سیس پلاتین Cisplatin


سیس پلاتین یا سیس پلاتینیوم یا سیس دی آمینو دی کلرو پلاتینیوم (II) (CDDP ) یک داروی شیمی درمانی بر پایه ی پلاتین می باشد که برای درمان انواع مختلف سرطان شامل سارکوم ، برخی کارسینوما ها ( مانند سرطان سلول های کوچک ریوی و سرطان تخمدان ) ، لنفوم ها و تومورهای سلول های زایا (germ cells) به کار می رود . این دارو اولین عضو از این گروه دارویی است . داروهای کربوپلاتین و اکسالی پلاتین نیز جزء این دسته دارویی می باشند .

مکانیسم اثر

عوامل آلکیله کننده بوسیله 3 مکانیسم زیر فعالیت می کنند :
1- اتصال گروه آلکیل به بازهای DNA ، باعث می شود DNA توسط آنزیم های ترمیم کننده که بازهای آلکیله شده را جایگزین می کنندشکسته شود. در نهایت موجب جلوگیری از ساخته شدن DNA و رونویسی RNA ، از روی DNA آسیب دیده می شود .
2- آسیب به DNA از طریق تشکیل اتصال های متقاطع ( بین اتم های 2 رشته ی DNA ) باعث می شود از جدا شدن 2 رشته DNA برای ساخته شدن و رونویسی جلوگیری به عمل آید .
3- القاء تخریب نوکلئوتید ها که منجر به جهش هایی در سلول می شود .

فارماکودینامیک

سیس پلاتین یک آنتی نئو پلاستیک ( ضد سرطان ) از دسته دارویی آلکیله کننده ها می باشد و برای درمان انواع اشکال سرطان استفاده می شود .
دلیل نام گذاری عوامل آلکیله کننده به دلیل توانایی آنان در افزودن گروه آلکیل به بسیاری از گروه های الکترونگاتیو در سلول ها می باشد . آنها با حمله ی مستقیم به DNA و ایجاد اتصال متقاطع بین بازهای گوانین در زنجیره دو رشته ای DNA موجب توقف رشد تومور می شوند . این عمل آن ها موجب می شود زنجیره ها قادر به جدا شدن از یکدیگر که در فرآیند رونویسی امری ضروری است نباشند بنابراین سلول ها نمی توانند به تعداد بیشتری تقسیم و تکثیر شوند .
علاوه بر این، این دارو ها با افزودن گروه متیل یا سایر گروه های آلکیل به مولکول ها ، در محلی که متعلق به آن نیستند باعث می شوند در جفت شدن باز های DNA اختلال ایجاد شده و نتوانند به صورت صحیح مورد استفاده قرار گیرند و در نتیجه موجب اختلال در ترجمه DNA می شوند.
عوامل آلکیله کننده ، به مرحله خاصی از چرخه سلولی تمایل ندارند و غیر اختصاصی هستند ، و با 3 مکانیسم مختلف نتایج یکسانی را در از هم گسیختگی عملکرد DNA و مرگ سلولی بوجود می آورند .

فارماکوکینتیک

• نیمه عمر دفعی دارو 24 ساعت تا 47 روز می باشد.
• میزان اتصال دارو به پروتئین های پلاسما بالای 90 درصد می باشد .
• 90 درصد از دارو از طریق ادرار و 10 درصد آن از طریق مدفوع ، دفع می شود .
• کلیرانس یا پاکسازی دارو از بدن 15 لیتر در هر ساعت به ازای هر متر مربع می باشد .
• حجم توزیع دارو نیز 11 لیتر به ازای هر متر مربع می باشد .

مقدار مصرف سیس پلاتین

تومور های پیش رونده (متاستاتیک) بیضه
دوز معمول در ترکیب با سایر عوامل تأیید شده شیمی درمانی 20 میلی گرم روزانه به ازای هر متر مربع به صورت وریدی و برای یک دوره 5 روزه می باشد .
دریافت مایعات قبل از درمان : 1 تا 2 لیتر از مایعات ، 8 تا 12 ساعت قبل از تجویز دوز دارویی، انفوزیون می گردد .
سرطان پیشرفته مثانه :
50 تا 70 میلی گرم به ازای هر متر مربع به صورت داخل وریدی در یک دوز و هر 3 تا 4 هفته یکبار ، بسته به نوع رادیو تراپی یا شیمی درمانی
برای بیمارانی که پیش درمانی های سنگین دریافت کرده اند ، 50 میلی گرم به ازای هر متر مربع در هر دوره شروع می شود و هر 4 هفته تکرار می شود .
مایع درمانی قبل از تجویز دارو : 1 تا 2 لیتر مایع ، 8 تا 12 ساعت قبل از تجویز دوز دارویی، انفوزیون می شود .
کارسینومای پیشرونده تخمدان :
75 تا 100 میلی گرم به ازای هر متر مربع ، تزریق داخل وریدی در هر دوره ، هر 4 هفته همراه با سیکلوفسفامید ( 600 میلی گرم به ازای هر متر مربع وریدی هر 4 هفته )
( دوز تایید نشده توسطFDA ) : 90 تا 270 میلی گرم به ازای هر متر مربع داخل صفاقی ، طوری که به مدت 4 ساعت قبل از تخلیه، در ناحیه باقی بماند و هر 3 هفته تکرار می شود ( ممکن است به صورت همزمان تجویز تیوسولفات سدیم نیز صورت گیرد )
مایع درمانی قبل از تجویز : 1 تا 2 لیتر از مایعات ، 8 تا 12 ساعت قبل از تزریق دوز انفوزیون می شود .
سایر سرطان ها ( عدم تأیید FDA )
سرطان دهانه رحم ، اندومتریوم ، پروستات ، مری ، کلیه ، سرطان سلولهای غیر کوچک ریوی ، سرطان سلول اسکوموس پوست سر و گردن ، سارکومای استخوانی ، پیوند مغز استخوان
هنگامی که همراه با سیکلوفسفامید مصرف می شود 75 تا 100 میلی گرم به ازای هر متر مربع وریدی هر 4 هفته
هنگامی که به تنهایی استفاده می شود 100 میلی گرم به ازای هر متر مربع وریدی هر 4 هفته
مایع درمانی قبل از تزریق : 1 تا 2 لیتر مایعات ، 8 تا 12 ساعت قبل از تزریق دوز انفوزیون می شود .
نکته :
- در کلیه تزریق ها استفاده همزمان آمی فوستین (amifostine) ممکن است موجب کاهش سمیت کلیوی دارو شود .
- دوره های درمان را در صورتی که موارد زیر برقرار باشد تکرار نکنید :
سدیم کراتین کمتر از 5/1 میلی گرم در هر دسی لیتر یا نیتروژن اوره خونی کمتر از 25 میلی گرم در هر دسی لیتر ، یا میزان گلبول های سفید بالای 4000 در هر میلی لیتر و پلاکت بالای 100 کیلو در هر میلی لیتر پلاسما.

هشدارها

1- دارو تنها باید توسط پزشک با تجربه در امر شیمی درمانی سرطان تجویز شود .
2- سمیت کلیوی شدید ، سرکوب مغز استخوان و تهوع و استفراغ از عوارض وابسته به دوز دارو هستند .
3- سمیت گوشی معنا دار که به صورت وزوز گوش وگاهی کاهش شنوایی در برخی مواقع خود را نشان می دهد در کودکان گزارش شده است .
4- امکان بروز واکنش های شبه آنلافیلاکتیک وجود دارد، ورم صورت ، انقباض مجاری هوایی ، تاکی کاردی و کاهش فشار خون ممکن است طی دقایقی که تجویز سیس پلاتین صورت میگیرد ، اتفاق بیفتد .
5- اشتباه در تمایز دوز روزانه از دوز کلی هر دوره درمان ، سبب اور دوز دارو می شود.

نکات قابل توصیه

1- سیس پلاتین تزریق داخل وریدی می شود . این تزریق باید در یک بیمارستان یا درمانگاه مجهز انجام شود .
2- ممکن است مایعاتی به صورت تزریق داخل وریدی برای 8 تا 12 ساعت قبل از دریافت سیس پلاتین برای بیمار تجویز شود .
3- در صورت احساس سوزش ، درد یا تورم در اطراف محل تزریق ، به پرستار خود اطلاع دهید .
4- در صورتی که سیس پلاتین روی پوست شما بریزد می تواند موجب آسیب شود . در صورت تماس پوستی ، ناحیه تماس یافته را با آب و صابون بشوئید .
5- در صورت داشتن بیماری های کلیوی ، سرکوب مغز استخوان یا مشکلات شنوائی نباید سیس پلاتین دریافت نمائید .
6- این دارو به داخل مایعات بدن (ادرار ، مدفوع ، استفراغ) وارد می شود . بنابراین حداقل 48 ساعت پس از دریافت یک دوز از سیس پلاتین ، از تماس مایعات بدن با دستهای خود یا سایر سطوح خودداری نمایید . پرستار شما باید در زمان پاکسازی مایعات بدن بیمار ، دست زدن به زباله های آلوده یا لباس های خیس یا تعویض پوشک از دستکش های لاستیکی استفاده کند . دستها را قبل و بعد از در آوردن دستکش ها کاملاٌ شستشو دهید ، و لباس های خیس و ضخیم را به صورت جداگانه از لباس های دیگر بشوئید .
7- از نزدیک شدن با افراد بیمار یا آن هایی که عفونتی دارند خودداری نمایید .

مصرف در بارداری

D ( در این گروه از داروها، مطالعات و نتایج حاصل از آن بیانگر وجود خطر برای جنین انسان است. زمانی که استفاده از دارو برای زنان باردار اجتناب ناپذیر است و خطرات احتمالی پذیرفته شده است، پزشک دارو را تجویز می کند. )

"داروهای معرفی شده و مشاوره دارویی به معنای تجویز نمی باشند. لطفا پیش از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید."

بنر مشاوره دارویی
 
برای دسترسی به کانال های شرکت خدمات دارویی رضوی بر روی پیام رسان مدنظر کلیک کنید:

🟣 اینستاگرام 🟡 لینکدین 🔵 تلگرام 🟠 ایتا 🟢 بله

نظر خود را درباره خدمات ما بگویید:

لینک نظرسنجی
 

پرسش از دکتر داروساز


سوالات کاربران
    تاکنون نظری برای این مطلب درج نشده است.