اسکتامین Esketamine
● اسکتامین متعلق به دسته داروهایی است که به عنوان آنتاگونیست های گیرنده NMDA شناخته می شوند.
● این دارو در درجه اول برای درمان افسردگی شدید استفاده می شود، به ویژه در مواردی که به درمان های دیگر به خوبی پاسخ نداده اند.
● اسکتامین به عنوان اسپری بینی تجویز و معمولاً همراه با یک ضد افسردگی خوراکی استفاده می شود.
● در حالی که رویکرد جدیدی برای مدیریت افسردگی مقاوم به درمان ارائه می‌کند، استفاده از آن به دلیل هشدارهای احتمالی، اقدامات احتیاطی و ملاحظات برای جمعیت‌های خاص بیماران نیازمند بررسی دقیق است.
مکانیسم اثر
● اسکتامین یک آنتاگونیست غیررقابتی گیرنده N-methyl-D-aspartate (NMDA) است.
● این دارو با مسدود کردن گیرنده های NMDA که در تنظیم خلق و خو، شناخت و درک درد نقش دارند، کار می کند.
● تصور میشود با تعدیل این گیرنده‌ها، اسکتامین اثرات ضدافسردگی خود را با تأثیرگذاری بر سیگنال‌رسانی انتقال‌دهنده‌های عصبی، به ویژه گلوتامات و ارتقای شکل پذیری سیناپسی در مناطق کلیدی مغز که در افسردگی نقش دارند، اعمال می‌کند.
فارماکودینامیک
● تعدیل سریع انتقال گلوتامات
● تحریک عوامل نوروتروفیک که به رشد و اتصال عصبی کمک می کنند.
● کاهش بالقوه فرآیندهای التهابی دخیل در افسردگی
فارماکوکینتیک
● جذب سریع از طریق مخاط بینی.
● متابولیسم گذر اول بالا در کبد.
● نیمه عمر نسبتاً کوتاه، نیاز به دوز مکرر در مرحله القاء دارد.
● متابولیسم عمدتاً توسط آنزیم های سیتوکروم P450 انجام می شود.
● دفع از طریق ادرار.
موارد مصرف اسکتامین
● اختلال افسردگی اساسی مقاوم به درمان
مقدار مصرف اسکتامین
● فاز القایی: دوزهای هفته ای دو بار، با هر دوز از 56 میلی گرم تا 84 میلی گرم در هر جلسه درمانی.
● مرحله نگهداری: بسته به پیشرفت بیمار، دفعات دوز ممکن است به یک بار در هفته یا کمتر کاهش یابد.
موارد منع مصرف
● حساسیت به اسکتامین یا هر یک از اجزای اسپری بینی.
● بیماری عروقی آنوریسمال (از جمله سابقه آنوریسم داخل جمجمه).
● فشار خون شدید کنترل نشده.
● سابقه فعلی یا گذشته نارسایی شدید کبدی.
عوارض جانبی اسکتامین
● تفکیک
● حالت تهوع
● افزایش فشار خون
● آرام بخش
● اضطراب
● سردرد
● سرگیجه
● تاری دید
تداخلات دارویی
● داروهای مضعف سیستم عصبی مرکزی: در صورت مصرف همزمان، خطر آرامبخشی و افسردگی تنفسی افزایش می یابد.
● مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs): خطر ابتلا به سندرم سروتونین در صورت استفاده با یا در طی دو هفته از درمان با MAOI.
● الکل: افزایش اثرات آرام بخش و خطر افسردگی CNS در صورت ترکیب با اسکتامین.
هشدارها
● خطر آرام بخشی و تجزیه: تجویز اسکتامین ممکن است منجر به آرام بخش، ادراک تغییر یافته و اثرات تجزیه کننده شود. بیماران در روز درمان نباید رانندگی کنند یا با ماشین آلات کار کنند.
● افزایش فشار خون: نظارت بر فشار خون در طول درمان و پس از آن ضروری است، زیرا اسکتامین می تواند منجر به افزایش گذرا شود.
● پتانسیل سوء مصرف و وابستگی: اسکتامین دارای پتانسیل سوء مصرف و اعتیاد است که مصرف محتاطانه را در افراد دارای سابقه سوء مصرف مواد ضروری می کند.
● اثرات روانپزشکی: دارو ممکن است علائم روانپزشکی مانند اضطراب، بیقراری و افکار خودکشی را تشدید یا تحریک کند که نیاز به نظارت دقیق دارد.
نکات قابل توصیه
● ارزیابی تاریخچه پزشکی: پزشکان باید تاریخچه پزشکی بیماران را به طور کامل ارزیابی کنند، از جمله مشکلات قلبی عروقی، اختلالات مصرف مواد و شرایط روانی.
● تداخل با سایر داروها: تداخل اسکتامین با سایر داروها، به ویژه داروهای مضعف سیستم عصبی مرکزی، برای جلوگیری از عوارض جانبی باید در نظر گرفته شود.
● تنوع پاسخ فردی: پاسخ بیمار به اسکتامین می تواند متفاوت باشد. دوز و نظارت شخصی ضروری است.
● بیماران مسن: ممکن است افراد مسن نسبت به اثرات اسکتامین حساسیت بیشتری داشته باشند، که نیازمند یک رویکرد دقیق برای دوز و نظارت است.
مصرف در بارداری
● تحقیقات محدودی در مورد بی خطر بودن اسکتامین در دوران بارداری وجود دارد.
● قبل از در نظر گرفتن استفاده از آن در افراد باردار، باید خطرات احتمالی برای جنین را با فواید آن سنجید.
مصرف در شیردهی
● در صورت امکان، درمان‌های جایگزینی برای به حداقل رساندن خطرات احتمالی برای نوزاد شیرخوار در نظر گرفته شوند.
دارو های مشابه
● داروی دیگری که در همان کلاس اسکتامین قرار دارد، کتامین راسمیک است.
● کتامین اسکیتامین و راسمیک هر دو آنتاگونیست گیرنده NMDA هستند و برای اثرات ضد افسردگی بالقوه آنها مورد بررسی قرار گرفته است.
● با این حال، اسکتامین انانتیومر-S کتامین است و اعتقاد بر این است که پروفایل عوارض جانبی مطلوب تری دارد.
اشکال دارو اسکتامین
● اسپری بینی امکان تجویز راحت و کنترل شده دارو را فراهم می کند.
حمزه | 1403/09/06
سلام ایا اسپری اسپراتو 28میلی گرم در ایران موجود هست؟؟ از کجا میشود تهیه کرد؟؟
پاسخ دکتر طهورا رضائی:
سلام لطفا در ساعات اداری با شماره 190 تماس بگیرید
میثم | 1402/12/26
سلام وقت بخیر اسپری اسپراواتو یا همون اسپری کتامین موجود دارین ؟ کلا از کجا میشه خرید کرد؟
پاسخ دکتر طهورا رضائی:
سلام لطفا با شماره ی 190 تماس بگیرید.
امیر | 1402/11/30
سلام جایگزین این دارو که در ایران موجود باشد چیست؟
پاسخ دکتر شیعه زاده:
با درود فراوان
این دارو یک فراورده منحصر به فرد در درمان افسردگی مقاوم به درمان و همراه با افکار خودکشی است. از این رو نمی توان دارویی را مشابه آن معرفی نمود
بااحترام
Fecto | 1402/05/14
بیماران مبتلا به افسردگی مقاوم به درمان چطور می توانند به این دارو دسترسی پیدا کنن؟
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام این دارو جزء لیست داروهای ژنریک ایران نیست
حسین | 1400/11/12
سلام اسکتامین دارین تو ایران اسکتامین اومده
پاسخ خانم دکتر دنیایی:
با سلام خیر جزء لیست ژنریک داروهای ایران نیست