● پوکی استخوان (به انگلیسی: Osteoporosis) عارضه‌ای است که بر استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد. نام آن از لاتین "استخوان متخلخل" گرفته شده است.
● داخل استخوان سالم دارای فضاهای کوچکی مانند لانه زنبوری است. پوکی استخوان اندازه این فضاها را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود استخوان قدرت و تراکم خود را از دست بدهد. علاوه بر این، قسمت بیرونی استخوان ضعیف‌تر و نازک‌تر می‌شود.
● پوکی استخوان در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما در افراد مسن به ویژه زنان شایع‌تر است.
● افراد مبتلا به پوکی استخوان در حین انجام فعالیت‌های معمولی مانند ایستادن یا راه رفتن در معرض خطر بالای شکستگی استخوان هستند. شایع‌ترین استخوان‌هایی که درگیر می‌شوند دنده‌ها، باسن و استخوان‌های مچ دست و ستون فقرات هستند.
علائم پوکی استخوان
● مراحل اولیه پوکی استخوان هیچ علامت هشداردهنده‌ای ایجاد نمی‌کند. در بیشتر موارد، افراد مبتلا به پوکی استخوان تا زمانی که دچار شکستگی نشوند، نمی‌دانند که به این بیماری مبتلا هستند.
● اگر علائم ظاهر شوند، برخی از علائم اولیه ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- ○ عقب رفتن لثه
- ○ قدرت گرفتن ضعیف
- ○ ناخن‌های ضعیف و شکننده
● اگر علائمی ندارید؛ اما سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید، صحبت با پزشک می‌تواند به شما در ارزیابی خطر کمک کند.
پوکی استخوان شدید
● بدون درمان مناسب، پوکی استخوان می‌تواند بدتر شود. همانطور که استخوان‌ها نازک‌تر و ضعیف‌تر می‌شوند، خطر شکستگی افزایش می‌یابد.
● علائم پوکی استخوان شدید می‌تواند شامل شکستگی ناشی از زمین خوردن یا حتی عطسه یا سرفه شدید باشد. آنها همچنین می‌توانند شامل درد پشت یا گردن یا کاهش قد باشند.
● درد پشت یا گردن یا از دست دادن قد می‌تواند ناشی از شکستگی فشاری باشد. این شکستگی در یکی از مهره‌های گردن یا کمر است که آنقدر ضعیف است که تحت فشار طبیعی ستون فقرات شما می‌شکند.
● اگر شکستگی ناشی از پوکی استخوان دارید، مدت زمان بهبودی آن به عوامل زیادی بستگی دارد. این موارد شامل محل شکستگی، شدت آن و همچنین سن و سابقه سلامتی‌تان می‌شود.
عکس پوکی استخوان
● برای درک پوکی استخوان، می‌توان دید که استخوان طبیعی در مقابل استخوانی که تحت تأثیر پوکی استخوان قرار گرفته است چگونه است.
علت پوکی استخوان
● علل احتمالی پوکی استخوان عبارتند از برخی شرایط پزشکی مانند پرکاری تیروئید. همچنین شامل استفاده از برخی داروها هم هستند.
● نمونه‌هایی از این داروها شامل کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی طولانی مدت مانند پردنیزون یا کورتیزون است.
عوامل خطر پوکی استخوان
سن
● بزرگ‌ترین عامل خطر پوکی استخوان سن است. در طول زندگی، بدن استخوان‌های قدیمی را می‌شکند و استخوان جدید رشد می‌کند.
● با این حال، زمانی که به 30 سالگی برسید، بدن سریع‌تر از آن که بتواند آن را جایگزین کند شروع به شکستن استخوان می‌کند. این حالت منجر به ایجاد استخوانی با تراکم کمتر و شکنندگی بیشتر می‌شود.
یائسگی
● یائسگی یکی دیگر از عوامل خطر اصلی است که در زنان در حدود سنین 45 تا 55 سال رخ می‌دهد. به دلیل تغییر در سطح هورمون‌های مرتبط با آن، یائسگی می‌تواند باعث شود که بدن زن با سرعت بیشتری استخوان از دست بدهد.
● مردان در این سن به از دست دادن استخوان ادامه می‌دهند، اما با سرعت کمتری نسبت به زنان. با این حال، زمانی که به سن 65 تا 70 سالگی می‌رسند، زنان و مردان معمولاً با سرعت یکسان استخوان از دست می‌دهند.
● سایر عوامل خطر پوکی استخوان عبارتند از:
- ○ جنسیت مؤنث
- ○ داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان
- ○ تغذیه ضعیف
- ○ عدم تحرک بدنی
- ○ سیگار کشیدن
- ○ وزن کم بدن
● می‌توانید برخی از این عوامل خطر پوکی استخوان مانند تغذیه نامناسب و عدم تحرک را کنترل کنید. به عنوان مثال، می‌توانید رژیم غذایی خود را بهبود ببخشید و شروع یک برنامه ورزشی می‌تواند برای سلامت استخوان‌ها مفید باشد. با این حال، نمی‌توانید سایر عوامل خطر، مانند سن یا جنسیت خود را کنترل کنید.
پوکی استخوان پیری
● شاید نام پوکی استخوان پیری را شنیده باشید. این شرایط یک نوع جداگانه نیست - فقط پوکی استخوانی است که در اثر افزایش سن ایجاد می‌شود، در صورتی که سایر علل احتمالی ثانویه حذف شوند.
● همانطور که در بالا ذکر شد، سن یکی از عوامل خطر اصلی پوکی استخوان است. تا زمانی که اقدامات پیشگیری یا درمانی مناسب انجام نشود، تجزیه فزاینده استخوان در بدن می‌تواند منجر به ضعیف شدن استخوان‌ها و پوکی استخوان شود.
● بر اساس آمار جهانی بنیاد بین‌المللی پوکی استخوان، حدود یک دهم زنان 60 ساله به پوکی استخوان مبتلا هستند، در حالی که دو پنجم زنان 80 ساله به این بیماری مبتلا هستند.
تست تراکم استخوان برای تشخیص
● برای بررسی پوکی استخوان، پزشک سابقه پزشکی‌تان را بررسی کرده و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. همچنین ممکن است آزمایش خون و ادرار را برای بررسی شرایطی که ممکن است باعث تحلیل استخوان شوند تجویز کند.
● اگر پزشک فکر می‌کند که ممکن است پوکی استخوان داشته باشید یا در معرض خطر ابتلا به آن هستید، احتمالاً آزمایش تراکم استخوان را هم پیشنهاد می‌کند.
● این آزمایش تراکم استخوان یا جذب‌سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DEXA) نامیده می‌شود. از اشعه ایکس برای اندازه گیری تراکم استخوان‌های مچ دست، باسن یا ستون فقرات استفاده می‌کند. این سه ناحیه بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان هستند. آزمایش بدون درد است و می‌تواند از 10 تا 30 دقیقه طول بکشد.
درمان پوکی استخوان
● اگر آزمایش نشان دهد که پوکی استخوان دارید، پزشک یک برنامه درمانی برایتان ایجاد می‌کند. پزشک احتمالاً دارو و همچنین تغییر شیوه زندگی را پیشنهاد می‌کند. تغییر سبک زندگی می‌تواند شامل افزایش مصرف کلسیم و ویتامین D و همچنین ورزش مناسب باشد.
● هیچ درمانی برای پوکی استخوان وجود ندارد، اما اقدام مناسب می‌تواند به محافظت و تقویت استخوان‌ها کمک کند. این درمان‌ها می‌توانند به کاهش سرعت تجزیه استخوان در بدن کمک و برخی درمان‌ها می‌توانند رشد استخوان جدید را تحریک کنند.
داروهای پوکی استخوان
● رایج‌ترین داروهای مورد استفاده برای درمان پوکی استخوان بیس فسفونات‌ها نام دارند. بیس فسفونات‌ها برای جلوگیری از کاهش توده استخوانی استفاده می‌شوند. ممکن است به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف شوند. عبارتند از:
● سایر داروها ممکن است برای جلوگیری از تحلیل استخوان یا تحریک رشد استخوان استفاده شوند. عبارتند از:
تستوسترون
● در مردان، تستوسترون درمانی ممکن است به افزایش تراکم استخوان کمک کند.
هورمون درمانی
● برای زنان، استروژن مورد استفاده در دوران یائسگی و بعد از آن می‌تواند به توقف کاهش تراکم استخوان کمک کند. متأسفانه استروژن درمانی با افزایش خطر لخته شدن خون، بیماری قلبی و انواع خاصی از سرطان نیز مرتبط است.
رالوکسیفن
● مشخص شده است که رالوکسیفن فواید استروژن را بدون عوارض جانبی زیاد ارائه می‌دهد، اگرچه هنوز خطر لخته شدن خون وجود دارد.
دنوزوماب
● دنوزوماب به صورت تزریقی مصرف می‌شود و ممکن است حتی از بیس فسفونات‌ها در کاهش از دست دادن استخوان امیدوارتر باشد.
تری پاراتید
● تری پاراتید به صورت تزریقی نیز مصرف می‌شود و باعث تحریک رشد استخوان می‌شود.
سالمون کلسی تونین
● سالمون کلسی تونین به صورت اسپری بینی مصرف می‌شود و بازجذب استخوان را کاهش می‌دهد. در مورد افزایش خطر ابتلا به سرطان با این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
روموسوزوماب
● روموسوزومب در آوریل 2019 توسط FDA برای درمان زنانی که یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند و در معرض خطر بالای شکستگی قرار دارند تأیید شد.
● روموسوزوماب در دو تزریق زیر پوستی (در همان نشستن) یک بار در ماه به مدت 12 ماه یا کمتر تجویز می‌شود. مصرف این همراه با هشدار است؛ زیرا حتی ممکن است خطر حملات قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهد، بنابراین برای افرادی که سابقه هر یک از آنها را دارند توصیه نمی‌شود.
درمان‌های طبیعی پوکی استخوان
● از آنجایی که داروهای پوکی استخوان می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند، ممکن است ترجیح دهید به جای دارو، درمان‌های دیگری را امتحان کنید.
● چندین مکمل مانند شبدر قرمز، سویا و کوهوش سیاه ممکن است برای کمک به ارتقای سلامت استخوان استفاده شوند. با این حال، قبل از استفاده از این مکمل‌ها، حتماً با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. به دو دلیل اصلی:
1- مطالعات کمی وجود دارد که استفاده از این مکمل‌ها برای درمان پوکی استخوان مناسبند یا نه. در نتیجه، ما مدرکی مبنی بر کارکرد دقیق آنها نداریم.
2- این مکمل‌ها می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند و همچنین با داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند. باید مطمئن شوید که چه عوارض جانبی ممکن است رخ دهد و آیا از داروهایی استفاده می‌کنید که می‌توانند با مکمل تداخل داشته باشند یا نه.
● اما در کل برخی افراد نتایج خوبی را با درمان‌های طبیعی گزارش کرده‌اند.
رژیم غذایی پوکی استخوان
● علاوه بر برنامه درمانی، یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به تقویت استخوان‌ها کمک کند.
● برای حفظ سلامت استخوان‌ها، باید مواد مغذی خاصی را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید. مهم‌ترین آنها کلسیم و ویتامین D هستند. بدن شما برای حفظ استخوان‌های قوی به کلسیم نیاز دارد و برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد.
● سایر مواد مغذی که به سلامت استخوان کمک می‌کنند عبارتند از پروتئین، منیزیم، ویتامین K و روی.
● برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد یک برنامه غذایی که برایتان مناسب است، با پزشک صحبت کنید. پزشک می‌تواند در مورد رژیم غذایی به شما توصیه‌هایی کند یا شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کند که می‌تواند یک برنامه غذایی یا رژیم غذایی برایتان ایجاد کند.
ورزش برای پوکی استخوان
● درست غذا خوردن تنها کاری نیست که می‌توان برای حفظ سلامت استخوان‌ها انجام داد. ورزش نیز بسیار مهم است، به خصوص ورزش‌های تحمل وزن.
● تمرینات تحمل وزن با پاها یا بازوها که روی زمین یا سطح دیگری ثابت هستند انجام می‌شود. برای مثال:
- ● بالا رفتن از پله‌ها
- ● تمرینات مقاومتی مانند:
- ○ پرس‌های پا
- ○ چمباتمه زدن
- ○ شنا روی زمین
- ● تمرین با وزنه، مانند کار با:
- ○ نوارهای مقاومت
- ○ دمبل‌ها
- ○ دستگاه‌های تمرین مقاومتی
● این تمرینات بسیار مؤثر هستند؛ زیرا باعث می‌شوند تا عضلاتتان به استخوان‌ها فشار بیاورند. این عمل به بدن می‌گوید که بافت استخوانی جدیدی تشکیل دهد که استخوان‌ها را تقویت می‌کند.
● با این حال، این تنها مزیت ورزش نیست. ورزش علاوه بر اثرات مثبت فراوانی که بر وزن و سلامت قلب دارد، می‌تواند تعادل و هماهنگی را نیز بهبود بخشد و در جلوگیری از سقوط کمک کند.
● همیشه قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید با پزشک مشورت کنید.
پیشگیری از پوکی استخوان
● عوامل خطر زیادی برای پوکی استخوان وجود دارد که نمی‌توانید آنها را کنترل کنید. شامل جنسیت مؤنث، بالا رفتن سن و داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان است. با این حال، عواملی وجود دارند که در کنترل شما هستند.
● برخی از بهترین راه‌های پیشگیری از پوکی استخوان عبارتند از:
- ○ دریافت مقدار توصیه شده روزانه کلسیم و ویتامین D
- ○ انجام تمرینات تحمل وزن
- ○ ترک سیگار
- ○ برای زنان، بررسی جوانب مثبت و منفی هورمون درمانی
● اگر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید، با پزشک در مورد بهترین راه‌های پیشگیری از آن صحبت کنید.
استئوپنی در مقابل پوکی استخوان
● استئوپنی یک بیماری جدا از پوکی استخوان است.
● برخلاف پوکی استخوان، استئوپنی یک بیماری نیست. در عوض، این حالت داشتن تراکم استخوان پایین است. در مورد استئوپنی، استخوان‌ها به اندازه طبیعی متراکم نیستند، اما در صورت ابتلا به پوکی استخوان، به همان اندازه ضعیف نمی‌شوند.
● عامل خطر اصلی استئوپنی سن بالاست. تراکم استخوان در سن 35 سالگی به اوج خود می‌رسد و پس از آن، با افزایش سن کاهش می‌یابد.
● در بسیاری از موارد، استئوپنی می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود، بنابراین اگر پوکی استخوان دارید، باید اقداماتی را برای تقویت استخوان‌های خود انجام دهید.
سخن آخر
● پوکی استخوان وضعیتی است که می‌تواند عوارض جدی داشته باشد. می‌تواند منجر به شکستگی، روند بهبودی طولانی‌تر و منجر به عوارض دیگری شود.
● به عنوان مثال، درمان شکستگی لگن می‌تواند شامل استراحت طولانی مدت در تخت باشد که خطر لخته شدن خون، ذات الریه و سایر عفونت‌ها را افزایش می‌دهد.
● خبر خوب این است که می‌توان برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان کارهای زیادی انجام دهید، از تغذیه صحیح و ورزش گرفته تا مصرف داروهای مناسب.
● اگر فکر می‌کنید در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید یا اگر در شما تشخیص داده شده است، با پزشک صحبت کنید. آنها می‌توانند یک برنامه پیشگیری یا درمانی تهیه کنند که به بهبود سلامت استخوان و کاهش خطر عوارض کمک کند.
درج نظر