اطلاعات دارویی سوفوسبوویر

سوفوسبوویر یک پیش دارو نوکلئوتیدی است که پس از جذب، در داخل سلول های کبدی به شکل فعال خود (GS-461203) تبدیل می شود. این متابولیت فعال به عنوان مهارکننده رقابتی آنزیم NS5B RNA-dependent RNA polymerase عمل می کند که برای تکثیر RNA ویروس هپاتیت C ضروری است. با وارد شدن این آنالوگ نوکلئوتیدی در زنجیره RNA ویروسی، باعث توقف زنجیره (chain termination) شده و در نتیجه تکثیر ویروس متوقف می شود.

سوفوسبوویر دارای فعالیت ضدویروسی قوی و گسترده ای علیه تمام ژنوتیپ های ویروس هپاتیت C (ژنوتیپ ۱ تا ۶) است. این دارو در ترکیب با داروهای دیگر، قادر به رساندن بار ویروسی به سطح غیرقابل کشف در بیش از ۹۰٪ بیماران در دوره درمان ۸ تا ۱۲ هفته ای است. به دلیل احتمال بالای موفقیت و عوارض جانبی اندک نسبت به درمان های قدیمی (مانند اینترفرون)، سوفوسبوویر انقلابی در درمان هپاتیت C ایجاد کرد.

سوفوسبوویر پس از مصرف خوراکی به خوبی جذب می شود و حداکثر غلظت پلاسمایی آن در عرض ۰.۵ تا ۲ ساعت حاصل می گردد. دارو در کبد به متابولیت فعال تبدیل می شود و سپس از طریق کلیه ها، عمدتاً به شکل متابولیت غیرفعال، دفع می شود. نیمه عمر متابولیت فعال داخل سلولی بیش از ۲۰ ساعت است، در حالی که نیمه عمر پلاسمایی آن نسبتاً کوتاه است. فراهمی زیستی آن تحت تأثیر غذا قرار نمی گیرد و می تواند با یا بدون غذا مصرف شود.

سوفوسبوویر برای درمان هپاتیت C مزمن در بزرگسالان و کودکان بالای ۳ سال با هر ژنوتیپی از ویروس HCV استفاده می شود. این دارو  در ترکیب با سایر داروهای ضدویروسی مانند لدیپاسویر، والپاتاسویر، داکلاتاسویر یا ریباویرین به کار می رود. انتخاب رژیم دارویی بر اساس ژنوتیپ ویروس، سابقه درمان قبلی، وجود سیروز و شرایط بالینی بیمار انجام می شود.

مقدار معمول سوفوسبوویر در بزرگسالان ۴۰۰ میلی گرم یک بار در روز است که باید به صورت منظم مصرف شود. مدت زمان درمان  ۸، ۱۲ یا 24 هفته است و به شرایط بیمار بستگی دارد. در کودکان نیز دوز بر اساس وزن بدن تنظیم می شود.

سوفوسبوویر به طور کلی داروی ایمن و قابل تحملی است. عوارض  در نتیجه ترکیب دارویی دیده می شوند. شایع ترین عوارض عبارتند از:

* خستگی، سردرد، تهوع، بی خوابی، تحریک پذیری

* در ترکیب با ریباویرین: آنمی، خارش پوست، اسهال

* در مصرف با آمیودارون: برادی کاردی شدید و تهدیدکننده حیات (نادر ولی جدی)

اکس کاربازپین , پریمیدون , کاربامازپین , ریفابوتین , ریفاپنتین , تیپراناویر , دابرافنیب , اتراویرین , لورلاتینیب , سارسایکلین

سوفوسبوویر ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد که باعث کاهش غلظت یا اثربخشی آن می شود، از جمله:

* ریفامپین، کاربامازپین، فنی توئین، فنوباربیتال: کاهش اثر دارو به دلیل القای آنزیم های کبدی

* آمیودارون: خطر برادی کاردی شدید و بالقوه کشنده

* استاتین ها: افزایش خطر عوارض عضلانی

* مکمل های حاوی سنت جان ورت St. John’s Wort) نیز نباید همراه آن مصرف شوند.)

درمان با سوفوسبوویر باید تحت نظارت پزشک و بر اساس آزمایش تعیین ژنوتیپ ویروس، عملکرد کبد، و بررسی عفونت هم زمان با ویروس HBV یا HIV انجام شود. در برخی بیماران، سرکوب ویروس HCV می تواند باعث فعال سازی مجدد هپاتیت B شود که ممکن است شدید یا تهدیدکننده حیات باشد، بنابراین بررسی HBsAg و Anti-HBc قبل از شروع درمان ضروری است. در صورت ترکیب با داروهای تراتوژن، آزمایش بارداری و روش مطمئن جلوگیری از بارداری الزامی است.

دارو باید **هر روز در زمان مشخصی** مصرف شود. در صورت فراموشی یک دوز، اگر کمتر از ۱۸ ساعت گذشته باشد، بلافاصله دوز را مصرف کرده و دوز بعدی را در زمان معمول بگیرند. اما اگر زمان زیادی گذشته باشد، نباید دوز دو برابر شود. بیماران باید از مصرف الکل خودداری کنند و پیگیر منظم نتایج آزمایش های ویروسی و کبدی باشند.

X ( مصرف در بارداری ممنوع است)

سوفوسبوویر به تنهایی در بارداری مطالعه کافی ندارد، اما در ترکیب با ریباویرین یا پگ-اینترفرون ممنوع است، زیرا این ترکیبات می توانند موجب نقص جنینی شوند. لازم است بارداری قبل از شروع درمان رد شده و در طول درمان و حداقل ۶ ماه پس از آن، از روش های مؤثر پیشگیری از بارداری استفاده شود.

اطلاعات کافی درباره ترشح سوفوسبوویر در شیر انسان وجود ندارد. با این حال، به دلیل احتمال خطر برای نوزاد، مصرف آن در شیردهی تنها در صورت ضرورت و با نظر پزشک توصیه می شود.

داکلاتاسویر , لدیپاسویر/سوفوسبوویر , الباسویر/گرازوپرویر

داروهای دیگر ضد HCV که به صورت ترکیبی با سوفوسبوویر استفاده می شوند یا جایگزین آن هستند، شامل:

* لدیپاسویر (Ledipasvir)

* والپاتاسویر (Velpatasvir)

* داکلاتاسویر (Daclatasvir)

* گرازوپرویر، الباسوویر، گلیکاپرویر (در ترکیب های مختلف)