ونکومایسین Vancomycin
وانکومایسین در درمان عفونت روده ای ناشی از کلستردیوم دفیسیل که می تواند موجب اسهال خونی یا آبکی شود . این دارو همچنین در درمان عفونت های استاف که موجب التهاب روده کوچک و کولون می شود به کار می رود .
ونکومایسین خوراکی تنها در روده عمل می کند . فرم خوراکی داروی وانکومایسین به خوبی به داخل بدن جذب نمی شود و نمی تواند سایر عفونت ها را درمان کند . فرم تزریقی دارو در درمان عفونت های جدی در سایر نقاط بدن به کار می رود . [عفونت های باکتریایی]
مکانیسم اثر
وانکومایسین با مهار پلیمریزاسیون گلیکوپپتید از طریق ایجاد اتصال محکم با بخش دی آلانیل - دی آلانین پیش ساز دیواره سلولی، موجب مهار ساخت دیواره سلولی باکتری می شود .
فارماکودینامیک
وانکومایسین به عنوان خط آخر درمان در نظر گرفته می شود . تنها بعد از زمانی که از سایر آنتی بیوتیک ها پاسخی دریافت نشود از ونکومایسین استفاده می شود . مشخص شده است ونکومایسین در برابر اکثر سویه های میکرو ارگانیسم که در زیر آمده است در محیط خارج از بدن و در عفونت های بیمارستانی تاثیر داشته است .
این میکرو ارگانیسم ها شامل لیستر یا مونوسیتوژن ، استر پتوکوک پیوژن ، استرپتوکوک پنومویه ، ( شامل سویه های مقاوم به پنی سیلین ) ، استرپتوکوک آگالاکیتا ، گونه های اکتینو ماسیس و گونه های لاکتو باسیل می باشند .
ترکیب وانکومایسین و آمینوگلیکوزید ها با اثر سینرژیستیکی که روی هم دارند در محیط خارج از بدن در برابر بسیاری از سویه های استافیلوکوک آرئوس ، استرپتوکوک بوویس ، انتروکوک و گروه استر پتوکوک ویریدنس فعالیت دارند .
فارماکوکینتیک
جذب خوراکی داروی وانکومایسین ضعیف است ؛ جذب دارو در تزریق عضلانی نا منظم می باشد و در تجویز داخل صفاقی حدود 38 درصد می باشد .
زمان اوج غلظت پلاسمایی دارو در تجویز داخل وریدی بلافاصله پس از تکمیل انفوزیون می باشد .
توزیع :
ونکومایسین به صورت وسیع در تمام بافتها و مایعات بدن به جز مایع مغزی –نخاعی منتشر می شود . انتشار نسبی از خون به داخل مایع مغزی نخاعی تنها در صورت وجود التهاب خوب می باشد ( پیش از حداقل غلظت مهاری معمول ) در زمان عدم وجود هرگونه التهاب و پرده مننژ نرمال غلظت مایع مغزی – نخاعی صفر است و در زمان وجود التهاب پرده مننژ ، سطوح دارو در مایع مغزی – نخاعی ، 20 تا 30 درصد سطوح خونی می باشد .
اتصال دارو به پروتئین حدود 50 درصد است .
دفع دارو :
نیمه عمر دفعی دارو در بزرگسالان 5 تا 11 ساعت ؛نوزادان تازه متولد شده 6 تا 10 ساعت ؛ در کودکان 2/2 تا 3 ساعت و در نوزادان و کودکان سه ماه تا 4 سال ، 4 ساعت می باشد .
دفع دارو در تجویز وریدی، ادراری ( 80 تا 90 درصد به صورت داروی بدون تغییر ) می باشد و در تجویز خوراکی عمدتا از طریق مدفوع می باشد .
مقدار مصرف ونکومایسین
• در بیشتر عفونت ها
: 15 تا 20 میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بدن به صورت داخل وریدی هر 8 ساعت تا 12 ساعت ( 2 تا 3 گرم در روز ) ؛ یک دوز بارگیری 25 تا 30 میلی گرم از دارو به ازای هر کیلو گرم وزن بدن می تواند در درمان بیماران با عفونت جدی تجویز شود .
• طول دوره درمان
: 2 تا 6 هفته بسته به نوع و شدت عفونت متفاوت است .
• کولیت های پسودومونایی / کولیت های استافیلوکوکی
- کلستریدیوم دی فسیل : 125 میلی گرم خوراکی هر 6 ساعت برای 10 روز
- استافیلوکوک انتروکولیت : 5/0 تا 2 گرم خوراکی به صورت منقسم هر 6 تا 8 ساعت برای 7 تا 10 روز
• اندوکاردیت
: 500 میلی گرم داخل وریدی هر 6 ساعت یا 1 گرم داخل وریدی هر 12 ساعت
تداخلات دارویی
هشدارها
• تجویز سریع داخل وریدی ممکن است موجب گرگرفتگی ، خارش ، کاهش فشار خون ، قرمزی و کهیر شود .
• تجویز ونکومایسین به صورت سیستمیک ممکن است ریسک آسیب حاد کلیوی را افزایش دهد. خطر ایجاد این آسیب در صورت دریافت همزمان داروهایی که به عنوان نفروتوکسیک شناخته می شوند و یا در بیمارانی که از قبل دچار نارسایی کلیوی بوده اند یا مستعد نارسایی کلیوی هستند بیشتر می شود . نفریت بینابینی نیز در بیماران دریافت کننده ونکومایسین مشاهده شده است .
• پیشگیری از اندوکاردیت : بر اساس گایدلاین های انجمن قلب آمریکا، تنها در بیماران پر خطرمصرف شود .
• مشخص نیست که آیا وانکومایسین در دوزهای معمول سمیت کلیوی یا عصبی دارد ولی افزایش سمیت کلیوی و سمیت گوشی به وجود نارسایی کلیوی از قبل ، سن بالا و دهیدراتاسیون مربوط می شود. این عوامل اثرات سمیت کلیوی یا عصبی سایر داروها را نیز تقویت می کند .
• احتمال بروز سمیت گوشی وجود دارد ؛ سمیت گوشی متناسب با میزان داروی تجویز شده و طول دوره درمان است ؛ وجود وزوز گوش یا سرگیجه، احتمالا نشان دهنده آسیب گوش داخلی می باشد که در صورت وجود علایم سمیت گوشی باید دارو قطع شود .
• ریسک نوتروپنی در دوزهای بالای 25 گرم افزایش می یابد. (که در صورت قطع دارو برگشت پذیر می باشد)
• به دلیل خطر بروز نکروز از خارج شدن دارو از عروق، اجتناب شود .
• درمان طولانی مدت موجب بروز عفونت های ثانویه باکتریایی یا قارچی می شود . (عفونت های باکتریایی)
• در بیماران با نارسایی کلیه با احتیاط مصرف شود . در صورت تجویز دوزهای مختلف خوراکی میزان دارو را کنترل نمایید .
• ونکومایسین خوراکی تنها در درمان کولیت های پسودومونایی ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل و انتروکولیت های ناشی از استاف آرئوس به کار می رود . ولی در موارد عفونت سیستمیک موثر نیست .
نکات قابل توصیه
• ونکومایسین را دقیقا بر اساس دستور پزشک مصرف کنید .
• افزایش دوز دارو موجب افزایش اثرات آن نمی شود و ممکن است موجب عوارض جانبی جدی یا تهدید کننده حیات شود .
• طول دوره درمان را کامل کنید . حتی در صورت بهبودی علایم، ممکن است هنوز به طور کامل پاکسازی عفونت صورت نگرفته باشد . وانکومایسین عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا را درمان نمی کند .
• در صورت مصرف طولانی مدت این دارو ، ممکن است نیاز به آزمایش های دوره ای داشته باشید .
• سوسپانسیون خوراکی دارو را قبل از مصرف تکان دهید و هر دوز را به صورت دقیق اندازه گیری نمایید ، داروی مایع را با سرنگ های اندازه گیری دوز دارو یا با پیمانه و یا قاشق مخصوص اندازه گیری دارو ، اندازه نمایید .
سیدعباس موسوی | 1402/02/06
سلام و عرض ادب...آیا ونکومایسین به صورت خوراکی در آب و در طی روز مصرف گردد برای بیماری کبدی مفید است ..این دارو توسط دکتر محسن نصیری طوسی برای بیماری کبدی در نظر گرفته شده و از شما سوال دارم که ایا این دارو برای بیماری کبدی از سال ۲۰۱۹ تایید شده ؟و شما هم صحت آن را تایید میکنید؟؟؟ سپاس
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام لطفا نام دقیق بیماری را ذکر کنید
بهرام | 1400/07/22
سلام آقای دکتر چه مدت زمانی لازم است بدون استفاده از وانکومایسین بشه آنتی بیوتیک دیگری استفاده کرد واینکه بدون استفاده از وانکومایسین و مرپنم عفونت دیفیسیلی درمان می‌شود
پاسخ دکتر داروساز:
با سلام
لطفا به پزشک مراجعه کنید.
سلام | 1400/04/23
دکتر برا کشت ادرار و عفونت ofstaphنشون داده ۲۰۰۰cfuچه انتی بیوتیکی مصرف کنم
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام در آزمایش شما باید بعد از کشت ادرار حساسیت باکتری به آنتی بیوتیک ها بررسی شده باشد. با توجه به آن پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز خواهند کرد
خلیل حبیبی | 1399/06/28
ایا ونکومایسین و مروپنن را میتوان همزمان داخل سرم استفاده کرد؟ با چه سرمی؟ برای بیمار ۶۵ ساله دارای بیماری فشار خون دیابت وقلبی که دارای ۵ فنر دیابتی میباشد؟؟
پاسخ اقای دکتر اشرفی:
سلام میبایست با کنترل فشار از سرم نمکی استفاده کرد
خلیل حبیبی | 1399/06/28
ونکومایسین را با چه سرم هایی میتوان تزریق وریدی کرد برای بیماری ۶۵ ساله که دارای فشار خون دیابت چربی خون و داخلش قلبش دارای ۵ فنر دیابتی میباشد؟
پاسخ اقای دکتر اشرفی:
سلام میبایست با کنترل فشار از سرم نمکی استفاده کرد
فریبا صدرالدینی | 1399/06/26
سلام من عمل آرتروسکوپی کردم و جای عملم عفونت کرد و دوباره رفتم اتاق عمل و از جای عملم مایه گرفتن و دادن آزمایش و دکترم گفتن که حساسیت ب ونکومایسین داشتی عفونت کرده و باید بری پزشک عفونی ۳تا برات تجویز کنن میخوام بدونم چرا اینجوری شدم
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام متاسفانه سوال شما واضح نیست