بی خوابی در واقع یک اختلال در خواب است که با سخت بخواب رفتن یا بیدار شدن های مکرر در طول شب مشخص می شود. افراد مبتلا به بی خوابی معمولا یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه ی کنند:
• مشکل در به خواب رفتن
• بیدار شدن های مکرر در طول شب و مشکل در ادامه یافتن خواب
• بیدار شدن از خواب در صبح خیلی زود
• احساس خستگی پس از بیدار شدن
انواع بی خوابی
دو نوع بی خوابی وجود دارد : بی خوابی اولیه و بی خوابی ثانویه .
• بی خوابی اولیه : بی خوابی اولیه شکلی از بی خوابی است که در آن فرد با مشکلات خواب که به طور مستقیم با وضعیت یا بیماری خاصی در ارتباط نیست مواجه است.
• بی خوابی ثانویه : بی خوابی ثانویه شکلی از بی خوابی است که در آن فرد بعلت مشکلات یا بیماریهایی ، از قبیل( آسم ، افسردگی ، ورم مفاصل، سرطان، و یا سوزش سردل )، درد یا داروهایی که مصرف می کند و یا حتی مصرف الکل ، دچار بی خوابی می شود.
بی خوابی حاد در مقایسه با بی خوابی مزمن
بی خوابی از نظر اینکه چه مدت طول می کشد و هر چند وقت یکبار رخ می دهد نیز متفاوت است. بی خوابی می تواند کوتاه مدت ( بی خوابی حاد ) و یا طولانی مدت ( بی خوابی مزمن ) باشد . می تواند گهگداری رخ دهد ، در عین حال که دوره هایی نیز وجود دارد که فرد اصلا مشکل بی خوابی ندارد. بی خوابی حاد می تواند از یک شب تا چند هفته طول بکشد. در بی خوابی مزمن فرد حداقل سه شب در هفته به مدت یک ماه یا بیشتر بی خوابی را تجربه می کند.
علل بی خوابی
علل بی خوابی حاد می تواند شامل موارد زیر باشد:
• استرس های مهم زندگی از قبیل از دست دادن یا تغییر شغل، مرگ نزدیکان، ازدواج، طلاق .
• بیماری
• مشکلات عاطفی یا فیزیکی
• عوامل محیطی مانند سر و صدا، نور، یا تغییر حرارت شدید (گرما یا سرما) که در خواب اختلال ایجاد می کند.
• مصرف بعضی از داروها (از قبیل داروهایی که در درمان سرماخوردگی، آلرژی، افسردگی، فشار خون بالا، آسم و بیماری) که ممکن است در خواب فرد اختلال ایجاد کند.
• تداخل در برنامه عادی خواب (تغییر شبانه روز در طی سفر)
علل بی خوابی مزمن عبارتند از:
• افسردگی یا اضطراب
• استرس مزمن
• درد یا ناراحتی شبانه
نشانه های بی خوابی
علائم بی خوابی می تواند شامل موارد زیر باشد:
• خواب آلودگی در طول روز
• خستگی عمومی
• تحریک پذیری
• مشکل در تمرکز یا حافظه
تشخیص بیماری بی خوابی
اگر گمان می کنید که مبتلا به بی خوابی هستید، حتما با پزشک خود مشورت کنید . ارزیابی ممکن است شامل یک معاینه بالینی ، بررسی سابقه ی پزشکی و الگوهای خواب شما باشد. ممکن است از شما خواسته شود که یادداشتی از برنامه خواب خود، پیگیری الگوهای خواب و چگونگی احساستان در طول روز ، برای یک یا دو هفته تهیه کنید، ممکن است پزشک بخواهد صحبتی با همسرتان در مورد کمیت و کیفیت خواب شما نیز داشته باشد.
درمان بیخوابی
بی خوابی حاد ممکن است نیاز به درمان نداشته باشد. بی خوابی خفیف را اغلب می تواند با تمرین عادات خوب خواب ، درمان کرد. اگر بی خوابی باعث خواب آلودگی یا خستگی در طی روز شود و کارهای روزانه را برای فرد سخت کند ، پزشک ممکن است برای مدت زمان محدودی، قرص های خواب آور برای فرد تجویز کند.
داروهای خواب آور کوتاه اثر، می تواند به پیشگیری از اثرات خواب آلودگی در طی روز ، کمک کند. از مصرف خودسرانه داروهای خواب آور بدون نسخه پرهیز کنید، چرا که ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی داشته و در درازمدت اثر خود را نیز از دست بدهند.
درمان بی خوابی مزمن با درمان شرایط اساسی و یا مشکلات سلامتی که باعث بی خوابی می شود آغاز می گردد. اگر بی خوابی ادامه یابد ، پزشک ممکن است رفتار درمانی را توصیه کند . رفتار درمانی می تواند به فرد برای تغییر رفتاری که ممکن است بی خوابی را بدتر کند و به یادگیری رفتارهای جدید برای خواب بهتر کمک کند. تکنیک هایی از قبیل تمرین هایی برای کسب آرامش و رفع عواملی که مانع خوابی راحت می گردند ، می تواند مفید باشد.
عادات خوب خواب برای مبارزه با بی خوابی
عادات خوب خواب ، بهداشت خواب نیز نامیده می شود که می تواند به فرد برای داشتن یک خواب خوب و مقابله با بی خوابی کمک کند. در ادامه چند توصیه جهت داشتن خوابی راحت ارائه شده است:
• سعی کنید هر شب در ساعت مشخصی به خواب رفته و صبح نیز در ساعت معینی از خواب بیدار شوید.سعی کنید کمتر در طول روز به چرت زدن بپردازید. زیرا باعث می شود شب سخت تر به خواب بروید.
• از مصرف کافئین ، نیکوتین و الکل در ساعات پایانی روز اجتناب کنید . کافئین و نیکوتین محرک هستند و می توانند باعث بی خوابی شوند. الکل می تواند باعث بیدار شدن در شب و اختلال در خواب شود.
• سعی کنید ورزش منظم داشته باشید . البته نزدیک زمان خواب ورزش نکنید ، چرا که ممکن است شما را تحریک کرده و خواب شبانه را سخت کند. کارشناسان توصیه می کنند که حداقل به مدت سه تا چهار ساعت قبل از زمان خواب ، ورزش نکنید.
• در اواخر روز غذای سنگین نخورید. غذای سبک قبل از خواب ، باعث می شود خواب شبانه بهتری داشته باشید.
• اتاق خوابی راحت برای خود مهیا کنید. مطمئن شوید که تاریک و آرام است و دمای متعادلی دارد. اگر نور اذیتتان می کند هنگام خواب از چشم بند استفاده کنید. اگر مشکل سرو صدا وجود دارد، از گوش بند بگذارید.
•برنامه منظمی که به شما قبل از خواب احساس آرامش می دهد داشته باشید .مثل خواندن کتاب ، گوش دادن به موسیقی ، و یا حمام
• از بستر خود را برای موارد دیگری غیر از خواب استفاده نکنید.
• اگر نمی توانید به خواب بروید ، برخیزید و خود را به انجام کاری از قبیل کتاب خواندن مشغول کنید تا زمانی که احساس خواب آلودگی پیدا کنید.
• اگر هنگام خواب به موارد نگران کننده فکر می کنید ، سعی کنید فهرستی از کارهایی که در روزهای آتی باید انجام دهید تهیه نمائید. این روش کمک می کند که روی نگرانی هایتان متمرکز نشوید.
گردآوری : دکتر فریده عاکف
مترجم : مهندس الهام علیزاده
وبسایت داروخانه مرکزی امام رضا مشهد | بانک اطلاعات دارویی ، اخبار و مقالات پزشکی
درج نظر