آکسیتینیب Axitinib
آکسیتینیب مهارکننده انتخابی، قوی و خوراکی گیرنده های فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGFR) 1،2 و 3 است و اگر یکی از داروهای سیستمیک قبلی سرطان سلول کلیه شکست بخورد داروی آکسیتینیب تجویز می شود.
مکانیسم اثر
آکسیتینیب به طور انتخابی گیرنده های تیروزین کیناز VEGFR-1(گیرنده فاکتور رشد اندوتلیال عروقی)، VEGFR-2 و VEGFR-3 را مهار میکند.
فارماکودینامیک
آکسیتینیب پیشرفت سرطان را با مهار رگزایی و رشد تومور مهار می کند.
فارماکوکینتیک
- فراهمی زیستی:58%
- زمان رسیدن به حداکثر غلظت پلاسمایی:2.5-4.1 ساعت
- حداکثر غلظت پلاسمایی:27.8 نانوگرم بر میلی لیتر
- سطح زیر منحنی:265 نانوگرم در ساعت بر میلی لیتر
- اتصال به پروتئین: بیش از 99%(بیشتر آلبومین، متوسط به گلیکوپروتئین آلفا اسیدی )
- حجم توزیع:160 لیتر
- عمدتا با CYP3A4/5 و کمتر با CYP1A2, CYP2C19 و UGT1A1 متابولیزه می شود.
- متابولیت:متابولیت ان-گلوکورونیده(50%)، متابولیت سولفوکساید(20%) و داروی تغییر نیافته 20%
- نیمه عمر:2.5-6.1 ساعت
- کلیرانس کل بدن:38 لیتر در ساعت
- دفع:41% ادراری(12% بدون تغییر)، 23% ادراری(به صورت متابولیت سولفوکسید و کربوکسیلیک اسید)
مقدار مصرف آکسیتینیب
بزرگسالان
سرطان سلول کلیه
درمان سرطان سلول کلیه پیشرفته بعد از شکست یک درمان سیستمیک قبلی
دوز آغازی: 5 میلی گرم خوراکی هر 12 ساعت
کودکان
زیر 18سال:ایمین و کارایی دارو تعیین نشده است.
افزایش یا کاهش دوز بر مبنای ایمنی و تحمل پذیری فرد است
افزایش دوز
معیارها:حداقل برای دوهفته متوالی بدون واکنش جانبی تحمل شود(یعنی سمیت بیشتر از گرید 2 نداشته باشد.) و فشارخون نرمال داشته باشد و داروی ضدفشارخون مصرف نکند
افزایش دوز اول:7 میلی گرم خوراکی دوبار در روز
افزایش دوز دوم:معیار مانند بالایی است.شاید تا 10 میلی گرم خوراکی دوبار در روز افزایش یابد.
کاهش دوز یا قطع مصرف
فشارخون:اگر افزایش فشارخون دائمی با وجود مصرف داروی ضدفشارخون رخ داد دوز را کاهش دهید.در صورت شدید بودن و بالا ماندن فشارخون با وجود کاهش دوز مصرف آن را قطع کنید.
بحران فشارخونی:آکسیتینیب را قطع کنید.
خونریزی:برای خونریزی نیازمند مداخله پزشکی موقتا آکسیتینیب را قطع کنید.
جراخی:حداقل 24 ساعت قبل از جراحی قطع کنید.
سندرم لوکوانسفالوپاتی خلفی برگشت پذیر:آکسیتینیب را قطع کنید.
پروتئین اوری متوسط تا شدید:دوز را کاهش دهید یا درمان را موقتا قطع کنید.
مهارکننده های قوی CYP3A4/5: در صورت امکان از تجویز همزمان خودداری کنید.اگر امکان پذیر نیست دوز آکسیتینیب را 50% کاهش دهید و سپس طبق ایمنی و تحمل پذیری آن را تنظیم کنید.اگر مهار کننده CYP3A4/5 قطع شد بعد از 3-5 نیمه عمر مهارکننده دوز آکسیتینیب ممکن است افزایش یابد.موارد منع مصرف
ندارد
عوارض جانبی آکسیتینیب
کم خونی , اسهال , یبوست , کم آبی , هموروئید , خون دماغ , سردرد , پروتئینوری , کاهش وزن , کاهش اشتها , سرفه , تهوع , استفراغ , سرگیجه , افزایش فشارخون , سوءهاضمه , کم کاری تیروئید , آمبولی ریوی , درد عضلانی , خونریزی مقعدی , درد , خارش , خشکی پوست , سستی و رخوت , خستگی , تنگی نفس , درد مفاصل , ریزش مو , درد شکمی , افزایش لیپاز , هماچوری , قرمزی , اختلال در تکلم , راش , صدای زنگ در گوش , حمله ایسکمیک گذرا , ترومبوز ورید عمقی فعال , درد زبان , خلط خونی , پلی سیتمی , ترومبوز , استوماتیت , هایپرکلسمی , التهاب مخاط , نارسایی چشایی , سندرم اریترودیستزیا پالمار پلنتر , انسداد ورید شبکیه , درد فوقانی شکمدرد انتهایی -
تداخلات دارویی
ارگوتامین سی , دروسپیرنون , مدافینیل , افاویرنز , آمیودارون , اپرپیتانت , اریترومایسین , اکس کاربازپین , ایتراکونازول , ایزونیازید , فوس فنی توئین , نفسیلین , تیپراناویر , نیکاردیپین , دلاویردین , کونیواپتان , پنتوباربیتال , نلفیناویر , فوسامپرناویر , دروندارون , آرمودافینیل , اسلی کاربازپین استات , کینیدین | کوئینیدین , ایندیناویر , ریتوناویر , پالیفرمین , لوپیناویر , گریپ فروت , داروناویر , نفازودون , ساکویی ناویر | ساکیناویر , ایدلالیزیب , ایواکافتور , نویراپین , کلوتریمازول , کلوزاپین , بیکالوتامید , علف چای , ریفابوتین , ریفاپنتین , وراپامیل , وریکونازول , کاربامازپین , کتوکونازول , کلاریترومایسین , کلوبازام , فلوکونازول , فنوباربیتال , فنی توئین , لاپاتینیب , لیدوکائین , هالوپریدول , دسیپرامین , دیلتیازم , ریفامپین , سایمتیدین , سرترالین , سیکلوسپورین , ایماتنیب , بوسنتان , پریمیدون , پوساکونازول , تتراسیکلین , داکسی سیکلین , فلبامات , اتراویرین , میبفرادیل , کوبیسیستات , پیلوکارپین خوراکی , دکس لانسوپرازول , پکسیدارتینیب , اولیندومایسین , آرتسوناتهشدارها
فشارخون و بحران فشارخونی در کارآزمایی های بالینی گزارش شده است، معمولا در ماه اول درمان رخ می دهد.فشارخون ممکن است 4 روز بعد از آغاز درمان افزایش یابد. فشارخون باید به خوبی قبل از شروع درمان کنترل شود ممکن است تعدیل یا قطع دوز لازم باشد.
ممکن است موجب اختلال عملکرد تیروئید شود.عملکرد تیروئید را قبل از شروع درمان و به صورت دوره ای حین درمان بررسی کنید.
ممکن است موجب پروتئین اوری شود.پروتئین اوری را را قبل از شروع درمان و به صورت دوره ای حین درمان بررسی کنید.
افزایش آنزیم های کبدی گزارش شده است.ALT، AST و بیلی روبین را نظارت کنید.
نارسایی کبدی متوسط ممکن است نیاز به کاهش دوز داشته باشد.
در صورت امکان از تجویز همزمان با مهارکننده ها یا القا کننده های CYP3A4/5 خودداری کنید.
نارسایی قلبی در مصرف آکسیتینیب گزارش شده است.علایم و نشانه های بروز نارسایی قلبی را حین درمان بررسی کنید.ممکن است نیاز به قطع دائمی اکسیتینیب باشد.نکات قابل توصیه
از مصرف گریپ فروت و آب گریپ فروت خودداری کنید.
همسر مردان مصرف کننده داروی آکسیتینیب باید از بارداری پیشگیری کنند.این دارو به جنین آسیب می رساند.از روش های ضدبارداری مطمئن استفاده شود.در صورت وقوع بارداری حین مصرف این دارو فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
مصرف با یا بدون غذا فرقی ندارد.
دارو را به طور کامل با یک لیوان آب ببلعید.
در صورت استفراغ بعد از مصرف دارو دوز را تکرار نکنید و دارو را طبق برنامه همیشگی ادامه دهید.
برای اثربخشی بهتر هیچ دوزی را از دست ندهید.حتی در صورت احساس بهبودی مصرف دارو را طبق دستور پزشک ادامه دهید.
از دوز فراموش شده صرف نظر کنید.از دبرابر کردن دوز خودداری کنید.
پرسش از دکتر داروساز