پاکلی تاکسل Paclitaxel
پاکلی تاکسل یک داروی سرطانی است که با رشد و انتشار سلولهای سرطانی در بدن تداخل ایجاد میکند. پاکلی تاکسل برای درمان سرطانهای سینه، تخمدان و ریه استفاده میشده است. همچنین برای درمان ایدز مربوط به سارکوم کاپوزی استفاده می شده است.
مکانیسم اثر
پاکلی تاکسل یک مهارکننده میکروتوبول است که تجمع میکروتوبولها را از دیمرهای توبولین کنترل میکند و با جلوگیری از دیپلمیریزاسیون، میکروتوبولها را تثبیت می کند. این تثبیت منجر به مهار شناسایی پویای شبکه میکروتوبول میشود که برای اینترفاز حیاتی و اعمال سلولی میتوزی لازم میباشد.
پاکلی تاکسل باعث آرایه های غیرطبیعی یا "مجموعههای" میکروتوبول در سراسر چرخه سلولی و چند مجموعه ستارهای میکروتوبول در حین میتوز میشود.
فارماکودینامیک
پاکلی تاکسل یک عامل ضدسرطان سمی است که به عنوان درمان خط اول و درمان متعاقب برای سرطان پیشرفته تخمدان و سرطانهای مختلف دیگر شامل سرطان سینه نشان داده شده است. پاکلی تاکسی یک عامل ضدمیکروتوبول جدید است که تجمع میکروتوبولها از دیمرهای توبولین را کنترل میکند و با جلوگیری از دیپلمیریزاسیون، میکروتوبولها را تثبیت می کند.
این تثبیت منجر به مهار شناسایی پویای شبکه میکروتوبول میشود که برای اینترفاز حیاتی و اعمال سلولی میتوزی لازم میباشد.
فارماکوکینتیک
وقتی که انفوزیون 24 ساعته 135 mg/m2 پاکلی تاکسل به بیماران مبتلا به سرطان تخمدان داده میشود، حداکثر غلظت پلاسما (Cmax)195 ng/mL میباشد، در حالیکهAUC ، 6300 ng•h/mLاست.
حجم توزیع آن 227 to 688 L/m^ می باشد. اتصال به پلاسمای پروتئین آن 89%-98% می باشد. متابولیسم پاکلی تاکسل کبدی است.
در 5 بیمار که دوز 225 یا 250 mg/m2 پاکلی تاکسی رادیولیبل را به صورت انفوزیون در عرض 3 ساعت مصرف کرده بودند، میانگین 71% رادیواکتیو طی 120 ساعت از مدفوع دفع شد و 14% آن از ادرار بازیافت شد. نیمه عمر پاکلی تاکسل 7/52 ساعت است.
موارد مصرف پاکلی تاکسل
سرطان پستان , سرطان سلولهای غیرکوچک ریه , سرطان تخمدان , آدنوکارسینومای پانکراس , سارکوم کاپوزیمقدار مصرف پاکلی تاکسل
سرطان سینه متاستاتیک: بعد از شکست شیمی درمانی ترکیبی برای سرطان سینه متاستاتیک یا برگشت 6 ماه بعد از شیمی درمانی کمکی، رژیم توصیه شده برای پاکلی تاکسل ،
260 mg/m2به صورت انفوزیون داخل وریدی در عرض 30 دقیقه و 3 بار در سرطان ریه سلول غیرکوچک: دوز پاکلی تاکسیل توصیه شده 100 mg/m2به صورت انفوزیون داخل وریدی، در عرض 30 دقیقه در روزهای 1، 8 و 15 هر سیکل 21 روزه است. در روز 1 هر چرخه 21 روزه کربوپلاتین فورا بعد از پاکلی تاکسیل تجویز شود.
آدنوکارسینوم پانکراس: دوز پاکلی تاکسیل توصیه شده 125 mg/m2به صورت انفوزیون داخل وریدی، درعرض 30-40 دقیقه در روزهای 1، 8 و 15 هر سیکل 28 روزه است. در روزهای 1، 8 و 15 هر چرخه 28 روزه جم سیتابین فورا بعد از پاکلی تاکسل تجویز شود.
موارد منع مصرف
ازدیادحساسیت به این دارو و ترکیبات آن , بیماران دارای تعداد نوتروفیل کمتر از 1500cells/mm3عوارض جانبی پاکلی تاکسل
تهوع , کاهش اشتها , استفراغ , خستگی مفرط , بثورات جلدی , اسهال , ضعف , کاهش پلاکت خون , کاهش نوتروفیل خون , کم خونی , نوروپاتی , ادم محیطی , درد عضلانی , طاسی , عفونت ها , کم شدن آب بدن , درد مفصل , الکتروکاردیوگرام غیر طبیعیتداخلات دارویی
اپی روبیسین , اپرپیتانت , اریترومایسین , پیمکرولیموس , سایمتیدین , فلوکستین , فنی توئین , ناتالیزومب , وریکونازول , کتوکونازول , کاربوپلاتین , کلوزاپین , تراستوزوماب , داکتینومایسین( اکتینو مایسین دی) , ویتامین آ , وینورلبین , کاربوپلاتین , تری فلونوماید , دلاویردین , واکسن مننگوکوک کنژوگه , آدنوویروس نوع 4 و 7 زنده خوراکی , اماستاکسین , کانابیدیولهشدارها
1- درمان پاکلی تاکسل برای بیمارانی که دارای تعداد نوتروفیل پایه کمتر از 1,500 cells/mm3هستند، تجویز نشود. به منظور نظارت بر وقوع سرکوب مغز استخوان، نوتروپنی اولیه، که ممکن است جدی باشد و منجر به عفونت شود، توصیه میشود که شمارش سلولهای خونی محیطی مکرر روی همه ی بیمارانی که پاکلی تاکسل دریافت میکنند، انجام شود.
2- پاکلی تاکسل همانند دیگر ترکیبات پاکلی تاکسل سمی یک داروی سیتوتوکسیک است و در لمس پاکلی تاکسل احتیاط باید اعمال شود. استفاده از دستکش توصیه میشود. اگر پاکلی تاکسل (کیک لیوفیلیزه یا سوسپانسیون بازساخت شده) با دست تماس یافت فورا کاملا با آب و صابون شسته شود. پس قرار گرفتن در معرضپاکلی تاکسل، اتفاقاتی شامل سوزن سوزن شدن، سوزش و یا قرمزی ممکن است ایجاد شود. اگر پاکلی تاکسل با غشای مخاطی تماس یابد، غشاها باید با جریان سریع آب کاملا شسته شوند.
3- با توجه به احتمال نشت لنف و خون به بافتهای مجاور، توصیه میشود که محل تزریق به دقت طی درمان تحت نظر قرار بگیرد. محدود کردن تزریق پاکلی تاکسل به 30 دقیقه، به طور مستقیم، احتمال واکنشهای مربوط به تزریق را کاهش میدهد.
4- عموما پریمدیکیشن برای جلوگیری از حساسیت شدید قبل از مصرف پاکلی تاکسل لازم نیست. پریمدیکیشن عموما برای بیمارانی نیاز است که قبلا به پاکلی تاکسل واکنشهای حساسیتی شدید داشتند. بیمارانی که واکنش حساسیتی شدید و جدی به پاکلی تاکسل داشتند، نباید دوباره این دارو را مصرف کنند.
نکات قابل توصیه
1- بیماران باید آگاه شوند که با پاکلی تاکسل خیلی اوقات نوروپاتی حسی اتفاق میفتد و بیماران باید بی حسی، سوزن سوزن شدن و یا درد مربوط به اندامهای انتهایی را به پزشک خود اطلاع دهند.
2- پاکلی تاکسل ممکن است سبب آسیب جنین شود. باید به بیماران توصیه شود که حین مصرف این دارو باردار نشوند.
3- به مردان توصیه شود که حین مصرف پاکلی تاکسل بچهدار نشوند.
4- بیماران باید ازاحتمال کاهش تعداد سلولهای خونی و عفونتهای جدی و کشنده آگاه شوند و در صورت تب و یا دیگر شواهد عفونت فورا با پزشک خود تماس بگیرند.
5- بیماران باید در صورت استفراغ مداوم، اسهال و یا علائم دهیدراسیون با پزشک خود تماس بگیرند.
6- برای بیماران توضیح داده شود که با مصرف پاکلی تاکسل خیلی اوقات طاسی، خستگی/ سستی و ضعف، و درد عضلانی/ مفاصل رخ میدهد.
7- بیماران باید در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک، که ممکن است جدی و یا در مواردی کشنده باشد، با پزشک خود تماس بگیرند.
8- بیماران باید در صورت مشاهده شروع ناگهانی سرفه خشک مداوم و یا تنگی نفس فورا با پزشک خود تماس بگیرند.
الی | 1400/06/20
با سلام وقت بخیر ممنون میشم جوابم و بدین مادرم کنسر سینه متاستاتیک دارن و این دارو براشون تجویز شده ولی به صورت تزریق وریدی براشون انجام نمیشه یعنی با سرم قاطی میکنن تزریق میشه یعنی این روش اشتباهه؟ توروخدا جواب بدین نگران شدم
پاسخ خانم دکتر بیدار:
با سلام
تزریق این دارو در سرم انجام می شود.. یعنی به صورت انفوزیون وریدی
نسرین احمدوندی | 1399/03/27
سلام من51ساله هستم سرطان سینه مستازتاز به ریه دارم والان یه نوبت این دارورا تزریق گرفتم خواستم بدونم نمونه ایرانیش تاثیر داره یانه چون من خیلی نگرانم میترسم تاثیرش زیاد نباشه
پاسخ خانم دکتر مشیری:
با سلام
در صورتی که میتوانید دارو را پیدا کنید و توان مالی دارید از داروی خارجی استفاده و در غیر این صورت بدون نگرانی و اضطراب از داروی ایرانی استفاده نمایید.
ندا | 1398/10/28
سلام پدرم تاکسل گرفته سرطان ریه دارن پرستان اشتباهی زیر پوست تزریق کردن دستش حالت سوختگی گرفته یک هفته ام بخاطر کنترل عفونت دستش بسری بودن،الان خشک شده تقریبا رو به بهبوده ولی خیلی دستش ورم میکنه همراه با درد و سفت میشه ؟میخوام بدونم آیا اینا طبیعیه یا باید به پزشکش مراجعه کنیم؟
پاسخ خانم دکتر اسکناطی:
بهتر است تحت نظر پزشک باشید.
ندا | 1398/10/26
سلام پدرم تاکسل گرفته سرطان ریه دارن پرستان اشتباهی زیر پوست تزریق کردن دستش حالت سوختگی گرفته یک هفته ام بخاطر کنترل عفونت دستش بسری بودن،الان خشک شده تقریبا رو به بهبوده ولی خیلی دستش ورم میکنه همراه با درد و سفت میشه ؟میخوام بدونم آیا اینا طبیعیه یا باید به پزشکش مراجعه کنیم؟
پاسخ اقای دکتر اشرفی:
سلام با توجه به اثرات سیتوتوکسیک تاکسل میبایست موضع توسط پزشک معاینه شود.
رها مغانی | 1398/09/08
سلام.مامانم مشکوک به سرطان پستان هست.هفته دوم هست که پلی تاکسل تزریق کرده .از دیروز سرفه همراه باسوزش گلو دارد.لطفا راهنمابی کنید
پاسخ اقای دکتر میرحسینی:
از عوارض این دارو هست
حتما با پزشکشون مشورت کنید