










آرسنیک تری اکساید Arsenic trioxide
● تری اکسید آرسنیک یک ترکیب شیمیایی است که از آرسنیک و اکسیژن تشکیل شده است.
● معمولاً به عنوان یک دارو در درمان نوع خاصی از لوسمی به نام لوسمی حاد پرومیلوسیتیک (APL) استفاده می شود.
● آرسنیک تری اکسید با القای آپوپتوز یا مرگ برنامه ریزی شده سلولی در سلول های سرطانی عمل می کند و در نتیجه رشد و گسترش آنها را مهار می کند.
● این دارو معمولاً تحت نظارت پزشکی تجویز می شود و به صورت انفوزیون داخل وریدی در دسترس است.
مکانیسم اثر
● مکانیسم دقیق اثر تری اکسید آرسنیک در درمان لوسمی پرومیلوسیتیک حاد (APL) به طور کامل شناخته نشده است.
● با این حال، اعتقاد بر این است که از طریق چندین مسیر کار می کند.
● تری اکسید آرسنیک باعث القای آپوپتوز یا مرگ برنامه ریزی شده سلولی در سلول های APL می شود و باعث از بین رفتن سلول های سرطانی می شود.
● همچنین پروتئین فیوژن تولید شده توسط یک ناهنجاری ژنتیکی خاص موجود در APL را هدف قرار می دهد و آن را تخریب می کند، که به عنوان پروتئین فیوژن گیرنده آلفا لوسمی پرومیلوسیتیک-رتینوئیک اسید (PML-RARα) شناخته می شود.
با هدف قرار دادن و تجزیه این پروتئین، تری اکسید آرسنیک به بازیابی تمایز و عملکرد طبیعی سلول ها کمک می کند.
فارماکودینامیک
● فارماکودینامیک تری اکسید آرسنیک شامل تعامل آن با اجزای سلولی خاص و مسیرهای سیگنالینگ است.
● آپوپتوز را در سلول های سرطانی ترویج می کند، تکثیر را مهار می کند و تمایز سلولی را تقویت می کند.
● تری اکسید آرسنیک همچنین بر اهداف مولکولی مختلف درگیر در تنظیم چرخه سلولی، ترمیم DNA و پاسخ استرس اکسیداتیو تأثیر می گذارد.
فارماکوکینتیک
● پس از انفوزیون داخل وریدی، تری اکسید آرسنیک به سرعت در سراسر بدن پخش می شود.
● متابولیسم آن در کبد انجام می شود و عمدتاً از طریق ادرار دفع می شود.
● نیمه عمر حذف تری اکسید آرسنیک نسبتاً کوتاه است و تقریباً بین 1.5 تا 3.5 ساعت است.
● دوز منظم برای حفظ سطوح درمانی در بدن ضروری است.
● نظارت دقیق بر سطح خون و تنظیم دوز مناسب ممکن است برای بهینه سازی اثربخشی درمان و به حداقل رساندن سمیت لازم باشد.
موارد مصرف آرسنیک تری اکساید
● درمان لوسمی پرومیلوسیتیک حاد (APL) در ترکیب با سایر عوامل شیمی درمانی.
مقدار مصرف آرسنیک تری اکساید
● دوز تری اکسید آرسنیک بسته به شرایط خاص تحت درمان و عوامل فردی بیمار می تواند متفاوت باشد.
● به طور معمول، تری اکسید آرسنیک به صورت انفوزیون داخل وریدی در مدت زمان مشخصی تجویز می شود که ممکن است در چرخه ها تکرار شود.
● دوز و برنامه درمان توسط متخصص تعیین می شود.
موارد منع مصرف
● تری اکسید آرسنیک در بیمارانی که دارای حساسیت مفرط شناخته شده به تری اکسید آرسنیک یا هر یک از اجزای آن هستند منع مصرف دارد.
● در بیماران مبتلا به بیماری شدید کبدی یا کلیوی نباید مصرف شود.
● با پزشک مشورت کنید تا مشخص شود که آیا منع مصرف دیگری خاص برای وضعیت یا وضعیت پزشکی شما وجود دارد یا خیر.
عوارض جانبی آرسنیک تری اکساید
● عوارض جانبی رایج تری اکسید آرسنیک ممکن است شامل تهوع، استفراغ، اسهال، خستگی، تب، سردرد، درد عضلات یا مفاصل و تغییرات پوستی باشد.
● تری اکسید آرسنیک همچنین می تواند عوارض جانبی جدی مانند اختلالات ریتم قلب، عدم تعادل الکترولیت ها، مشکلات کبدی، مشکلات ریوی و واکنش های آلرژیک ایجاد کند.
● حتما هر گونه عارضه جانبی غیرمعمول یا شدید را فوراً به پزشک خود گزارش دهید.
تداخلات دارویی
● پزشک را در مورد تمام داروهایی که در حال حاضر مصرف می کنید، از جمله داروهای نسخه ای، داروهای بدون نسخه و مکمل های گیاهی مطلع کنید.
● برخی از داروها ممکن است با تری اکسید آرسنیک تداخل داشته باشند و به طور بالقوه بر اثربخشی آن تأثیر بگذارند یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهند.
● داروهایی که ممکن است با تری اکسید آرسنیک تداخل داشته باشند عبارتند از آنتی بیوتیک های خاص، عوامل ضد قارچی، داروهای ضد آریتمی و داروهایی که بر عملکرد قلب تأثیر می گذارند.
هشدارها
● آرسنیک تری اکسید فقط باید تحت راهنمایی و نظارت یک متخصص واجد شرایط استفاده شود.
● پیروی از دوز تجویز شده و برنامه درمانی برای به حداقل رساندن خطر عوارض جانبی ضروری است.
● تری اکسید آرسنیک ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند و نباید بدون ارزیابی و توصیه پزشکی مناسب استفاده شود.
● قبل از شروع درمان با تری اکسید آرسنیک، باید پزشک را در مورد هر گونه شرایط پزشکی یا آلرژی از قبل موجود مطلع کنید.
● از تماس با پوست و چشم در هنگام دست زدن یا تهیه تری اکسید آرسنیک برای جلوگیری از آسیب احتمالی خودداری کنید.
نکات قابل توصیه
● آزمایش خون و معاینات پزشکی منظم ممکن است برای نظارت بر پاسخ به درمان و ارزیابی هرگونه عوارض جانبی احتمالی لازم باشد.
● آرسنیک تری اکسید ممکن است بر عملکرد قلب تأثیر بگذارد، بنابراین بیماران با سابقه مشکلات قلبی یا ریتم غیر طبیعی قلب باید در طول درمان به دقت تحت نظر باشند.
● پزشک را در مورد تمام داروها، مکمل ها و محصولات گیاهی که در حال حاضر مصرف می کنید مطلع کنید، زیرا برخی از داروها ممکن است با تری اکسید آرسنیک تداخل داشته باشند.
● مهم است که در طول درمان با تری اکسید آرسنیک هیدراته بمانید، زیرا ممکن است باعث عدم تعادل الکترولیت شود.
● تری اکسید آرسنیک می تواند بر باروری در مردان و زنان تأثیر بگذارد، بنابراین باید روش های مناسب پیشگیری از بارداری با پزشک در میان گذاشته شود.
مصرف در بارداری
● تری اکسید آرسنیک به عنوان یک داروی رده D برای بارداری طبقه بندی می شود.
● یعنی شواهدی مبنی بر خطر برای جنین بر اساس داده های انسانی وجود دارد، اما مزایای بالقوه ممکن است در شرایط خاص از خطرات آن بیشتر باشد.
● اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، بسیار مهم است که در مورد خطرات و مزایای بالقوه استفاده از تری اکسید آرسنیک با متخصص خود صحبت کنید.
● تصمیم به استفاده از تری اکسید آرسنیک در دوران بارداری باید با در نظر گرفتن شرایط خاص و شدت وضعیت پزشکی به دقت ارزیابی شود.
دارو های مشابه
رتینوئیک اسید آل ترانس (ATRA):
● ATRA شکلی از ویتامین A است که به القای بلوغ و تمایز سلولهای APL، مشابه تری اکسید آرسنیک کمک میکند. اغلب در ترکیب با تری اکسید آرسنیک برای درمان APL استفاده می شود.
عوامل شیمی درمانی:
● داروهای شیمی درمانی مانند آنتراسایکلین ها و سیتارابین نیز در ترکیب با تری اکسید آرسنیک برای درمان APL استفاده می شوند.
اشکال دارو آرسنیک تری اکساید
● با یک رقیق کننده مناسب بازسازی می شود و تحت نظارت پزشکی تجویز می شود.
پرسش از دکتر داروساز