آرگاتروبان Argatroban
آرگاتروبان یک مهارکننده مستقیم و انتخابی برای ترومبین می باشد که در بیماران مبتلا یا در خطر ترومبوسایتوپنی ناشی از هپارین استفاده می شود. داروی آرگاتروبان یک ضد انعقاد غیر هپارینی است که تعداد پلاکت ها را در بیماران دچار ترومبوسایتوپنی ناشی از هپارین به حد طبیعی می رساند و از تشکیل ترومبین جلوگیری می کند.
مکانیسم اثر
آرگاتروبان با جلوگیری از واکنش های ناشی از ترومبین یا کاتالیز شده توسط آن، مانند تشکیل فیبرین، فعال سازی فاکتورهای انعقادی 5، 8 و 13 و پروتئین C و مهار تجمع پلاکتی، اثر ضد انعقادی خود را اعمال می کند.
فارماکودینامیک
آرگاتروبان یک مهارکننده مستقیم و برگشت پذیر سنتزی ترومبین است که از ال آرژنین مشتق شده است و برای پروفیلاکسی و درمان ترومبوزیس در بیماران مبتلا به ترومبوسایتوپنی القا شده توسط هپارین به کار می رود.
این دارو به صورت برگشت پذیر به محل فعال ترومبین وصل شده و نیازی به کوفاکتور آنتی ترومبین 3 برای اثرات ضد ترومبوتیک خود ندارد.
آرگاتروبان با مهار تبدیل فیبرینوژن به مونومرهای فیبرین، فعالسازی فاکتورهای 5,8,11، پروتئین C و مهار تجمع پلاکتی با واسطه ترومبین عمل می کند. در دوز درمانی آرگاتروبان بر روی پروتئازهای مرتبط با سرین اثری ندارد یا اثرش بسیار اندک است. این دارو اثرات ترومبین آزاد و مرتبط با لخته را مهار می کند.
فارماکوکینتیک
- داروی آرگاتروبان به صورت وریدی مصرف شده و اتصال پروتئینی 54 درصدی دارد.
- متابولیسم دارو عمدتا کبدی و به وسیله هیدروکسیلاسیون و آروماتیزاسیون می باشد. سن و جنسیت روی متابولیسم دارو تاثیری ندارد.
- دفع دارو عمدتا مدفوعی است و اندکی دفع ادراری نیز دارد. نیمه عمر دفع دارو 39 تا 51 دقیقه می باشد.
موارد مصرف آرگاتروبان
PCI , درمان و پیشگیری از ترومبوسایتوپنی ناشی از هپارینPCI ( در افراد در خطر ترومبوسایتوپنی القایی توسط هپارین)
مقدار مصرف آرگاتروبان
بزرگسالان
- پروفیلاکسی و درمان ترومبوسایتوپنی ناشی از هپارین :
ابتدا 2 میکروگرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در دقیقه انفوزیون مداوم وریدی شود (بعد از اندازه گیری زمان ترومبوپلاستین نسبی) و در ادامه افزایش دوز به مقدار لازم صورت گیرد (تا حداکثر 10 میکروگرم به ازای هرکیلوگرم وزن) تا هنگامی که زمان ترومبوپلاستین نسبی 1.5 تا 3 برابر مقدار اولیه شود (حداکثر 100 ثانیه) .
- انجام عمل PCI در بیماران مبتلا به ترومبوسایتوپنی القایی توسط هپارین :
25 میکروگرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در دقیقه انفوزیون وریدی و یک دوز یکجای 350 میکروگرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن از طریق یک ورید بزرگ طی 3 تا 5 دقیقه. در مدت 5 تا 10 دقیقه بعد از تزریق دوز یکجا باید ACT اندازه گیری شود و در صورت زیر 300 ثانیه بودن آن, دوز یکجای 150 میکروگرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن تزریق شود و دوز انفوزیون به 30 میکروگرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در دقیقه افزایش یابد و در مدت 5 تا 10 دقیقه بعد مجددا ACT چک شود و در صورت بیشتر بودن آن از 450 ثانیه , دوز انفوزیون به 15 میکروگرم به ازای هرکیلوگرم وزن در دقیقه کاهش یابد و ACT در زمان 5 تا 10 دقیقه بعد چک شود ( سطح ACT باید در محدوده درمانی 300 تا 450 ثانیه حفظ شود).
کودکان
بی خطری دارو در کودکان با سن کمتر از 16 سال ثابت شده نیست.
- درمان و پروفیلاکسی ترومبوسایتوپنی القایی توسط هپارین :
ابتدا 0.75 میکروگرم آرگاتروبان به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در دقیقه انفوزیون مداوم وریدی شود (بعد از اندازه گیری زمان ترومبوپلاستین نسبی) و در ادامه پروترومبین تایم بعد از 2 ساعت اندازه گیری شود و اگر PTT 1.5 تا 3 برابر مقدار اولیه بود (حداکثر 100 ثانیه) و عملکرد کبدی بیمار طبیعی بود, دوز 0.1 تا 0.25 میکروگرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در دقیقه ادامه یابد و در صورت اختلال کبدی دارو کاهش یابد.
عوارض جانبی آرگاتروبان
اسهال , سردرد , سرفه , تهوع , درد قفسه سینه , استفراغ , کاهش فشارخون , تب1 , واکنشهای پوستی , افزایش بیلی روبین خون , خارش , گشادی عروق محیطی , خون در ادرار , اختلالات هضم غذا , درد معده , افزایش آنزیم های کبدی در خون , ازوفاژیت , راش , خون ریزی داخل جمجمه ای , آنژین , خونریزی گوارشی , زخم گوارشی , خون ریزی وسیع در ارگان های حیاتی , علائم مشابه گاستریت , خون ریزی در اثر تروما , ادم آلرژیک , خونریزی در محل تزریق و کاتتر , تست کبدی غیرنرمال , انفارکتوس میوکارد , تاکیکاردی بطنی , برادیکاردی , خلط خونی , ارست قلبی , ترومبوز , بیماریهای ایسکمیک قلبی , کاهش هماتوکریت و هموگلوبینتداخلات دارویی
پروتامین سولفات , تاناستوم , جینکوبیلوبا , نتونال , تیروفیبان , کینین , دسیرودین , انوکساپارین , هپارین , وارفارین , کلوپیدوگرل , آسپرین , کنتراسپتیو تری فازیک , داساتینیب , بازدوکسیفن + استروژن کنژوگه , بوتاباربیتال , دالتپارین , تینزاپارین , کیتوسان , ایبریتومومب تیوکستان , توسیتومومب , ایپیلی موماب , ادوکسابان , بتریکسابان , پروترومبین انسانی , استروپیپات , سفپودوکسیم , سفدیتورن پیوکسیل , سفدی نیر , سفوتتان , سفوکسیتین , گلوکاگون , اوروکیناز | یوروکیناز , ایکوزاپنت , آنیسیندیون , راموسیروماب , کوردیسپس , بنوریلات , کانگرلور , دفیبروتاید , فاکتور 10 , اماداساکلینآسپرین: پتانسیل افزایش ریسک خون ریزی در مصرف همزمان با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
کلوپیدوگرل : افزایش غلظت آرگاتروبان
ضد التهاب های غیر استروئیدی : افزایش ریسک خون ریزی
انوکساپارین : افزایش ریسک خون ریزی
هپارین : افزایش ریسک خون ریزی
وارفارین : افزایش ریسک خون ریزی و پروترومبین تایم و INR, نکروز پوست و عضو و گانگرن
هشدارها
- حساسیت مفرط: مواردی از بروز حساسیت مفرط در راه های هوایی, پوست و ... ناشی از مصرف آرگاتروبان گزارش شده است.
- هماتوم اسپاینال یا اپیدورال : در صورتی که بیمار مصرف کننده آرگاتروبان تحت بی هوشی اسپاینال یا اپیدورال قرار گیرد ممکن است هماتوم ایجاد شود که معمولا به علت بی حرکتی طولانی مدت بعد از بی هوشی می باشد. در صورت استفاده از کاتتر دائم یا مصرف همزمان سایر داروهای موثر روی انعقاد خون (ضد التهاب های غیر استروئیدی, مهار کننده های پلاکت و ...) یا داشتن سابقه تزریق اپیدورال یا اسپاینال احتمال ایجاد هماتوم افزایش می یابد.
- اختلالات کبدی: با احتیاط فراوان در بیماران مبتلا به اختلالات کبدی استفاده شود و دوز نیز کاهش یابد. از طرفی ممکن است بیش از 4 ساعت زمان برای رفع اثرات ضد انعقادی نیاز باشد.
- خون ریزی : شایعترین عارضه آرگاتروبان خون ریزی است که ممکن است گاهی کشنده باشد. در صورت استفاده از سایر داروهای افزایش دهنده ریسک خون ریزی (ضد انعقاد ها, ضد پلاکت ها و هپارین) , اختلالات کلیوی و سن بالا (خصوصا در بیماران مسن مبتلا به کمبود وزن) ریسک ایجاد این عارضه افزایش می یابد. برای سنجش عوارض و علامت های خون ریزی بایستی پایش لازم صورت گیرد و در صورت مشاهده خون ریزی فعال پاتولوژیک دارو قطع شود.
- در افرادی که ریسک خون ریزی بالا دارند (اختلالات مادرزادی یا اکتسابی خون ریزی دهنده و زخم گوارشی), سابقه اخیر پارگی عروق بزرگ یا بیوپسی اندام ها, بیحسی نخاعی، بلافاصله بعد از LP, وقایع قلبی عروقی اخیر, سکته, جراحی های داخل جمجمه ای , فشارخون بالا و شدید, اختلال کلیوی, جراحی بزرگ , خون ریزی بزرگ اخیر با احتیاط فراوان مصرف شود.
نکات قابل توصیه
در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود:
- سابقه آلرژی به آرگاتروبان یا ترکیبات آن و آلرژی به سایر داروها و مواد غذایی, وجود مشکلات خون ریزی دهنده , مصرف هپارین و مشکلات کبدی و شیردهی.
- این دارو قبل از انجام انواع خاصی از جراحی باید قطع شود و زمان مصرف مجدد آن به نظر پزشک بستگی دارد.
- امکان ایجاد خون ریزی به راحتی وجود دارد بنابراین بایستی احتیاط شود و از هرگونه آسیب فیزیکی به بدن اجتناب شود. مسواک نرم باید استفاده شود و برای اصلاح از یک ریش تراش برقی استفاده شود.
- در بیماران 65 ساله یا مسن تر ممکن است دارو عوارض بیشتری ایجاد کند.
- در صورت نیاز به انجام بی حسی نخاعی , جراحی یا هر اقدام دیگری با پزشک مشورت شود.
- در صورت آسیب به سر یا خون ریزی سریعا به پزشک مراجعه شود.
- در صورت مصرف وارفارین ممکن است نیاز به چک کردن دقیق تر فاکتورهای خونی باشد.
- در دوران بارداری یا شیردهی با بررسی منافع دارو در مقابل مضرات آن برای کودک یا جنین باید دارو مصرف شود.
پرسش از دکتر داروساز