فوروزماید Furosemide
فوروزماید یک داروی مدر (ادرارآور) قوی از دسته دیورتیک های لوپ است که برای درمان ادم (احتباس مایعات) و فشار خون بالا مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، نارسایی کلیه، بیماری های کبدی مانند سیروز و شرایطی که با تجمع مایعات همراه است، تجویز می شود. فوروزماید با تحریک کلیه برای دفع سریع و مؤثر آب و الکترولیت ها، به کاهش تورم و کاهش فشار خون کمک می کند. دارو به صورت قرص خوراکی و آمپول تزریقی در دسترس است.
مکانیسم اثر
فوروزماید با مهار پمپ سدیم–پتاسیم–کلرید( Na⁺–K⁺–2Cl⁻ ) در قسمت ضخیم شاخه صعودی قوس هنله در نفرون کلیه عمل می کند. این مهار باعث کاهش بازجذب سدیم، کلرید و پتاسیم می شود و در نتیجه باعث افزایش دفع این یون ها به همراه آب می گردد. این فرآیند منجر به افزایش قابل توجه حجم ادرار و کاهش حجم مایع خارج سلولی می شود. همچنین، با کاهش حجم پلاسمایی، بار حجمی قلب کاهش یافته و به بهبود علائم نارسایی قلبی کمک می شود.
فارماکودینامیک
اثر فوروزماید نسبتاً سریع آغاز می شود. پس از مصرف خوراکی، ظرف ۳۰ تا ۶۰ دقیقه اثرات آن شروع شده و تا ۶ تا ۸ ساعت ادامه می یابد. در مصرف تزریقی، شروع اثر ظرف ۵ دقیقه است و در عرض ۲ ساعت به اوج می رسد. فوروزماید از دیورتیک های قوی است که حتی در بیماران با عملکرد کلیوی نسبتاً ضعیف نیز می تواند مؤثر باقی بماند، البته با دوز بالاتر. این دارو می تواند موجب افزایش دفع کلسیم شود که آن را از دیورتیک های تیازیدی متمایز می کند.
فارماکوکینتیک
فوروزماید از راه خوراکی جذب می شود، اما فراهمی زیستی آن نسبتاً متغیر بوده و بین ۵۰ تا ۷۰ درصد است. جذب خوراکی آن در شرایط وجود نارسایی قلبی یا بیماری کلیوی ممکن است کاهش یابد. دارو به میزان بالایی به پروتئین های پلاسما (۹۵٪) متصل می شود. متابولیسم آن جزئی است و عمدتاً از طریق کلیه ها دفع می شود، هم به صورت داروی تغییر نیافته و هم متابولیت. نیمه عمر آن بین ۱ تا ۲ ساعت است ولی در نارسایی کلیوی ممکن است طولانی تر شود.
موارد مصرف فوروزماید
فوروزماید در درمان ادم ناشی از نارسایی قلبی مزمن یا حاد، بیماری های کلیوی مانند سندرم نفروتیک و نارسایی کلیوی، سیروز کبدی همراه با آسیت و همچنین در مدیریت فشار خون بالا (خصوصاً در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه) کاربرد دارد. در برخی موارد خاص مانند هیپرکلسیمی حاد یا هیپرکالمی نیز برای افزایش دفع سریع الکترولیت ها به کار می رود. این دارو در بحران های هیپرتانسیو نیز ممکن است به صورت تزریقی برای کاهش سریع فشار خون تجویز شود.
مقدار مصرف فوروزماید
مقدار مصرف فوروزماید بسته به نوع بیماری، شدت علائم و وضعیت کلیوی بیمار تنظیم می شود. در بزرگسالان، دوز خوراکی اولیه ۲۰ تا ۴۰ میلی گرم در روز است که بر اساس پاسخ بیمار می تواند افزایش یابد تا به دوز مؤثر برسد. در برخی موارد مزمن، دوزهای بالاتر تا ۸۰ یا حتی ۱۶۰ میلی گرم نیز ممکن است نیاز باشد. در بیماران بستری یا موارد حاد، فوروزماید ممکن است به صورت تزریق وریدی با دوز ۲۰ تا ۴۰ میلی گرم یا بیشتر استفاده شود. در کودکان، دوز دارو بر اساس وزن بدن و شرایط بالینی تعیین می شود.
موارد منع مصرف
فوروزماید نباید در افرادی که دچار حساسیت به سولفونامیدها یا خود دارو هستند استفاده شود. همچنین در بیمارانی با کم حجمی شدید، دهیدراتاسیون شدید، آنوری (عدم دفع ادرار) یا اختلالات شدید الکترولیتی (مانند هیپوکالمی غیرقابل اصلاح)، مصرف این دارو ممنوع است. در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی با خطر آنسفالوپاتی کبدی، مصرف آن باید با احتیاط شدید انجام شود.
عوارض جانبی فوروزماید
فوروزماید به دلیل اثر قوی دیورتیکی، ممکن است با کاهش بیش ازحد حجم مایعات یا اختلالات الکترولیتی همراه باشد. هیپوکالمی (کاهش پتاسیم خون)، هیپوناترمی (کاهش سدیم خون)، کاهش فشار خون (هیپوتانسیون)، دهیدراتاسیون و اختلال در عملکرد کلیه از عوارض شایع هستند. مصرف مزمن و دوز بالا ممکن است منجر به هایپوکلسمی، افزایش کلسترول، اسیدوز متابولیک، افزایش قند خون یا اوریک اسید و در برخی موارد نادر، اوتوتوکسیسیتی (آسیب به شنوایی) شود، به ویژه در مصرف همزمان با داروهای سمی برای گوش مانند آمینوگلیکوزیدها.
تداخلات دارویی
هشدارها
پیش از شروع درمان، ارزیابی وضعیت الکترولیتی و حجم مایعات بدن ضروری است. در طول درمان با فوروزماید، پایش منظم الکترولیت ها (خصوصاً پتاسیم و سدیم)، کراتینین، BUN و فشار خون لازم است. در بیماران سالخورده، بیماران کلیوی یا مبتلا به بیماری کبدی باید با احتیاط بیشتری مصرف شود. برای کاهش خطر هیپوکالمی، گاهی نیاز به تجویز مکمل پتاسیم یا داروهای نگهدارنده پتاسیم (مانند اسپیرونولاکتون) وجود دارد.
نکات قابل توصیه
فوروزماید باید طبق دستور پزشک و با نظارت منظم مصرف شود. مصرف آن در صبح ترجیح دارد تا از اختلال در خواب به دلیل نیاز به دفع مکرر ادرار در شب جلوگیری شود. بیمار باید از علائم دهیدراتاسیون (خشکی دهان، سرگیجه، کاهش ادرار) یا هیپوکالمی (ضعف عضلات، تپش قلب) آگاه باشد و در صورت بروز آن ها به پزشک اطلاع دهد. مصرف کافی مایعات و رعایت رژیم غذایی حاوی پتاسیم در بسیاری از موارد توصیه می شود.
مصرف در بارداری
فوروزماید در بارداری تنها در صورت نیاز ضروری و با نظارت پزشک تجویز می شود. این دارو می تواند از جفت عبور کند و در دوزهای بالا ممکن است جریان خون جفتی را کاهش داده و موجب اثر بر رشد جنین شود. در نتیجه، تنها در شرایطی که منافع آن از خطرات بالقوه بیشتر باشد، مصرف آن مجاز است.
مصرف در شیردهی
فوروزماید وارد شیر مادر می شود و ممکن است تولید شیر را کاهش دهد. به همین دلیل، مصرف آن در دوران شیردهی تنها در صورت نیاز و با توصیه پزشک صورت می گیرد. اگر مصرف آن ضروری باشد، پایش وضعیت نوزاد از نظر آب و الکترولیت توصیه می شود.
دارو های مشابه
داروهای دیگری از دسته دیورتیک های لوپ مانند بومتانید و تورسماید عملکرد مشابهی دارند. همچنین دیورتیک های تیازیدی (مانند هیدروکلروتیازید) و دیورتیک های نگهدارنده پتاسیم (مانند اسپیرونولاکتون) بسته به نیاز بیمار، ممکن است جایگزین یا مکمل درمان با فوروزماید باشند.
حسین ابدلاهی | 1404/01/19
ببخشید من برا ورزشم استفاده کردم تا وزنم پایین بیاد و ۳ روز دیگه ازم تست دوپینگ می گیرم آیا نیستم در میاد تروخدا جواب بدید
پاسخ دکتر طهورا رضائی:
سلام بله این دارودر لیست داروهایی که در تست دوپینگ ردیابی میشود قرار دارد
یاس | 1403/02/13
سلام من مادرم دچار کاهش سدیم است و هرچند وقت یک بار بستری میشه تا با سرم سدیم به حد نرمال برسد الان دکتر قرص فرماید ۴۰ روزی نصف نوشته آیا این باعث کاهش بیشتر سدیم نمیشه
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام لطفا ذکر کنید فوروزماید به چه دلیلی برای ایشان تجویز شده و آیا داروی دیگری هم مصرف می کنند
موسوی | 1402/10/21
سلام پدرم ورم پا ونارسایی کلیه داره وکراتیین بالا قرص فوروزماید ۴۰رو بهم دادن برای ورم پاش گفتن هر وقت پاهاش ورم داشت بخوره
پاسخ دکتر شیعه زاده:
با سلام و درود
بله در صورتیکه این تجویز تحت نظر متخصص نفرولوژی انجام شده باشد
با احترام
مسلم محمدیزاده | 1402/01/23
اثرش تا کی است؟
پاسخ دکتر داروساز:
اثر فروزماید بعد از مصرف حدود 4-6 ساعت است و ممکن است به تفاوت فردی و دوز دارو بستگی داشته باشد.
ZIBA | 1399/09/22
سلام، من قبلا دچار رکود ادراری شده بودم که علامتش درد کلیه موقع نگه داشتن ادرار بود و دکتر بهم روزی یکعدد فورزماید داده بود. الان دوباره به اون درد دچار شدم ولی نمیدونم تا چند روز باید مصرف کنم لطفا راهنمایی بفرمایین، بخاطر کرونا نمیخام به پزشک مراجعه کنم
پاسخ خانم دکتر علمدار:
سلام . تا زمان برطرف شدن مشکل می توانید استفاده کنید. این دارو ادرارآور است
رضایی | 1398/12/24
سلام وقت بخیر ، پدرم عمل پروستات داشتن و دکتر براشون ۱/۲ قرص رو در هر ۲۴ ساعت تجویز کردن اما متاسفانه حواسمون نبوده و یک قرص کامل رو دادیم بهشون؛ مشکلی بوجود میاد؟
پاسخ اقای دکتر اشرفی:
بهتر است با پزشک متخصص مشورت شود و آزمایش بدهند و از نظر پتاسیم خون و اوریک اسید مورد بررسی قرار گیرند.
موسوی | 1398/12/01
سلام. قبلا مادرم که دچار نارسایی قلبی است دو تا نصف قرص فوروزماید 40 مصرف می کرد. پس از بستری شدن بخاطر ادم ریه‌ها، میزان دارو به 1.5 قرص در هر 6 ساعت یعنی جمعا 6 قرص در روز افزایش یافته. این مقدار خطرناک نیست.
پاسخ اقای دکتر اشرفی:
سلام حداکثر مقدار مجاز 600 mg در روز میباشد.