سروتونین Serotonin


● سروتونین که با نام 5-هیدروکسی تریپتامین (5-HT) نیز شناخته می شود، یک انتقال دهنده عصبی و هورمونی است که در بدن انسان یافت می شود.

● این ماده عمدتاً در مغز سنتز می شود، اما در سایر قسمت های بدن مانند دستگاه گوارش نیز وجود دارد.

● سروتونین نقش مهمی در تنظیم عملکردهای فیزیولوژیکی مختلف از جمله خلق و خو، اشتها، خواب و شناخت دارد.

● در تنظیم احساسات نقش دارد و در پاتوفیزیولوژی اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب نقش دارد.

● سروتونین توسط بسیاری از داروها، از جمله مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، که معمولاً برای درمان افسردگی و سایر شرایط سلامت روان تجویز می‌شوند، هدف قرار می‌گیرد.

 

مکانیسم اثر

● داروهایی که بر سطح سروتونین تأثیر می گذارند، مانند SSRI ها و SNRI ها، با مهار انتخابی بازجذب سروتونین در مغز عمل می کنند.

● این داروها با مسدود کردن فرآیند بازجذب، غلظت سروتونین را در شکاف سیناپسی بین سلول‌های عصبی افزایش می‌دهند.

● اعتقاد بر این است که این سیگنال دهی افزایش یافته سروتونین به اثرات ضد افسردگی و ضد اضطراب این داروها کمک می کند.

 

فارماکودینامیک

● فارماکودینامیک داروهایی که بر سطح سروتونین تأثیر می گذارند، شامل تعامل آنها با ناقلان سروتونین است که مسئول بازجذب سروتونین در نورون های پیش سیناپسی هستند.

● این داروها با مهار فرآیند بازجذب، غلظت سروتونین را در شکاف سیناپسی افزایش می دهند.

● این منجر به افزایش سیگنال دهی سروتونین می شود که اعتقاد بر این است که خلق و خوی، احساسات و سایر عملکردهای فیزیولوژیکی را تعدیل می کند.

فارماکوکینتیک

● فارماکوکینتیک داروهایی که بر سطح سروتونین تأثیر می گذارند بسته به داروی خاص می تواند متفاوت باشد.

● معمولاً پس از مصرف خوراکی به خوبی جذب می شوند و در کبد متابولیسم می شوند.

● سپس متابولیت ها عمدتاً از طریق ادرار یا مدفوع دفع می شوند.

● نیمه عمر و میزان دفع ممکن است بین داروها متفاوت باشد و بر دفعات دوز و مدت اثر آنها تأثیر بگذارد.

● هنگام تعیین مشخصات فارماکوکینتیک این داروها، توجه به تغییرات فردی مانند عملکرد کبد، سن و تداخلات دارویی مهم است.

موارد مصرف سروتونین

● درمان افسردگی
● اختلالات اضطرابی
● اختلال وسواس اجباری (OCD)
● اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
● اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD)

 

مقدار مصرف سروتونین

● دوز داروهایی که بر سطح سروتونین تأثیر می گذارند بسته به داروی خاص، وضعیت تحت درمان و عوامل فردی بیمار می تواند متفاوت باشد.

● پیروی از دوز ارائه شده و مشورت با متخصص برای داروهای خاص بسیار مهم است.

موارد منع مصرف

● حساسیت به دارو یا اجزای آن

● استفاده همزمان از مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) یا در عرض 14 روز پس از قطع MAOI

● استفاده از پیموزاید یا تیوریدازین، زیرا برخی از داروهای مؤثر بر سروتونین می توانند با این داروها تداخل داشته باشند و خطر آریتمی های قلبی جدی را افزایش دهند.

نارسایی شدید کبدی یا بیماری قابل توجه کبد، زیرا برخی داروها ممکن است به متابولیسم کبدی نیاز داشته باشند و با اختلال عملکرد کبد در بدن تجمع کنند.

● برخی از داروها ممکن است موارد منع مصرف خاص دیگری داشته باشند، و مهم است که با اطلاعات مربوط به نسخه مشورت کنید و با یک متخصص مشورت کنید تا موارد منع مصرف و اقدامات احتیاطی فردی را تعیین کنید.

 

عوارض جانبی سروتونین

● حالت تهوع، اسهال یا سایر علائم گوارشی
سردرد یا سرگیجه
بی خوابی یا خواب آلودگی
● اختلال در عملکرد جنسی، مانند کاهش میل جنسی یا مشکل در رسیدن به ارگاسم
● تغییرات وزن، از جمله افزایش وزن یا کاهش وزن
● خشکی دهان یا تعریق زیاد
● آشفتگی یا بی قراری

 

تداخلات دارویی

بوسپیرون , التریپتان , پیموزاید , تیوریدازین

مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs):
● ترکیب MAOI با داروهایی که سطح سروتونین را افزایش می‌دهند، می‌تواند منجر به افزایش خطرناک سطح سروتونین و ایجاد سندرم سروتونین شود.

تریپتان ها:
● ترکیب تریپتان ها، که برای درمان میگرن استفاده می شود، با سایر داروهایی که بر سطح سروتونین تأثیر می گذارند، می تواند خطر ابتلا به سندرم سروتونین را افزایش دهد.

خار مریم:
● این مکمل گیاهی می تواند سطح سروتونین را افزایش دهد و نباید همزمان با داروهایی که بر سروتونین اثر می گذارند مصرف شود، زیرا می تواند خطر ابتلا به سندرم سروتونین را افزایش دهد.

● برخی از داروهای دیگر مانند ترامادول، برخی داروهای ضد افسردگی و برخی داروهای میگرن نیز می توانند با داروهای مؤثر بر سروتونین تداخل داشته باشند. 

 

هشدارها

● مصرف داروهایی که سطح سروتونین را افزایش می‌دهند، مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) یا مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی نفرین (SNRIs)، گاهی اوقات می‌توانند منجر به یک وضعیت بالقوه تهدید کننده زندگی به نام سندرم سروتونین شوند.

● علائم ممکن است شامل بی قراری، توهم، ضربان قلب سریع، فشار خون بالا، تب، لرزش و تعریق باشد.

● در صورت مشاهده این علائم فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

● قطع ناگهانی برخی از داروهایی که بر سطح سروتونین تأثیر می گذارند می تواند منجر به سندرم قطع مصرف شود که با علائمی شبیه آنفولانزا، سرگیجه، تحریک پذیری و تغییرات خلقی مشخص می شود.

● پیروی از دستورالعمل قطع مصرف ارائه شده توسط متخصص بسیار مهم است.

● برخی از داروها، مانند مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)، می‌توانند با داروهای تقویت‌کننده سروتونین تداخل داشته باشند و منجر به افزایش خطرناک سطح سروتونین شوند.

● MAOIها نباید همزمان با سایر داروهای مؤثر بر سروتونین بدون نظارت پزشکی مناسب مصرف شوند.

● سندرم سروتونین همچنین می تواند با استفاده از داروهای تفریحی مانند MDMA (اکستازی) یا برخی مواد توهم زا ایجاد شود. از ترکیب این داروها با داروهایی که سطح سروتونین را افزایش می دهند خودداری کنید.

● متخصص را در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید، از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل های گیاهی، آگاه کنید تا از تداخلات احتمالی با داروهای مؤثر بر سروتونین جلوگیری کنید.

 

نکات قابل توصیه

● افراد با سابقه اختلال دوقطبی یا مستعد شیدایی یا هیپومانیا باید با احتیاط از داروهای افزایش دهنده سروتونین استفاده کنند، زیرا ممکن است خطر دوره های مانیک یا هیپومانیا را افزایش دهند.

● داروهای مؤثر بر سروتونین ممکن است بر عملکرد پلاکت ها تأثیر بگذارند و خطر خونریزی را افزایش دهند. اگر دچار اختلال خونریزی هستید یا از داروهایی استفاده می کنید که خطر خونریزی را افزایش می دهند، مانند داروهای ضد انعقاد، احتیاط کنید.

● افراد مبتلا به بیماری کبدی یا کلیوی ممکن است هنگام مصرف داروهایی که بر سطح سروتونین تأثیر می گذارند نیاز به تنظیم دوز یا نظارت دقیق تر داشته باشند، زیرا این اندام ها در متابولیسم و حذف این داروها نقش دارند.

● داروهای مؤثر بر سروتونین ممکن است باعث خواب آلودگی یا سرگیجه شوند. در هنگام رانندگی یا کار با ماشین آلات احتیاط کنید تا زمانی که بدانید این داروها چگونه بر شما تأثیر می گذارند.

● برخی از شرایط پزشکی، مانند بیماری قلبی عروقی، صرع یا گلوکوم، ممکن است در هنگام استفاده از داروهایی که بر سطح سروتونین تأثیر می گذارند، نیاز به توجه ویژه داشته باشند.

● قبل از شروع چنین داروهایی، پزشک خود را در مورد سابقه پزشکی خود مطلع کنید.

مصرف در بارداری

● استفاده از داروهای مؤثر بر سروتونین در دوران بارداری باید توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی به دقت ارزیابی شود.

● برخی از داروها، مانند SSRI ها، ممکن است برای زنان باردار تجویز شوند، التبه اگر مزایای آنها بیشتر از خطرات احتمالی برای جنین باشند.

● با این حال، مهم است که در مورد خطرات و مزایای آن با متخصص خود صحبت کنید تا تصمیمی آگاهانه بگیرید.

● افسردگی یا اضطراب درمان نشده نیز می تواند خطراتی برای مادر و جنین داشته باشد.

● هنگام بررسی استفاده از داروهای مؤثر بر سروتونین در دوران بارداری، باید شرایط فردی و سابقه پزشکی را در نظر گرفت.

مصرف در شیردهی

● داروهای مؤثر بر سروتونین می توانند به شیر مادر منتقل شوند و استفاده از آنها در دوران شیردهی باید با یک متخصص مشورت شود.

اشکال دارو سروتونین

● سروتونین خود به شکل دارویی خاص برای تجویز مستقیم در دسترس نیست.

● با این حال، داروهایی که بر سطح سروتونین تأثیر می‌گذارند، مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs)، در اشکال مختلف دوز خوراکی، از جمله قرص‌ها، کپسول‌ها و محلول‌های خوراکی در دسترس هستند.
"داروهای معرفی شده و مشاوره دارویی به معنای تجویز نمی باشند. لطفا پیش از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید."

بنر مشاوره دارویی
 
برای دسترسی به کانال های شرکت خدمات دارویی رضوی بر روی پیام رسان مدنظر کلیک کنید:

🟣 اینستاگرام 🟡 لینکدین 🔵 تلگرام 🟠 ایتا 🟢 بله

نظر خود را درباره خدمات ما بگویید:

لینک نظرسنجی
 

پرسش از دکتر داروساز


سوالات کاربران
    تاکنون نظری برای این مطلب درج نشده است.