










زیپراسیدون Ziprasidone
● زیپراسیدون یک داروی ضد روان پریشی غیر معمول است که در درمان اختلالات روانپزشکی مختلف از جمله اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی استفاده می شود.
● با نامهای تجاری مختلف مانند Geodon به بازار عرضه میشود و با تعدیل فعالیت انتقالدهندههای عصبی، بهویژه دوپامین و سروتونین، در مغز کار میکند.
● زیپراسیدون به دلیل مشخصات منحصربفردش شناخته شده است، که در مدیریت علائم روان پریشی موثر است و در عین حال عوارض جانبی خاص مرتبط با داروهای ضد روان پریشی سنتی را به حداقل می رساند.
● این دارو به دلیل نقشی که در تثبیت خلق و خو و کاهش علائم اختلالات فکری دارد و به حضور قابل توجه آن در رژیم های درمانی روانپزشکی معاصر کمک می کند تجویز می شود.
مکانیسم اثر
● اثرات ضد روان پریشی زیپراسیدون از تضاد آن با گیرنده های دوپامین D2 و گیرنده های سروتونین 5-HT2A ناشی می شود.
● با تعدیل فعالیت این سیستم های انتقال دهنده عصبی، زیپراسیدون به بازیابی تعادل مواد شیمیایی در مغز کمک می کند و علائم مرتبط با اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی را کاهش می دهد.
● علاوه بر این، مشخصات دارویی منحصر به فرد آن با کاهش خطر عوارض جانبی خاص رایج در داروهای ضد روان پریشی سنتی همراه است.
فارماکودینامیک
● زیپراسیدون اثرات ضد روان پریشی خود را از طریق ترکیبی از دوپامین D2 و آنتاگونیسم گیرنده سروتونین 5-HT2A اعمال می کند.
● این فعالیت گیرنده دوگانه به اثربخشی آن در مدیریت علائم اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی کمک می کند.
فارماکوکینتیک
● جذب: زیپراسیدون پس از مصرف خوراکی به خوبی جذب می شود و حداکثر غلظت پلاسمایی آن در عرض 6 تا 8 ساعت اتفاق می افتد.
● متابولیسم: عمدتاً توسط کبد، عمدتاً از طریق سیستم آنزیمی سیتوکروم P450، به ویژه CYP3A4 متابولیزه می شود.
● دفع: نیمه عمر دفع تقریباً 7 ساعت است. متابولیت ها از طریق ادرار دفع می شوند.
موارد مصرف زیپراسیدون
● اسکیزوفرنی: مدیریت علائم مرتبط با اسکیزوفرنی.
● اختلال دوقطبی I: درمان دوره های شیدایی یا مختلط مرتبط با اختلال دوقطبی I، چه به صورت تک درمانی یا به عنوان درمان کمکی با لیتیوم یا والپروات.
مقدار مصرف زیپراسیدون
● اسکیزوفرنی (بزرگسالان): دوز شروع معمول 20 میلی گرم دو بار در روز همراه با غذا است. دوز ممکن است به دوز هدف 80 میلی گرم دو بار در روز افزایش یابد.
● اختلال دوقطبی I (قسمت های شیدایی یا مختلط): دوز شروع توصیه شده 40 میلی گرم دو بار در روز همراه با غذا و دوز هدف 80 میلی گرم دو بار در روز است.
موارد منع مصرف
● طولانی شدن QT: در افرادی که طولانی شدن QT شناخته شده یا داروهای دیگری مصرف می کنند که باعث طولانی شدن فاصله QT می شوند منع مصرف دارد.
● انفارکتوس اخیر میوکارد: از مصرف در بیماران مبتلا به سکته قلبی اخیر خودداری شود.
● اختلالات قلبی عروقی شدید: در افراد مبتلا به بیماری قلبی عروقی شناخته شده منع مصرف دارد.
عوارض جانبی زیپراسیدون
● هیپوتانسیون ارتواستاتیک: افت ناگهانی فشار خون که منجر به سرگیجه یا غش در هنگام ایستادن می شود.
● آرام بخش: خواب آلودگی یا خواب آلودگی.
● علائم خارج هرمی: اختلالات حرکتی مانند لرزش، سفتی و برادیکینزی.
● هایپرگلیسمی و دیابت شیرین: افزایش سطح قند خون گزارش شده است.
● افزایش وزن: برخی افراد ممکن است افزایش وزن را تجربه کنند.
● دیس لیپیدمی: تغییرات در سطح لیپیدها.
تداخلات دارویی
● داروهای طولانیکننده QT: در صورت ترکیب با داروهای دیگری که فاصله QT را طولانیتر میکنند، خطر طولانی شدن QT افزایش مییابد.
● مهارکنندههای CYP3A4: مصرف همزمان با مهارکنندههای قوی CYP3A4 ممکن است سطح زیپراسیدون را افزایش دهد.
● عوامل افزایش دهنده QT: افزایش خطر طولانی شدن QT در صورت ترکیب با سایر داروهای شناخته شده برای طولانی کردن فاصله QT.
هشدارها
● طولانی شدن QT: زیپراسیدون ممکن است فاصله QT را طولانی کند و خطر آریتمی های جدی را افزایش دهد.
● سندرم بدخیم نورولپتیک (NMS): یک بیماری نادر اما بالقوه کشنده، NMS ممکن است رخ دهد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
نکات قابل توصیه
● شرایط قلبی عروقی: به دلیل احتمال طولانی شدن QT در بیماران مبتلا به بیماری های قلبی عروقی از قبل احتیاط می شود.
● بیماران مسن: افراد مسن مبتلا به روان پریشی مرتبط با زوال عقل که با داروهای ضد روان پریشی درمان می شوند ممکن است با افزایش خطر مرگ و میر مواجه شوند.
مصرف در بارداری
● باید با پزشک مشورت شود.
مصرف در شیردهی
اشکال دارو زیپراسیدون
● تزریق: علاوه بر فرمولاسیون خوراکی، زیپراسیدون به صورت تزریق عضلانی برای تحریک حاد در اسکیزوفرنی موجود است.
ر_س | 1398/11/06
با عرض سلام، تاثیر گذاری داروی زیپراسیدون پس از چند روز ظاهر میشود و حداکثر تاثیر گذاری آن پس از چه مدت نمود پیدا می کند؟
پاسخ اقای دکتر میرحسینی:
بستگی داره برای چ موردی استفاده بشه
اثرات خواب اوریش خیلی سریع
ولی برای مشکلات دیگه حداقل 3 هفته بعد