اطلاعات دارویی اولاپاریب

● مکانیسم اثر اولاپاریب شامل مهار فعالیت آنزیم های PARP است.

● در سلول های طبیعی، PARP به ترمیم DNA آسیب دیده کمک می کند.

● با این حال، در سلول‌های سرطانی با جهش‌های BRCA یا سایر نقص‌های ترمیم DNA، مهار PARP توسط اولاپاریب از ترمیم شکستگی‌های DNA جلوگیری می‌کند و باعث بی‌ثباتی ژنومی و مرگ سلولی می‌شود.

● اساسا، اولاپاریب از کمبودهای موجود در ترمیم DNA در سلول‌های سرطانی برای هدف قرار دادن و نابودی انتخابی آن‌ها و در عین حال حفظ سلول‌های سالم استفاده می‌کند.

● اولاپاریب یک مهارکننده PARP است، به این معنی که با فعالیت آنزیم های پلی (ADP-ribose) پلیمراز (PARP) تداخل می کند.

● آنزیم‌های PARP در ترمیم DNA درون سلول‌ها، به ویژه در سلول‌های سرطانی با نقص‌های خاص ترمیم DNA (مانند جهش‌های BRCA) نقش دارند.

● اولاپاریب با مهار PARP از ترمیم آسیب DNA جلوگیری می کند که منجر به تجمع خطاهای ژنتیکی و در نهایت مرگ سلولی می شود.

● این رویکرد هدفمند آن را در برابر انواع خاصی از سرطان با جهش های BRCA یا سایر کمبودهای ترمیم DNA موثر می کند.

جذب:
● اولاپاریب پس از مصرف خوراکی به خوبی جذب می شود و حداکثر غلظت پلاسمایی آن در عرض چند ساعت می رسد.

توزیع:
● در سراسر بدن از جمله در بافت های تومور توزیع می شود.

متابولیسم:
● اولاپاریب تحت متابولیسم گسترده ای در کبد، عمدتاً از طریق سیستم های آنزیمی CYP3A4 و CYP2D6 قرار می گیرد.

دفع:
● دارو و متابولیت‌های آن عمدتاً از طریق مدفوع دفع می‌شوند و قسمت کوچک‌تری از طریق ادرار دفع می‌شوند. نیمه عمر حذف نسبتا کوتاه است.

سرطان تخمدان:
● در بیماران مبتلا به سرطان تخمدان پیشرفته همراه با جهش های ژنتیکی خاص (مانند BRCA1 یا BRCA2) که به شیمی درمانی مبتنی بر پلاتین قبلی پاسخ داده اند.

سرطان سینه:
● به طور خاص، برای بیماران مبتلا به سرطان سینه متاستاتیک و جهش های خاص BRCA.

سرطان پانکراس:
● برای بیماران مبتلا به سرطان پانکراس متاستاتیک مرتبط با جهش های ژنتیکی خاص.

● دوز اولاپاریب می تواند بسته به نوع سرطان تحت درمان و عوامل فردی بیمار متفاوت باشد. 

● به طور معمول، اولاپاریب به صورت خوراکی به شکل قرص مصرف می شود.

● دوز خاص، برنامه و مدت درمان توسط پزشک بر اساس وضعیت بیمار تعیین می شود.

● اولاپاریب در افرادی که حساسیت یا آلرژی شناخته شده به اولاپاریب یا هر یک از اجزای آن دارند منع مصرف دارد.

● در بیماران با سابقه واکنش های آلرژیک شدید به این دارو نباید استفاده شود.

عوارض جانبی رایج عبارتند از:
● تهوع و استفراغ
● خستگی
● کم خونی (تعداد کم گلبول های قرمز خون)
● کاهش اشتها
● اسهال
● سردرد

عوارض جانبی کمتر شایع:
● سرکوب مغز استخوان که منجر به کاهش تعداد گلبول های سفید یا پلاکت خون می شود
● مشکلات گوارشی، مانند درد شکم
● مشکلات تنفسی، از جمله تنگی نفس یا سرفه
● بثورات پوستی یا واکنش های پوستی

● مهارکننده ها یا القا کننده های قوی CYP3A4، زیرا می توانند بر متابولیسم اولاپاریب تأثیر بگذارند.

● داروهایی که ممکن است باعث سرکوب مغز استخوان یا تغییرات تعداد سلول های خونی شوند و خطر عوارض هماتولوژیک را افزایش دهند.

● داروهایی که ممکن است بر عملکرد کبد تأثیر بگذارند و به طور بالقوه بر متابولیسم اولاپاریب تأثیر بگذارند.

سرکوب مغز استخوان:
● اولاپاریب می تواند منجر به سرکوب مغز استخوان و در نتیجه کاهش تعداد سلول های خونی شود. آزمایش خون منظم برای نظارت بر کم خونی، نوتروپنی و ترومبوسیتوپنی ضروری است.

افزایش خطر ابتلا به سرطان های ثانویه:
● ممکن است خطر ابتلا به سرطان های ثانویه با استفاده از اولاپاریب افزایش یابد، بنابراین بیماران باید این خطر را با پزشک در میان بگذارند.

مشکلات ریوی:
● اولاپاریب ممکن است باعث مشکلات ریوی، از جمله التهاب و جای زخم شود. هر گونه علائم تنفسی جدید یا بدتر شده باید به یک متخصص گزارش شود.

حساسیت بیش از حد:
● بیماران با سابقه واکنش های حساسیت به اولاپاریب یا اجزای آن باید از مصرف آن خودداری کنند.

نارسایی کبدی:
● در بیماران مبتلا به مشکلات کبدی احتیاط کنید، زیرا اولاپاریب عمدتاً در کبد متابولیزه می شود. تنظیم دوز ممکن است لازم باشد.

نارسایی کلیوی:
● در افراد مبتلا به نارسایی کلیه ممکن است نیاز به اصلاح دوز باشد.

● اولاپاریب ممکن است به نوزاد متولد نشده آسیب برساند.

● برای زنان مهم است که در طول درمان با اولاپاریب و برای مدتی پس از آخرین دوز، از پیشگیری موثر از بارداری استفاده کنند.

● اگر مشکوک به بارداری باشند، بیماران باید فوراً به پزشک خود اطلاع دهند.

● سایر مهارکننده های PARP، مانند روکاپاریب و نیراپاریب، داروهای مشابهی هستند که در درمان برخی سرطان ها، به ویژه سرطان های تخمدان و سینه با جهش BRCA استفاده می شوند.

● این داروها همچنین آنزیم های PARP را هدف قرار می دهند تا از ترمیم DNA در سلول های سرطانی جلوگیری کنند.