درد جلوگیری می کند و درک درد را تغییر می دهد.
فارماکوکینتیک
● کدئین پس از مصرف خوراکی از دستگاه گوارش جذب می شود.
● متابولیسم کبدی توسط آنزیم های سیتوکروم P450، به ویژه CYP2D6، کدئین را به مورفین تبدیل می کند.
● مورفین به دست آمده مسئول اثرات ضد درد است.
● کدئین و مورفین هر دو تحت حذف کلیوی قرار می گیرند.
موارد مصرف کدئین
● تسکین درد: برای کنترل دردهای خفیف تا متوسط شدید استفاده می شود.
● سرکوب کننده سرفه: به دلیل خواص ضد سرفه در برخی از فرمولاسیون های سرفه گنجانده شده است.
● محصولات ترکیبی: کدئین اغلب با سایر داروها مانند استامینوفن یا ایبوپروفن ترکیب می شود تا اثرات ضد درد آن را افزایش دهد.
مقدار مصرف کدئین
● دوز کدئین بر اساس شدت درد، تحمل و سلامت کلی بیمار به صورت فردی تعیین می شود.
● برای تسکین درد، دوزهای معمولی از 15 میلی گرم تا 60 میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت متغیر است که از حد مجاز روزانه تجاوز نمی کند.
● محصولات ترکیبی، مانند آنهایی که حاوی استامینوفن یا ایبوپروفن هستند، ممکن است دوز متفاوتی داشته باشند.
موارد منع مصرف
● کدئین در بیماران مبتلا به افسردگی شدید تنفسی منع مصرف دارد.
● افراد با حساسیت یا آلرژی شناخته شده به کدئین یا سایر مواد افیونی.
● کدئین ممکن است شرایط تنفسی را تشدید کند.
عوارض جانبی کدئین
عوارض جانبی رایج:
● یبوست
● تهوع و استفراغ
● خواب آلودگی
● سرگیجه
عوارض جانبی کمتر شایع اما جدی:
● دپرسیون تنفسی
● فشار خون بالا
● گیجی
● واکنش های آلرژیک (بثورات، خارش، تورم)
● انسداد دستگاه گوارش
تداخلات دارویی
● داروهای مضعف سیستم اعصاب مرکزی: در صورت استفاده همزمان با الکل، بنزودیازپین ها یا سایر داروهای مضعف CNS، اثرات آرام بخش افزایش می یابد.
● مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs): خطر ابتلا به سندرم سروتونین و بحران فشار خون بالا.
● مهارکننده‌های CYP2D6 (به عنوان مثال، فلوکستین، پاروکستین): تبدیل کدئین به مورفین را کاهش می‌دهد که به طور بالقوه اثر ضد درد را کاهش می‌دهد.
● داروهای مؤثر بر تحرک دستگاه گوارش: افزایش خطر یبوست هنگام استفاده با داروهای آنتی کولینرژیک یا آنتاگونیست های اوپیوئیدی.
هشدارها
● مصرف کدئین ممکن است منجر به کندی یا دشواری تنفس شود، به ویژه در افرادی که به مواد افیونی ساده یا حساس هستند.
● استفاده طولانی مدت ممکن است منجر به وابستگی جسمی و روانی شود.
● ترکیب کدئین با الکل یا سایر داروهای مضعف سیستم عصبی مرکزی می تواند خطر مصرف بیش از حد را افزایش دهد.
نکات قابل توصیه
● در افرادی که از قبل شرایط تنفسی دارند احتیاط شود، زیرا کدئین می تواند عملکرد تنفسی را سرکوب کند.
● کدئین ممکن است باعث خواب آلودگی شود و عملکرد شناختی و حرکتی را مختل کند، که نیاز به احتیاط هنگام کار با ماشین آلات یا رانندگی دارد.
● در افراد مبتلا به اختلال عملکرد کلیه، ممکن است تنظیم دوز لازم باشد.
مصرف در بارداری
● به طور کلی مصرف کدئین در دوران بارداری به خصوص در سه ماهه اول ممنوع است.
● استفاده طولانی مدت در اواخر بارداری ممکن است منجر به سندرم محرومیت نوزاد شود.
مصرف در شیردهی
● معمولاً هنگام مصرف کدئین، شیردهی توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است منجر به آرام‌بخشی بیش از حد و تضعیف تنفسی در شیرخوار شود.
اشکال دارو کدئین
● فرمولاسیون مایع: از شربت ها یا محلول ها مخصوصاً در آماده سازی سرفه استفاده می شود.
● محصولات ترکیبی: کدئین اغلب با استامینوفن، ایبوپروفن یا سایر داروها ترکیب می شود تا اثرات ضد درد آن را افزایش دهد.
مریم آتش افروز | 1403/03/17
من چندین ساله که از داروهای صد افسردگی استفاده میکنم از سال گذشتهکه بدلیل فیبروم رحم وتخمدانم را عمل هیسترکتومی انجام دادم هنوز مشکل ادرار در خواب را دارم دکتر اورولوژی رفتم قرص ویزیکر داد ولی فایده نداشت دککترهای دیگه واسم آکسی بوتنین وسولفیناسین تولترودین تجویز کرد ند اما بی اثره نمیدونم چه مدت باید مصرف کنم تا نتیجه بگیرم ممکنه از قرصهای ضد افسردگی باشه ؟ دکترم گفت که از این داروها نیست.اگر میشه اسم قرصهامو بگم.سرترالین.پرامی پکسول .الپرازلام.پرانول.امی ترپتلین..کلوناز پام
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام بین داروهای شما آمی تریپتیلین می تواند باعث احتباس ادراری شوداز طرف دیگر ممکن است بقیه داروهای شما باعث افزایش دفع ادرار شوند . لازم است حتما با مراجعه مجدد به روانپزشکتان داروهای شما از این نظر مجدد بررسی شوند. و در صورت صلاحدید ایشان تغییر کنند
رحیم فرد | 1400/08/12
من مدت زیادی هست کدئین مصرف میکنم در صورتی میل نکنم نای حرکت ندارم میدونم مشکلات قلبی و کلیوی و کبدی را بهمراه داره کوهنوردم هستم نمیدونم چی جایگزین کنم از استفاده مواد مخدر هم ترس وحشتناک دارم ولی کدئین رو میدونم صناعی هست و مدتی بلاجبار جایی بودم میل نکردم بعدش دوباره شروع کردم گاهی 12 عدد در روز میل میشه تا 20 عدد هم داشتم ممنون میشم راهنمایی کنید
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام حتما به متخصص اعصاب و روان مراجعه کنید جدا از وابستگی، برای کبد خیلی خطرناک است
مجتبی | 1399/10/24
من مدتی به قرص متادون روی اوردم ولی الان چند روزی هست استفاده نمی کنم ایا کدین می تواند دردهای ناشی از مصرف قرص را کاهش بده تا درد کمتر تحمل کنم
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام تا حدودی می تواند موثر باشد ولی شما حتما باید به متخصص اعصاب و روان برای ترک منطقی و پیشگیری از عوارض سندروم محرومیت مراجعه کنید