فنوباربیتال Phenobarbital

گروه دارو: داروهای ضد تشنج

● فنوباربیتال، یک باربیتورات، یک مضعف کننده سیستم عصبی مرکزی با اثر طولانی است که عمدتاً به عنوان یک داروی ضد صرع استفاده می شود.

● با سابقه ای که به اوایل قرن بیستم باز می گردد، همچنان گزینه ای ارزشمند برای کنترل تشنج است.

● فنوباربیتال اثرات خود را با افزایش فعالیت انتقال دهنده عصبی بازدارنده گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA) اعمال می کند و در نتیجه تحریک پذیری عصبی را کاهش می دهد.

● علیرغم اثربخشی آن، استفاده از فنوباربیتال به دلیل خواص آرام بخش و پتانسیل تحمل و وابستگی آن به نفع داروهای ضد صرع جدیدتر کاهش یافته است.

 

مکانیسم اثر

● مدولاسیون GABAergic: فنوباربیتال به عنوان یک تعدیل کننده مثبت آلوستریک گیرنده های GABA-A عمل می کند و مدت زمان باز شدن کانال کلریدی را افزایش می دهد.

● اثر تقویت شده گابا: این منجر به افزایش اثر مهاری گابا، که انتقال دهنده عصبی بازدارنده اولیه در سیستم عصبی مرکزی است، می شود.

● تثبیت عصبی: فنوباربیتال با افزایش سیگنال های مهاری، غشاهای عصبی را تثبیت می کند و احتمال فعالیت الکتریکی غیرطبیعی را که باعث تشنج می شود، کاهش می دهد.

 

فارماکودینامیک

● مدولاسیون گیرنده گابا: فنوباربیتال با اتصال به گیرنده های GABA-A، عملکرد مهاری اسید گاما آمینوبوتیریک (GABA) را افزایش می دهد و منجر به افزایش هجوم یون کلرید و هیپرپولاریزاسیون عصبی می شود.

● مهار عصبی: فنوباربیتال با افزایش انتقال عصبی مهاری، تحریک پذیری عصبی را کاهش می دهد و به اثرات ضد صرع آن کمک می کند.

فارماکوکینتیک

● جذب: پس از مصرف خوراکی به خوبی از دستگاه گوارش جذب می شود.

● توزیع: به سد خونی مغزی نفوذ می کند و به طور گسترده در بافت های مختلف از جمله مغز توزیع می شود.

● متابولیسم: در کبد عمدتاً توسط آنزیم های میکروزومی کبد متابولیزه می شود.

● دفع: به صورت متابولیت از طریق ادرار با نیمه عمر نسبتاً طولانی دفع می شود.

موارد مصرف فنوباربیتال

● صرع: فنوباربیتال برای درمان انواع حملات صرع اندیکاسیون دارد.

● پیشگیری از تشنج: ممکن است برای پیشگیری از تشنج در شرایط پزشکی خاص یا پس از اعمال جراحی مغز و اعصاب استفاده شود.

● وضعیت صرع: فنوباربیتال ممکن است در مدیریت وضعیت صرع، یک اورژانس پزشکی که با تشنج های طولانی مشخص می شود، استفاده شود.

● آرام‌بخشی: در برخی موارد ممکن است برای آرام‌بخشی در مدیریت بی‌قراری یا اضطراب حاد استفاده شود.

 

مقدار مصرف فنوباربیتال

● تجویز خوراکی: فنوباربیتال معمولاً به صورت خوراکی تجویز می شود و دوز آن بر اساس سن، وزن و پاسخ فرد به درمان تنظیم می شود.

● تجویز تزریقی: تجویز داخل وریدی (IV) یا عضلانی (IM) ممکن است در شرایطی که تجویز خوراکی امکان پذیر نیست یا کنترل سریع تشنج ضروری است استفاده شود.

● درمان فردی: دوزها به صورت فردی تعیین می شوند و پزشک با دقت تیتر را برای دستیابی به سطوح درمانی و در عین حال به حداقل رساندن عوارض جانبی انجام می دهد.

موارد منع مصرف

● پورفیری: فنوباربیتال در افراد مبتلا به پورفیری، گروهی از اختلالات ژنتیکی نادر که بر سیستم عصبی و پوست تأثیر می گذارد، منع مصرف دارد.

● حساسیت مفرط: بیمارانی که دارای حساسیت مفرط شناخته شده به فنوباربیتال یا سایر باربیتورات ها هستند باید از مصرف آن خودداری کنند.

● افسردگی تنفسی: در شرایط مرتبط با افسردگی تنفسی، مانند نارسایی شدید تنفسی یا دیسترس تنفسی حاد، منع مصرف دارد.

عوارض جانبی فنوباربیتال

● آرام‌بخشی و خواب‌آلودگی: عوارض جانبی شایع شامل خواب‌آلودگی و آرام‌بخشی است.

● آتاکسی: عدم هماهنگی ارادی حرکات عضلانی.

● اختلال شناختی: اختلال در عملکرد شناختی، سردرگمی و مشکلات حافظه.

● ناراحتی های گوارشی: حالت تهوع، استفراغ و یبوست.

● واکنش های حساسیت بیش از حد: واکنش های آلرژیک، از جمله راش و تب.

 

تداخلات دارویی

اورولیموس , وارفارین , اکالیپتوس , هالوبتازول , هالسینونید

● داروهای مضعف CNS
● وارفارین
● داروهای ضد بارداری خوراکی
● ضد انعقادها

 

هشدارها

● آرام‌بخشی و خواب‌آلودگی: فنوباربیتال می‌تواند باعث آرام‌بخشی و خواب‌آلودگی شود و بر هوشیاری و عملکرد شناختی تأثیر بگذارد. احتیاط لازم است، به ویژه هنگام رانندگی یا کار با ماشین آلات.

● افسردگی تنفسی: دوزهای بالا ممکن است منجر به افسردگی تنفسی شود که نیاز به نظارت دقیق دارد، به ویژه در بیماران مبتلا به بیماری های تنفسی.

● عادت و وابستگی: استفاده طولانی مدت می تواند منجر به عادت، تحمل و وابستگی جسمی و روانی شود. قطع مصرف باید به تدریج و تحت نظارت پزشکی باشد.

نکات قابل توصیه

● فنوباربیتال ممکن است با افزایش خطر ناهنجاری های مادرزادی در هنگام استفاده در دوران بارداری همراه باشد.

● فواید باید به دقت در برابر خطرات احتمالی سنجیده شود و سایر گزینه های ضد صرع ممکن است در نظر گرفته شود.

● نوزادان متولد شده از مادرانی که در دوران بارداری از فنوباربیتال استفاده کرده اند ممکن است علائم ترک را تجربه کنند.

مصرف در بارداری

● فنوباربیتال ممکن است با افزایش خطر ناهنجاری های مادرزادی در هنگام استفاده در دوران بارداری همراه باشد.

● فواید باید به دقت در برابر خطرات احتمالی سنجیده شود و سایر گزینه های ضد صرع ممکن است در نظر گرفته شود.

● نوزادان متولد شده از مادرانی که در دوران بارداری از فنوباربیتال استفاده کرده اند ممکن است علائم ترک را تجربه کنند.

اشکال دارو فنوباربیتال

● قرص
● شربت
● آمپول

پرسش از دکتر داروساز


سوالات کاربران
    • فرزاد امیری | 1403/02/21

      چهار سال هست که از فنوباربیتال 100 استفاده میکنم اما هنوزم بهتر یاهم خوب نشدم

      پاسخ دکتر طهورا رضائی:

      با سلام. با پزشک خود در این خصوص مشورت کنید.