اطلاعات دارویی دیاتریزوآت مگلومین و دیاتریزوآت سدیم (گاستروگرافین)

یک ماده حاجب اشعه ایکس حاوی ید است. مواد حاجب ید دار در میان اولین عوامل حاجب توسعه یافته هستند. ید به طور خاص به تراکم الکترونی و پراکندگی موثر و یا توقف اشعه ایکس، شناخته شده است. یک ماده حاجب خوب نیاز به یک چگالی بالا از اتم های با الکترون متراکم دارد. بنابراین، تعداد ید بیشتر،  اثر "تراکم" اشعه ایکس بیشتری ایجاد می کند. مواد حاجب مبتنی بر ید در بدن محلول در آب و بی ضرر هستند.

دیاتریزوآت رایج ترین عامل حاجب اشعه ایکس محلول در آب  و ید دار است. داروهای رادیو اوپک داروهای مورد استفاده برای کمک به تشخیص مشکلات خاص پزشکی هستند. آن ها حاوی ید هستند که اشعه ایکس را به خود جذب می کنند. بسته به اینکه چگونه عامل رادیواکتیو داده می شود، در مناطق خاصی از بدن قرار می گیرند. سطح بالای ید باعث می شود که اشعه ایکس یک "تصویر" از منطقه ایجاد کند.

مناطقی از بدن که در آن عوامل حاجب درآن قرار می گیرد، بر روی فیلم اشعه ایکس سفید می شود. این اتفاق، تمایز مورد نیاز و یا حاجب بین یک عضو و سایر بافت ها را ایجاد می کند. این تمایز به پزشک کمک خواهد کرد که شرایط خاصی را که ممکن است در آن ارگان یا بخشی از بدن موجود باشد را ببیند.

جذب : در دسترس نیست
اتصال به پروتئین : در دسترس نیست 
متابولیسم : در دسترس نیست
مسیر حذف : متابولیزه نمی شود اما در ادرار بدون تغییر دفع می شود

نیمه عمر : در دسترس نیست

سمیت : 

عوامل رادیوحاجب با اسمولالیته بالا مثل دیاتریزوآت، برای سلول های کلیوی سمی هستند. اثرات سمی شامل آپوپتوز، نارسایی انرژی سلولی، اختلال هوموستازیس کلسیم و اختلال در قطر سلول های لوله ای است و تصور می شود که با استرس اکسیداتیو ارتباط دارد.

به تنهایی یا ترکیبی برای انواع مختلفی از روش های تشخیصی تصویربرداری، از جمله آنژیوگرافی، اوروگرافی، کولانژیوگرافی، توموگرافی رایانه ای، هیستروسالپینگوگرافی و پیلوگرافی برگشتی استفاده می شود. این دارو می تواند برای تصویربرداری دستگاه گوارش در بیماران مبتلا به آلرژی به باریم استفاده شود.

آزمایش رادیوگرافی قسمت هایی از دستگاه گوارش:

تجویز خوراکی: میزان مصرف خوراکی بزرگسالان ممکن است از 30 تا 90 میلی لیتر (11 تا 33 گرم ید) باشد، بسته به ماهیت آزمایش و اندازه بیمار. برای نوزادان و کودکان کمتر از 5 سال، 30 میلی لیتر (11 گرم ید) معمولا کافی است؛ برای کودکان 5 تا 10 ساله، دوز پیشنهاد شده 60 میلی لیتر (22 گرم ید) است. در صورت لزوم، این دوز کودکان ممکن است به نسبت1: 1 با آب، نوشابه گازدار، شیر یا روغن معدنی رقیق شود. هنگام استفاده در نوزادان، محلول ممکن است در یک بطری تغذیه ای داده شود. دوزهای کودکان ممکن است در بیماران بزرگسال دچار کم آبی و / یا دچار ضعف نیز استفاده شود.  زمانی که ماده حاجب در افراد  سالمند مبتلا به سوءهاضمه استفاده می شود رقیق سازی 1: 1 نیز توصیه می شود.

برای خردسالان (کمتر از 10 کیلوگرم) و کودکان ناتوان باید دوز رقیق شود: 1 قسمت گاستروگرافین در 3 قسمت آب توصیه می شود.

هنگامی که به عنوان انما استفاده می شود، رقت پیشنهاد شده برای بزرگسالان 240 میلی لیتر (88 گرم ید) در 1000 میلی لیتر آب است. برای کودکان زیر 5 سال، رقت 1 به 5 در آب پیشنهاد می شود؛ برای کودکان بالای 5 سال، 90 میلی لیتر (33 گرم ید) در 500 میلی لیتر آب یک غلظت مناسب است.

توموگرافی (تصویربرداری بدن)

دوز معمول بزرگسال  240 میلی لیتر از محلول رقیق گاستروگرافین است که توسط رقیق کردن 25 میلی لیتر (19.7گرم ید) در یک لیتر آب تهیه می شود. محلول های کمتر رقیق شده تا 77 میلی لیتر (28.26 گرم ید)  با یک لیتر آب رقیق شده می تواند مورد استفاده قرار گیرد. این دوز به مدت 15 تا 30 دقیقه قبل از تصویربرداری به صورت خوراکی تجویز می شود تا عامل حاجب به حلقه های لگنی برسد.

حساسیت به دیاتریزوآت , استفاده داخل نخاعی , میلوگرافی

اسهال , تهوع , استفراغ , تنگی نفس , آنافیلاکسی , اریتم , بثورات , تاکی آریتمی , هیپوکسی

موارد ذکر شده در مصرف خوراکی/رکتال دارو رخ می دهد
عوارض جانبی در تزریق داخل وریدی دارو عبارتند از : ترومبوز عروقی، آریتمی قلبی، درد قفسه سینه،احساس قلبی، تغییرات ECG، ادم، گرگرفتگی، فشار خون بالا، فشار خون پایین، انفارکتوس میوکارد، درد وریدی، فیبریلاسیون بطنی، لرز، سردرد، تهوع، کم کاری تیروئید، خارش، بثورات پوستی، نوتروپنی، واکنش آنافیلاکتوئیدی، احساس سوزش در محل تزریق، گرفتگی عضلانی، عطسه، خس خس سینه

آلدسلوکین: درصورت ترکیب با دیاتریزوآت،خطر واکنش حساسیت به دیاتریزوآت افزایش می یابد.
متفورمین: اگر دیاتریزوآت با متفورمین ترکیب شود، خطر یا شدت عوارض جانبی لاکتیک اسیدوزیس متفورمین می تواند افزایش یابد.

- آسپیراسیون ممکن است بعد از تزریق خوراکی رخ دهد که ممکن است عوارض جدی ایجاد کند

- سابقه فردی یا خانوادگی آسم برونشیال، آلرژی قابل توجه، یا واکنش های قبلی به عوامل حاجب

- حساسیت به ید

- ممکن است به علت از دست دادن مایعات به خاطر تجویز محلول های هایپرتونیک حاجب خوراکی/رکتال دچار هیپوولمی و افت فشار خون شود

- حوادث ترومبوآمبولیک جدی شامل انفارکتوس میوکارد و سکته مغزی با تجویز داخل عروقی گزارش شده است

علاوه بر هشدارهای قبل، باید قبل از تجویز خطرات ذاتی آنژیوکاردیوگرافی در نوزادان سیانوتیک و بیماران مبتلا به آمفیزم مزمن ریوی را در مقابل ضرورت تجویز بسنجند. در آنژیوكاردیوگرافی اطفال دوز 10 تا 20 میلی لیتر ممكن است در نوزادان با وزن كمتر از 7 کیلوگرم خطرناک باشد.

 این خطر احتمالا به طور قابل توجهی افزایش می یابد اگر این نوزادان دارای آسیب قبلی قلب راست ، نارسایی قلب راست، و کاهش موثر بسترهای عروق ریوی باشند.

C ( داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد. )

آیودیکسانول