● هایپرپلازی خوش خیم پروستات وضعیتی است که در آن غده پروستات بزرگ می‌شود. پروستات بزرگ شده ممکن است مانع یا باعث کند شدن خروج ادرار از مجرای ادرار شود.
● هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) معمولاً بیشتر پس از 40 سالگی ظاهر می‌شود. ممکن است فرد متوجه شود که بیشتر ادرار می‌کند، به‌خصوص در شب. همچنین ممکن است مشکلاتی در دفع ادرار داشته باشد، مانند نیاز به ادرار کردن ناگهانی یا مشکل در شروع ادرار.
● پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چه چیزی باعث BPH می‌شود. این حالت با سرطان پروستات متفاوت است، اگرچه ممکن است برخی از علائمشان مشابه باشند.
BPH چیست؟
● پروستات غده کوچکی و بخشی از دستگاه تناسلی مردانه است. زیر مثانه قرار دارد و مجرای ادرار را احاطه کرده است. مجرای ادرار یک ساختار لوله مانند نازک است که از طریق آن مایع منی و ادرار از بدن خارج می‌شوند.
● پروستات همراه با دو غده دیگر به نام وزیکول منی، مایعی تولید می‌کند که با اسپرم ترکیب و منی ایجاد می‌کند.
● معمولاً ادرار از مثانه از طریق قسمتی از مجرای ادرار که پروستات آن را احاطه کرده و بدن را ترک می‌کند جریان می‌یابد.
● هنگامی که فردی BPH دارد، پروستات بزرگ شده می‌تواند بر مجرای ادرار فشار بیاورد و در نتیجه انسداد و مشکلات ادراری ایجاد کند.
● BPH زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های پروستات تکثیر می‌شوند و غده بزرگ می‌شود که البته یک اتفاق رایج است.
● مطالعات نشان می‌دهد که وزن متوسط غده پروستات بین:
- ○ 25 تا 30 گرم برای مردان بین 40 تا 49 سال
- ○ 30 تا 40 گرم در سن 50 تا 59 سالگی
- ○ وقتی به سن 60 سالگی می‌رسند 35 تا 45 گرم
● BPH یک بیماری خوش خیم است، به این معنی که سرطانی نیست. با این حال، می‌تواند منجر به عفونت مثانه و سایر عوارض شود.
● برخی از افراد هیچ علامتی ندارند و نیازی به درمان هم نخواهند داشت. با این حال، اگر علائم آزاردهنده باشد یا خطر ایجاد عوارض وجود داشته باشد، پزشک ممکن است درمان پزشکی را توصیه کند.
علت هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)
● پزشکان دقیقاً نمی‌دانند که چرا BPH اتفاق می‌افتد. به گفته مؤسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی، کارشناسان معتقدند که افزایش سن و عوامل هورمونی ممکن است در این امر نقش داشته باشند.
○ تعادل تستوسترون و استروژن: مردان در طول زندگی خود تستوسترون را همراه با مقدار کمتری استروژن تولید می‌کنند. زنان نیز این هورمون‌ها را تولید می‌کنند، اما تستوسترون کمتر و استروژن بیشتری تولید می‌کنند. با افزایش سن، مردان نسبت به استروژن، تستوسترون کمتری تولید می‌کنند. ممکن است این استروژن باشد که باعث رشد بیشتر در پروستات می‌شود.
○ دی هیدرو تستوسترون (DHT): یکی دیگر از هورمون‌های مردانه است که پروستات را وادار به رشد می‌کند. دانشمندان دریافته‌اند حتی زمانی که سطح تستوسترون کاهش می‌یابد، سطح DHT می‌تواند بالا بماند. همه مردان DHT تولید نمی‌کنند و به نظر نمی‌رسد کسانی که آن را تولید نمی‌کنند BPH داشته باشند. این واقعیت ارتباط احتمالی بین سطوح بالای DHT و BPH را نشان می‌دهد.
عوامل خطر
● به نظر می‌رسد چندین عامل خطر احتمال ابتلای فرد به BPH را افزایش می‌دهند.
○ سن: بر اساس گزارش بنیاد سرطان پروستات، حدود 20 درصد از مردان در سن 50 سالگی به BPH مبتلا می‌شوند و تا سن 70 سالگی به 70 درصد افزایش می‌یابند.
○ سابقه خانوادگی: افرادی که یکی از بستگان نزدیکشان BPH دارد ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن باشند.
○ شرایط پزشکی: افراد مبتلا به چاقی، مشکلات قلبی عروقی، دیابت نوع 2 و اختلال نعوظ بیشتر در معرض BPH هستند.
○ ورزش نکردن: افرادی که به طور منظم ورزش نمی‌کنند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای BPH باشند.
● کنترل همه این عوامل ممکن نیست. با این حال، پیروی از یک سبک زندگی سالم از سنین جوانی، از جمله رژیم غذایی مغذی و ورزش منظم، ممکن است کمک کند.
علائم هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)
● علائم اولیه BPH اغلب شامل نیاز به دفع بیشتر ادرار است.
● همان طور که پروستات رشد می‌کند، فشار بیشتری بر مثانه وارد می‌کند که باعث می‌شود نگه‌داشتن ادرار مشکل شود.
● مشکلات دیگر عبارتند از:
- ○ نیاز به ادرار کردن ناگهانی و ناتوانی در صبر کردن
- ○ مشکل در شروع ادرار
- ○ جریان ضعیف یا شکسته ادرار
- ○ جریان قطره‌ای بعد از ادرار
- ○ ناتوانی در تخلیه مثانه
- ○ درد هنگام ادرار یا بعد از انزال
- ○ تغییر در بو یا رنگ ادرار
● حدود 10 تا 20 درصد از افراد مبتلا به BPH نیز درد لگن خواهند داشت.
● توجه به این نکته ضروری است همه افرادی که مشکلات ادراری دارند BPH ندارند و همه افراد مبتلا به BPH این علائم را ندارند.
● با این حال، هر کسی که مشکلات ادراری را تجربه می‌کند باید به پزشک مراجعه کند. تشخیص زودهنگام می‌تواند به جلوگیری از عوارض و همچنین رد سرطان کمک کند.
● گاهی اوقات، یک فرد بدون علائم در طول آزمایش غربالگری معمول، ممکن است که به سرطان پروستات دچار شده باشد.
عوارض هایپرپلازی خوش خیم پروستات
● بدون درمان، BPH می‌تواند منجر به عوارض شود. شامل ناتوانی در ادرار کردن یا تخلیه مثانه و بی‌اختیاری ادرار است.
● اگر ادرار در مثانه باقی بماند، موارد زیر ممکن است ایجاد شوند:
- ○ عفونت‌های دستگاه ادراری
- ○ سنگ مثانه
- ○ آسیب کلیه
● بی‌اختیاری ادرار نیز می‌تواند بر اعتماد به نفس و کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.
● اکثر افراد مبتلا به BPH دچار عوارض نمی‌شوند. با این حال، هرکسی که مشکلات شدید یا بدتر ادرار، درد یا خون در ادرار را دارد، باید به پزشک مراجعه کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
● هرکسی که تغییری در الگوی ادرار خود تجربه می‌کند باید به پزشک مراجعه کند.
● این الگوها شامل:
- ○ درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- ○ خون در ادرار
- ○ ناتوانی در دفع ادرار
تشخیص هایپرپلازی خوش خیم پروستات
● پزشک علائم و سابقه پزشکی فرد را در نظر می‌گیرد. همچنین آزمایشاتی را برای رد سایر شرایط با علائم مشابه انجام می‌دهد، مانند:
- ○ سرطان پروستات
- ○ التهاب پروستات
- ○ سنگ کلیه
آزمایشات BPH
● آزمایشات احتمالاً شامل موارد زیر خواهند بود:
○ معاینه دیجیتال رکتوم: پزشک یک انگشت دستکش دار را وارد راست روده می‌کند تا شکل، اندازه و ضخامت پروستات را بررسی کند.
○ سیستوسکوپی: پزشک یک لوله نازک با دوربین در انتهای آن را وارد می‌کند تا داخل مثانه و مجرای ادرار را ببیند.
○ آزمایش ادرار: آزمایش ادرار می‌تواند عفونت را رد کند. سایر آزمایشات ادرار سرعت جریان ادرار، مقدار باقی مانده در مثانه پس از ادرار کردن و میزان فشار در مثانه را ارزیابی می‌کنند.
○ آزمایش خون: PSA یک ماده شیمیایی است که پروستات تولید می‌کند. هنگامی که پروستات بزرگ‌تر می‌شود، سطح PSA افزایش می‌یابد.
○ سونوگرافی: این اسکن هرگونه تغییر در ظاهر پروستات را نشان می‌دهد.
● در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش‌های اضافی را برای رد سایر شرایط تجویز کند.
درمان هایپرپلازی خوش خیم پروستات
● نوع درمان معمولاً به‌شدت علائم بستگی دارد. در برخی موارد ممکن است نیازی به درمان نباشد.
● اگر فرد دارای علائم خفیف یا بدون علائم باشد، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که پروستات را تحت نظر بگیرد. این نظارت ممکن است شامل معاینه سالانه پروستات و بررسی علائم باشد.
دارو
● داروهایی که BPH را درمان می‌کنند عبارتند از:
○ آلفا بلوکرها: با شل کردن بافت عضلانی مجرای ادرار و گردن مثانه جریان ادرار را بهبود می‌بخشند. عوارض جانبی ممکن است شامل کاهش فشار خون و سرگیجه باشد.
○ مهارکننده‌های 5-آلفا ردوکتاز: این داروها می‌توانند علائم ادراری را با کوچک کردن پروستات کاهش دهند. به گفته بنیاد سرطان پروستات، همچنین ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را تا حدود 25٪ کاهش دهند.
● گاهی اوقات، پزشک ممکن است ترکیبی از داروها را تجویز کند.
جراحی کم تهاجم
● اگر دارو مؤثر نباشد، جراحی ممکن است یک گزینه باشد. اغلب، یک روش کم تهاجمی است، مانند:
○ لیفت مجرای ادراری پروستات: جراح از یک سوزن برای قرار دادن ایمپلنت‌هایی استفاده می‌کند که پروستات را بالا می‌برند تا مجرای ادرار را مسدود نکنند.
○ فرسایش همرفتی با بخار آب: در این روش از بخار برای از بین بردن بافت ناخواسته پروستات استفاده می‌شود. جراح انرژی حرارتی را از بخار با سوزن به پروستات تزریق می‌کند.
○ مایکروویو درمانی از طریق مجرای ادرار (TUMT): پزشک یک کاتتر را با یک آنتن از طریق مجرای ادرار وارد می‌کند. این آنتن امواج مایکروویو ارسال می‌کند تا بافت ناخواسته را از بین ببرد.
○ کاتتریزاسیون: پزشک لوله‌ای را به مثانه وارد می‌کند که ادرار می‌تواند از آن عبور کند. کاتتریزاسیون تخلیه مثانه را ممکن می‌سازد.
● این مداخلات اغلب جریان ادرار را بهبود می‌بخشند، اما درمان بیشتر ممکن است در تاریخ بعدی ضروری باشد. مصرف دارو ممکن است به کاهش خطر عود مجدد BPH کمک کند.
جراحی
● فردی با علائم شدید ممکن است برای برداشتن هر بافتی که باعث انسداد می‌شود نیاز به جراحی داشته باشد. انواع مختلفی از جراحی وجود دارد که برخی از آنها تهاجمی‌تر از بقیه هستند.
درمان‌های نوظهور
● آمبولی شریان پروستات یک درمان نوظهور است که شامل تزریق ذرات به رگ‌های خونی است که به پروستات منتهی می‌شود. دانشمندان هنوز در حال بررسی هستند که آیا این کار ایمن و مؤثر است یا خیر.
● برخی از افراد ممکن است علاقه‌مند به شرکت در یک کارآزمایی بالینی باشند، زیرا در این حالت می‌توانند به درمان‌هایی دسترسی داشته باشند که هنوز به طور گسترده در دسترس نیستند.
داروهای گیاهی
● برخی افراد از داروهای طبیعی برای درمان BPH استفاده می‌کنند. با این حال، شواهد کمی وجود دارد که مؤثر باشند.
○ نخل اره‌ای: شواهد کافی وجود ندارد که نشان دهد این مکمل گیاهی برای BPH مؤثر است، اگرچه اگر افراد از آن همراه با گزنه استفاده کنند ممکن است تسکین دهنده علائم باشد.
○ درخت آلو آفریقایی: این گیاه ممکن است علائم ادراری را کوتاه مدت تسکین دهد.
○ گزنه: مانند درخت آلو آفریقایی، ممکن است کمک کند، به‌خصوص اگر مردم از آن همراه با نخل اره‌ای استفاده کنند.
○ لیکوپن: این رنگدانه طبیعی در گوجه‌فرنگی وجود دارد. شواهد کافی برای اثبات اینکه می‌تواند به BPH کمک کند وجود ندارد.
○ دانه کدو تنبل: در یک مطالعه در سال 2019، 60 مرد مبتلا به BPH یک‌بار در روز به مدت 12 هفته عصاره تخم کدو مصرف کردند. نتایج نشان داد که آنها کیفیت زندگی بهتری پیدا کردند و نیاز کمتری به ادرار کردن در شب داشتند. با این حال، مطالعات بیشتری برای تأیید این یافته ضروری است.
○ بذر کتان: در تحقیقات سال 2015، 60 نفر به مدت 8 هفته عصاره پوسته بذر کتان یا دارونما مصرف کردند. هر دو گروه بهبودهایی را در علائم انسدادی و تحریک‌پذیری BPH تجربه کردند، بنابراین مشخص نیست که آیا بذر کتان می‌تواند کمک کند یا خیر.
● افراد باید قبل از استفاده از یک درمان جایگزین برای BPH با پزشک صحبت کنند. برخی از داروهای گیاهی می‌توانند با سایر داروها تداخل داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است فقط باعث هدر دادن پول شوند.
پیشگیری از هایپرپلازی خوش خیم پروستات
● BPH بسیاری از مردان را با افزایش سن تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است پیشگیری از آن ممکن نباشد.
● با این حال، عوامل زیر ممکن است به کاهش خطر کمک کنند:
- ○ حفظ وزن سالم
- ○ ورزش منظم
- ○ داشتن یک رژیم غذایی سالم که حاوی مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه است
- ○ پرهیز از الکل یا مصرف متعادل آن
● هدف غربالگری سرطان پروستات تشخیص سرطان در مراحل اولیه است، اما همچنین می‌تواند وجود BPH را نشان دهد. این تشخیص در صورت لزوم می‌تواند درمان زودهنگام را امکان‌پذیر کند.
● هیچ دستورالعملی برای غربالگری سرطان پروستات وجود ندارد، اما پزشک می‌تواند بهترین روش را به فرد توصیه کند. افراد باید از پزشک خود در مورد شروع غربالگری از سن 40 تا 50 سالگی بپرسند؛ بسته به سطح خطر.
نکاتی برای زندگی با BPH
● نکات زیر ممکن است به کاهش علائم کمک کنند:
- ○ از مصرف هر گونه دارویی که ادرار را سخت می‌کند؛ مانند آنتی‌هیستامین‌ها خودداری کنید.
- ○ به‌موقع دفع ادرار داشته باشید که شامل برنامه‌ریزی برای دفع ادرار قبل از احساس آن است.
- ○ از مصرف کافئین، الکل و غذاهای تند خودداری کنید.
- ○ چند ساعت قبل از خواب مصرف مایعات را متوقف کنید، زیرا ممکن است به کاهش نیاز به ادرار کردن در شب کمک کند.
- ○ تمرینات کف لگن را برای تقویت عضلات که جریان ادرار را کنترل می‌کنند انجام دهید.
- ○ از آنجایی که گزینه‌های درمانی زیادی در دسترس است، به دنبال کمک پزشکی باشید.
چشم‌انداز
● BPH سرطان نیست و درمان می‌تواند به کنترل علائم و جلوگیری از عوارض کمک کند. بسیاری از افراد نیازی به درمان ندارند.
● برخی از افراد برای رفع انسداد به بیش از یک نوع درمان نیاز دارند. با این حال، مصرف داروها همچنین می‌توانند به جلوگیری از بازگشت BPH کمک کنند.
● هر کسی که علائم یا تشخیص BPH را دارد باید دستورالعمل‌های پزشک را دنبال کند، زیرا به آنها کمک می‌کند تا این وضعیت را مدیریت کنند.
درج نظر